KROONVAARDERSKNSM

Willem Visser

Kae Nesem

Willem Visser

Aankomst op het vliegveld Schiphol van een drietal overlevenden van de ramp van de "Simon Bolivar" van de KNSM, welk schip zaterdag j.l. nabij de Engelse kust op een mijn gelopen is. Omringd door familieleden verlaten de geredden het vliegveld

Datum
23 november 1939

Aankomst op het vliegveld Schiphol van een extra vliegtuig [de PH-ARX] uit Londen met aan boord de familie Wensvoort, die gered is bij de ramp van de "Simon Bolivar" van de KNSM, welk schip zaterdag j.l. nabij de Engelse kust op een mijn gelopen is. Op voorgrond vrnl.: de stewardess met baby, een zoon en drie kleine dochtertjes van de familie Wensvoort

Datum
24 november 1939

Willem Visser

januari 1928

Dr. N.L.C. Brantjes, gouverneur van Curaçao, op het 3e klas achterdek aan boord van de SS Simon Bolivar in de haven van Porto Cebello.
Hij keert samen met zijn vrouw (en twee honden) terug naar de Antillen na een verlofperiode in Nederland

Willem Visser

Willem Visser

Kreeg nog een paar krantenknipsels toegestuurd van een buurvrouw van een overleden persoon.
Ze wou de knipsels niet weggooien, maar zocht uit waar ze het beste naar toe gestuurd konden worden.
En daarvoor bedank ik haar hartelijk.
Ben wel nieuwsgierig wie de overleden persoon was, misschien 1 van de geredde kinderen ??

Gerrit Hofmeijer

Willem Visser

Willem Visser

KLIK DUBBEL OP DE AFBEELDING OM HET ARTIKEL GOED TE KUNNEN LEZEN

Willem Visser

SIMON BOLIVAR TE CURACAO

Willem Visser

PASSAGIERS OP DE SIMON BOLIVAR

Willem Visser

25 november 1939- Stoomvaartmij. Zeeland. Aankomst in Vlissingen van de 'Oranje Nassau' (eerste Folkestoneboot) met een groep geredden van het gezonken schip "Simon Bolivar" van de KNSM.

Willem Visser

Gered van de Simon Bolivar

Toen de Simon Bolivar verging, vergingen ook de toekomstplannen van het echtpaar Groot.
Ze zouden voor het Leger des Heils op Curaçao gaan werken.
In plaats daarvan brachten ze de oorlogsjaren in Nederland door.

Als ds. C. A. E. Groot voorgaat naar zijn studeerkamer, wijst hij bovenaan de trap
op een groot schilderij: ,,De Simon Bolivar."
De evangelische emeritus predikant uit Barneveld heeft ook het plakboek
dat zijn vader over de scheepsramp maakte, zorgvuldig bewaard.

Ds. Groot is in 1944 in Nijverdal geboren. In Nederland.
Het leven van zijn ouders was anders verlopen dan ze dachten.
Zeven jaar lang zouden ze in Willemstad een jongenshuis gaan leiden.
Het schip dat hen –een week na hun trouwdag– naar de Nederlandse Antillen zou brengen,
ging voor de Engelse kust ten onder. ,,Mijn ouders waren al hun bezittingen kwijt,
maar brachten het er levend vanaf.
Ze zagen de ramp als een teken dat het niet Gods bedoeling was dat ze naar Curaçao zouden gaan."

Het echtpaar Groot overleefde de ondergang van de Simon Bolivar.

Het koopvaardijschip van de Koninklijke Nederlandsche Stoomboot Maatschappij (KNSM)
was in de nacht van 17 op 18 november 1939 uit de Amsterdamse havens vertrokken.
Vlak bij Harwich had een explosie plaats in de laadruimte aan stuurboord.
Tien minuten later klonk opnieuw een daverende knal, nu aan bakboordzijde.
Twee Duitse mijnen moeten de oorzaak zijn geweest: magnetische mijnen die op de zeebodem lagen,
maar omhoog kwamen zodra een schip voorbijvoer.

Daags tevoren was nog vastgesteld dat de route die de Bolivar volgde, mijnenvrij was.
In het nachtelijk duister brachten Duitse jagers echter nieuwe projectielen aan. Dodelijke projectielen.

