Hooggevoelig

[maanelfje]

Tijdens deze filosofische wandeling komen drie verschillende onderwerpen uit drie verschillende teksten samen.

- De verspilzucht van de mens
- De wreedheid van de natuur
- Waarom zijn we niet gelukkiger?

Het laatste punt, dat ongeveer de titel van het boek was, wordt verduidelijkt aan de hand van het 'gedrag' van onze genen. De nietsontziende kracht achter de evolutie zijn genen die zichzelf wil kopiëren en zich niets aantrekken van het welzijn van de kopieermachine. Overleven, zo lang en veel mogelijlk kopiëren is het doel, niet een gevoel van welbevinden.

En daarom lijden we als mens en dier onnodig veel aan stress, aan zinloze angsten, woedeaanvallen en allerlei hoogstonprettige emoties en gevoelens. Als we daardoor een goede kopieermachine zijn, is het goed.

De link naar het tweede punt, dat komt uit een boek over valkuilen waar idealisten kunnen intrappen, is duidelijk. Kopieermachines van genen (zoals de schrijver en de lezer van deze tekst) mogen met de bosjes opgeofferd worden als dit het grotere doel heiligt, het overleven van een soort. Idealisten hebben het vaak over de harmonie van de natuur en de verspilzucht van mensen, maar de mens zorgt er juist voor dat er minder geboortes van kinderen verspild worden. Het is de natuur die hier niet naar omziet. Vissoorten, konijnen, enz. ze worden met miljoenen geboren om er de beste duizend aan over te houden. Het individu doet er amper toe.

Het eerste punt komt uit een artikeltje in Filosofie magazine, over die verspilzucht van de mens. De schrijver had gezien hoe een stierenvechter zijn leven verloor. Je eigen leven zomaar verspillen, voor wat? Verder ging het over hoe in de mensengeschiedenis zelfs kinderen geofferd werden. We zien de verspilzucht ook met wegwerpspullen, en evengoed met spullen die niet als wegwerp bedoeld zijn.

Maar de aandachtige lezer voelt het al aankomen, mijn vraag/conclusie is of we als mens die verspilzucht niet gewoon uit de natuur overgeërfd hebben.

[Goudvanstro]

Ook 'de natuur' -we doen alsof we daar los van staan, maar dat is natuurlijk niet zo- is bij uitstek verspillend.
Denk aan alle energie die er wordt gestoken in het voortbrengen van veel nakomelingen, opdat een enkeling het overleeft. Zoveel leven, voedsel, energie -om eieren uit te broeden, om kinderen een tijd lang in je te laten groeien, om ze groot te brengen- wordt verspild.
Als ik zie, hoeveel eendenkuikentjes bijvoorbeeld uiteindelijk overleven, dan vind ik dat wel een beetje triest soms.

Daarbij denk ik dat homo sapiens tot nu toe juist zo succesvol is geweest in overleven op de korte termijn. Dat kunnen we heel goed. Effecten op de lange termijn overzien en de gevolgen daarvan werkelijk beseffen, daar zijn we weer helemaal niet goed in.

Toch zijn mensen wel extreme verspillers, op het moment dat we denken dat we dat ons kunnen veroorloven. Niet in tijden van acute armoede, als verspilling een direct voel- en zichtbare weerslag heeft op ons leven.
Hoewel mensen in de kern min of meer hetzelfde soort gedrag als veel andere dieren vertonen, is het vaak veel extremer, en zijn de gevolgen voor de omgeving dat dus ook.

[Goudvanstro]

Is het trouwens geen spilzucht?

[Goudvanstro]

Dit gezegd hebbende, denk ik niet dat mensen biologisch of anderszins onafwendbaar zijn voorbestemd om alles om ons heen stuk te maken, te doden en te vergiftigen.

Het is wel één van de mogelijkheden, in een spectrum van veel meer.

