|
|
|
Verantwoordelijkheid in de natuurlijke wereld
Geldt, in de natuurlijke wereld, als je geen gebruik maakt van vrijheid geen strikt determinisme? (Sorry gesloten vraag en suggestief, ik probeer het nog eens)
Binnen het determinisme bestaat geen verantwoordelijkheid.
Als we ‘gebruik maken van vrijheid’ echter op de een of andere manier gebruiken als beschrijving van de wereld, komt het begrip verantwoordelijkheid aan de orde.
Het is ‘compatibel’ (vrijheid en determinisme) omdat we slechts beschrijvend over zulke zaken hoeven te praten. ( vrij naar Dennett )
We hebben dan een praktijk die we ‘gebruiken van vrijheid’ noemen, waarbinnen verantwoordelijkheid betekenis heeft.
Gebruiken van vrijheid geldt bijvoorbeeld als je uitgaat van een God die ons vrijheid gegeven heeft, de vraag is dan wat de verantwoordelijkheid is.
Voor ongelovigen is dan bijvoorbeeld het uitgaan van gebruiken van vrijheid een sprookje.
In een natuurlijke wereld, daar ging Immanuel Kant ook vanuit, is er geen vrijheid. De vrijheid is “geestelijk”, voel je, veronderstel je. Dan bepaal je bijvoorbeeld de categorische imperatief, de plicht bij vrijheid. Als er vrijheid is, dan heb je de plicht (categorische imperatief).
Het proberen te leven naar die plicht (goede wil) is nog niet zo makkelijk. Toch zou je kunnen zeggen dat het onderscheid tussen mensen met een goede wil en zonder goede wil nuttig kan zijn.
Het onderscheid willen kunnen aanbrengen is dan misschien weer iets dat geen goed gebruik maken van de vermeende verantwoordelijkheid bij vrijheid is. Dan zou je juist kunnen willen dat onderscheid wegvalt. |
|