De Simon Bolivar werd opgetild en scheurde open. Stookolie stroomde de zee in.
Omdat het schip naar links overhelde, konden slechts drie van de acht reddingsboten worden gebruikt.

De Bolivar zonk snel. Van de 397 opvarenden kwamen er 80 om: 59 passagiers en 21 bemanningsleden.
De anderen vluchtten in reddingsboten of werden door Engelse schepen gered.

Het echtpaar Groot overleefde de ramp. ,,Ze zaten in de muzieksalon te lezen toen de ontploffingen klonken.
Er was geen sloepenrol gehouden, dus veel passagiers wisten niet wat ze moesten doen.
Mijn vader was heel secuur; hij wist bij welke reddingsboot hij moest zijn."

Daarmee was het gevaar niet geweken: ,,De boot was beschadigd en stond half vol water.
Vader hielp uit alle macht met roeien om aan de zuiging van het zinkende schip te ontkomen,
terwijl anderen water uit de boot hoosden. Ze haalden het, met grote moeite. Een Engels schip pikte hen op.
In Harwich stonden ambulances en andere auto's klaar om de gewonden naar het ziekenhuis te brengen."

Op de kade speelden zich hartverscheurende taferelen af.
,,Sommige mensen kwamen er na urenlange onzekerheid achter dat hun familieleden waren omgekomen.
Mijn ouders werden naar een hotel in Londen gebracht.
Daar waren ze nog maar net toen ze vanwege luchtalarm de schuilkelder in moesten."

Herinnering aan de scheepsramp die –deze maandag 80 jaar geleden– wereldnieuws was.
Het schilderij hangt bij ds. C. A. E. Groot, zoon van twee geredde schipbreukelingen, in huis.

Een week later bracht stoomschip Oranje-Nassau de overlevenden terug naar Nederland. ,,Velen in gekregen kleren.
Mijn ouders in hun officiersuniform van het Leger des Heils, want dat bleek onbeschadigd te zijn.
Iedereen had een zwemvest om en bleef aan dek, op alles voorbereid.
Bij aankomst in Vlissingen loeiden de hoorns en sirenes van de schepen die daar in de haven lagen."

De ramp werd wereldnieuws: Nederland was neutraal, maar nu waren er Nederlandse burgers
door Duitse oorlogsdaden omgekomen.
,,Omdat mijn ouders op de eerste lijst van geredde personen ontbraken, heeft hun familie lang in onzekerheid gezeten. Later vertelde mijn vader tijdens bijeenkomsten van het Leger des Heils wat hen was overkomen.
Hij greep de gelegenheid aan om te evangeliseren en op het reddingswerk van de Heere Jezus te wijzen."

Van 1 september 1939 tot 9 mei 1940 zijn 32 Nederlandse koopvaardij- en vissersschepen vergaan.
Ze liepen op een zeemijn, werden door een Duitse onderzeeër getorpedeerd, door Duitse vliegtuigen
met bommen en mitrailleurvuur bestookt of kwamen onder vuur te liggen van Duits of Brits scheepsgeschut.
Daarbij kwamen 260 mensen om.

Voor de overlevenden was het een traumatische gebeurtenis. ,,Mijn ouders spraken er zelden over."
Het plakboek van vader Groot bevat naast knipsels en documenten ook veel brieven.
,,Waarde Kapiteins! Wij kunnen niet nalaten u beiden heel hartlijk geluk te wenschen met uw redding.
Wat zijn wij allen in groote spanning geweest omtrent uw lot in dit tragisch gebeuren."

De Simon Bolivar ligt nog altijd op de bodem van de Noordzee.
,,In het museum van Egmond zagen we een bank en een lampje van de Bolivar
die op de Nederlandse kust zijn aangespoeld."

Sinds 1993 publiceert ds. Groot over de geschiedenis van Monnickendam,
het Noord-Hollandse dorp waar een deel van zijn voorgeslacht leefde.
,,Ik schreef over een jongen uit Monnickendam die jongste bediende in de machinekamer van de Simon Bolivar was.
Later kwam ik erachter dat hij bij mijn ouders in de reddingsboot heeft gezeten."