[Hipparchia]

Als het al spilzucht is dan gaat dat hand in hand lijkt me, omdat natuurlijke vijanden in beginsel voedsel nodig hebben in welke vorm ook en dat het aantal bepaalt van nakomelingen. Meestal dan.
Dat feitelijk best geniaal is.
Moeilijk te doorgronden of dat totaal te bevatten.

Wij mensen hebben eigenlijk geen natuurlijke vijanden meer.
De mens vijand is van zichzelf, van elkaar.

Stel dat al die energie niet meer gaat naar het zorgen voor nakomelingen zowel bij mens en dier en vergeet planten, bomen ook niet...wat voor een aanblik zou de aarde dan hebben vraag ik me af?
Alles draait toch om voortbestaan in welk aspect daarvan ook.

Geloof speelt ook een rol.

[maanelfje]

Ik denk ook dat alletwee kan maar dat maakt niet uit.

Ik vond de overeenkomst frappant. De neiging bestaat om de natuur te romantiseren en de mens te demoniseren, maar de waar te nemen verspilling is in beide gevallen een gevolg van een blind proces en in die zin bij de mens misschien wel minder onnatuurlijk dan vaak gedacht wordt. Je zou zelfs kunnen zeggen dat om het voortbestaan van genen te verzekeren er in de natuur een soort van vleesindustrie bestaat.

Het unieke aan de mens, of wat we onszelf graag toedichten, is dat we min of meer bewust kunnen worden van dit alles. We weten dat wij ook zonder vleesindustrie zouden kunnen (over)leven. Misschien kunnen we dit zien als een kosmisch bewustzijn omdat de kosmos via de mens (die uiteindelijk niets anders is dan kosmos) van zichzelf bewust wordt. Hoewel gebonden aan de aarde kunnen we onze aardse natuur (als blinde drang) in die zin voor een stuk ontstijgen.

[Goudvanstro]

De impulsen komen ongeveer overeen.
Ik zie geen overeenkomst met de vleesindustrie.

Andersom gebeurt het net zo goed: mensen worden ook geromantiseerd als rationeel denkende wezens, die boven de rest van de dieren en de rest van al wat leeft staan.
'Hij gedraagt zich als een beest', wordt zelden positief bedoeld.

Met geen van beide visies kom je verder.

Kennelijk hebben we er in beide gevallen moeite mee, om onszelf te zien als deel uitmakend van de natuur. We hebben er moeite mee, om onszelf als gelijkwaardig aan de rest van de schepping en de natuur te zien. De natuur moet altijd ofwel beter, ofwel slechter zijn dan wij.

Eén van de redenen van de spilzucht van mensen -die vergeleken bij elk ander zoogdier zeer buitensporig is- is dat we ons los wanen van de rest van de natuur, en geen enkel besef lijken te hebben van dat onze overleving direct afhangt van de overleving van de rest van de natuur.

Er zijn ook culturen, waarin planten als de meest ontwikkelde levensvormen worden gezien, die hier vaak zoveel langer zijn dan wij, en waar mensen nog veel van kunnen leren. De homo sapiens is dan een om zich heen schoppende puber.

[maanelfje]

Omdat het welzijn van dieren voor genen van geen belang is kunnen ze beschouwd worden als kopieermachines voor genen. Een soort van vleesmolen, of - industrie. Verder gaat de vergelijking niet op natuurlijk.

Dat wij voor een groot deel onderscheid maken tussen mens en natuur is logisch. Het zijn namelijk termen die we zelf bedacht hebben en in de definitie die we eraan geven is een belangrijk deel van ons 'succes' juist te danken aan het ingaan tégen de natuur. Dat dit ook allerlei negatieve aspecten veroorzaakt valt niet te ontkennen. Vervreemding van de (onze) natuur is niet goed. Maar omdat de natuur niet zonder meer het beste voorheeft met het individu, is het wel te rechtvaardigen dat we de natuur ontstijgen, rationeel en emotioneel.

Maar we zitten inderdaad nog in de puberfase. We zijn leerling tovenaar.

[Hipparchia]

@ Maanelf
Je link geopend werd die voorafgegaan van een advertentie van KFC

[maanelfje]