Willem Visser

[b]DE SIMON BOLIVAR PASSEERT HET EILAND GASPAREE NABIJ TRINIDAD [b]

Willem Visser

SIMON BOLIVAR
[img width=800]https://www.zeehavenmuseum.nl/wp-content/uploads/simon-bolivar6.jpg[/img]
Het stoomschip Simon Bolivar van de KNSM is in 1927 gebouwd bij de Rotterdamse Droogdok Maatschappij en was het eerste grote passagiersschip dat deze werf bouwde. Het had een lengte van 134 meter en breedte van 18 meter en met zijn twee grote schoorstenen met witte banden maakte het indruk. Met klassieke betimmering was het een luxe schip, het kwam van de tekentafels van het eigen KNSM bouwbureau. Een quadripple expansiemachine van 4800 pk zorgde dat de Simon Bolivar een vaart van ong. 14 à 15 mijl/hr. kon halen. Het bood aan 238 passagiers accommodatie in 3 klassen en had een bemanning van 130 en maakte vele oversteken van Amsterdam naar West Indië en retour. Het schip was vernoemd naar de Zuid-Amerikaanse vrijheidsstrijder en maakte reizen vanuit A’dam via Funchal (Madeira), Trinidad, La Guaira naar Curaçao en had uiteraard naast passagiers een flinke gemengde lading.

Op 17 november 1939 om 22.00 uur verliet het schip Amsterdam en op zijn laatste dag om 02.00 uur passeerde hij de sluizen van IJmuiden op weg naar Engeland. Om 11.25 uur was er aan stuurboordzijde een explosie in laadruimte twee, waar bloembollen lagen opgeslagen. Tien minuten later volgde een tweede explosie aan bakboordzijde. Het schip zonk snel voor de westkust van Engeland bij Harwich, een mijl ten zuiden van het lichtschip Sunk. Alleen de twee schoorstenen bleven boven water. De route die de Simon Bolivar volgde, stond bekend als ‘mijnenvrij’. Toch is de officiële verklaring dat het schip is gezonken door ontploffing van twee magnetische mijnen. Geliefden overleefden scheepsramp op de vlucht voor Nazi-Duitslan

Het verhaal van Flory en Felix van Beek
In het verleden probeerde Flory van Beek een aantal malen haar oorlogsverhaal op papier te zetten, maar telkens werd zij overmand door emoties. In 1997 vond ze dat zij haar familie verplicht was te vertellen over haar oorlogsgeschiedenis en schreef ze haar verhaal uiteindelijk toch op. Haar Duits-Joodse vriend Felix was al in 1933 met zijn moeder gevlucht uit Nazi-Duitsland. Hij waarschuwde de familie Van Beek voor het dreigende antisemitisme en wilde met Flory trouwen om samen naar Latijns-Amerika te vluchten. Op de Noordzee stuitte hun schip echter op een Duitse mijn.

De scheepsramp
Flory van Beek: “Ik was 16 jaar toen ik in 1937 de man van mijn dromen leerde kennen. Op mijn tennisvereniging nodigde hij me uit voor een dubbelspel en zo werden we vrienden. Felix was 26 jaar en met zijn moeder was hij als Duitse Jood gevlucht voor het toenemende antisemitisme in Nazi-Duitsland. Felix kwam vaak bij ons thuis en waarschuwde mijn ouders keer op keer voor het dreigende gevaar.

Op een dag vroeg Felix mijn ouders toestemming om mij mee te nemen naar Latijns-Amerika. In november 1939 vertrokken wij op de ss Simon Bolivar richting Engeland, toen het schip op twee Duitse mijnen stuitte. Er zat 15 minuten tussen de eerste en tweede explosie, waarna het schip binnen enkele minuten zonk. Tijdens de eerste explosie kreeg ik zonder het te beseffen in de chaos een glasscherf van een patrijspoort in mijn nek. Felix wist mij te overtuigen me vast te klampen aan een stuk hout. Zo dobberden we in de vrieskou tussen de lijken en de zwaargewonden een tijd op zee, de wanhoop nabij. De Engelse marine viste ons uit de ijskoude Noordzee. We behoorden tot de zwaarst getroffenen van de scheepsramp. Ik werd met een andere boot naar de Engelse kust gebracht. Zodoende verloren wij elkaar uit het oog.“

Een wonder
“Tijdens een zware operatie in een Engels ziekenhuis verwijderden de doktoren de glasscherf uit mijn nek, die slechts een millimeter verwijderd was van mijn halsslagader. De scherf draag ik nog iedere dag in mijn portemonnee. Als ik er naar kijk, dan besef ik dat het een wonder is dat ik die scheepsramp heb overleefd. Via een contactpersoon van de Nederlandse ambassade hoorde ik dat Felix nog vele operaties moest ondergaan en dat hij waarschijnlijk niet meer zou kunnen lopen. Uiteindelijk genas Felix wonderbaarlijk snel en na vijf en halve maand revalidatie kon hij toch weer lopen. In april 1940 hoorden we dat Hitler Denemarken en Noorwegen was binnengevallen. Felix wilde graag in Engeland blijven en vroeg voor ons een verblijfsvergunning aan, maar de Engelsen weigerden hem dit vanwege zijn Duitse nationaliteit. We moesten terugkeren naar Nederland om onze papieren in orde te brengen. Tijdens de scheepsramp waren we alles kwijtgeraakt. Het scheepvaartbedrijf, de Koninklijke Nederlandse Stoomboot Maatschappij, had onze medische zorg en ons verblijf in Engeland betaald. Op 2 mei 1940 werden we opgehaald door iemand van de Nederlandse ambassade die ons begeleidde naar het vliegveld. Hier kunt u het verhaal van Flory en Felix verder lezen.

Willem Visser

Het stoomschip Simon Bolivar van de KNSM is in 1927 gebouwd bij de Rotterdamse Droogdok Maatschappij en was het eerste grote passagiersschip dat deze werf bouwde. Het had een lengte van 134 meter en breedte van 18 meter en met zijn twee grote schoorstenen met witte banden maakte het indruk. Met klassieke betimmering was het een luxe schip, het kwam van de tekentafels van het eigen KNSM bouwbureau. Een quadripple expansiemachine van 4800 pk zorgde dat de Simon Bolivar een vaart van ong. 14 à 15 mijl/hr. kon halen. Het bood aan 238 passagiers accommodatie in 3 klassen en had een bemanning van 130 en maakte vele oversteken van Amsterdam naar West Indië en retourHet schip was vernoemd naar de Zuid-Amerikaanse vrijheidsstrijder en maakte reizen vanuit A’dam via Funchal (Madeira), Trinidad, La Guaira naar Curaçao en had uiteraard naast passagiers een flinke gemengde lading.

Op 17 november 1939 om 22.00 uur verliet het schip Amsterdam en op zijn laatste dag om 02.00 uur passeerde hij de sluizen van IJmuiden op weg naar Engeland. Om 11.25 uur was er aan stuurboordzijde een explosie in laadruimte twee, waar bloembollen lagen opgeslagen. Tien minuten later volgde een tweede explosie aan bakboordzijde. Het schip zonk snel voor de westkust van Engeland bij Harwich, een mijl ten zuiden van het lichtschip Sunk. Alleen de twee schoorstenen bleven boven water. De route die de Simon Bolivar volgde, stond bekend als ‘mijnenvrij’. Toch is de officiële verklaring dat het schip is gezonken door ontploffing van twee magnetische mijnen. Geliefden overleefden scheepsramp op de vlucht voor Nazi-Duitsland

Het verhaal van Flory en Felix van Beek
In het verleden probeerde Flory van Beek een aantal malen haar oorlogsverhaal op papier te zetten, maar telkens werd zij overmand door emoties. In 1997 vond ze dat zij haar familie verplicht was te vertellen over haar oorlogsgeschiedenis en schreef ze haar verhaal uiteindelijk toch op. Haar Duits-Joodse vriend Felix was al in 1933 met zijn moeder gevlucht uit Nazi-Duitsland. Hij waarschuwde de familie Van Beek voor het dreigende antisemitisme en wilde met Flory trouwen om samen naar Latijns-Amerika te vluchten. Op de Noordzee stuitte hun schip echter op een Duitse mijn.

De scheepsramp
Flory van Beek: “Ik was 16 jaar toen ik in 1937 de man van mijn dromen leerde kennen. Op mijn tennisvereniging nodigde hij me uit voor een dubbelspel en zo werden we vrienden. Felix was 26 jaar en met zijn moeder was hij als Duitse Jood gevlucht voor het toenemende antisemitisme in Nazi-Duitsland. Felix kwam vaak bij ons thuis en waarschuwde mijn ouders keer op keer voor het dreigende gevaar. Op een dag vroeg Felix mijn ouders toestemming om mij mee te nemen naar Latijns-Amerika. In november 1939 vertrokken wij op de ss Simon Bolivar richting Engeland, toen het schip op twee Duitse mijnen stuitte. Er zat 15 minuten tussen de eerste en tweede explosie, waarna het schip binnen enkele minuten zonk. Tijdens de eerste explosie kreeg ik zonder het te beseffen in de chaos een glasscherf van een patrijspoort in mijn nek. Felix wist mij te overtuigen me vast te klampen aan een stuk hout. Zo dobberden we in de vrieskou tussen de lijken en de zwaargewonden een tijd op zee, de wanhoop nabij. De Engelse marine viste ons uit de ijskoude Noordzee. We behoorden tot de zwaarst getroffenen van de scheepsramp. Ik werd met een andere boot naar de Engelse kust gebracht. Zodoende verloren wij elkaar uit het oog.“

Een wonder
“Tijdens een zware operatie in een Engels ziekenhuis verwijderden de doktoren de glasscherf uit mijn nek, die slechts een millimeter verwijderd was van mijn halsslagader. De scherf draag ik nog iedere dag in mijn portemonnee. Als ik er naar kijk, dan besef ik dat het een wonder is dat ik die scheepsramp heb overleefd. Via een contactpersoon van de Nederlandse ambassade hoorde ik dat Felix nog vele operaties moest ondergaan en dat hij waarschijnlijk niet meer zou kunnen lopen. Uiteindelijk genas Felix wonderbaarlijk snel en na vijf en halve maand revalidatie kon hij toch weer lopen. In april 1940 hoorden we dat Hitler Denemarken en Noorwegen was binnengevallen. Felix wilde graag in Engeland blijven en vroeg voor ons een verblijfsvergunning aan, maar de Engelsen weigerden hem dit vanwege zijn Duitse nationaliteit. We moesten terugkeren naar Nederland om onze papieren in orde te brengen. Tijdens de scheepsramp waren we alles kwijtgeraakt. Het scheepvaartbedrijf, de Koninklijke Nederlandse Stoomboot Maatschappij, had onze medische zorg en ons verblijf in Engeland betaald. Op 2 mei 1940 werden we opgehaald door iemand van de Nederlandse ambassade die ons begeleidde naar het vliegveld. Hier kunt u het verhaal van Flory en Felix verder lezen.

Geliefden overleefden scheepsramp op de vlucht voor Nazi-Duitsland

Het verhaal van Flory en Felix van Beek
In het verleden probeerde Flory van Beek een aantal malen haar oorlogsverhaal op papier te zetten, maar telkens werd zij overmand door emoties. In 1997 vond ze dat zij haar familie verplicht was te vertellen over haar oorlogsgeschiedenis en schreef ze haar verhaal uiteindelijk toch op. Haar Duits-Joodse vriend Felix was al in 1933 met zijn moeder gevlucht uit Nazi-Duitsland. Hij waarschuwde de familie Van Beek voor het dreigende antisemitisme en wilde met Flory trouwen om samen naar Latijns-Amerika te vluchten. Op de Noordzee stuitte hun schip echter op een Duitse mijn.

De scheepsramp
Flory van Beek: “Ik was 16 jaar toen ik in 1937 de man van mijn dromen leerde kennen. Op mijn tennisvereniging nodigde hij me uit voor een dubbelspel en zo werden we vrienden. Felix was 26 jaar en met zijn moeder was hij als Duitse Jood gevlucht voor het toenemende antisemitisme in Nazi-Duitsland. Felix kwam vaak bij ons thuis en waarschuwde mijn ouders keer op keer voor het dreigende gevaar.

Op een dag vroeg Felix mijn ouders toestemming om mij mee te nemen naar Latijns-Amerika. In november 1939 vertrokken wij op de ss Simon Bolivar richting Engeland, toen het schip op twee Duitse mijnen stuitte. Er zat 15 minuten tussen de eerste en tweede explosie, waarna het schip binnen enkele minuten zonk. Tijdens de eerste explosie kreeg ik zonder het te beseffen in de chaos een glasscherf van een patrijspoort in mijn nek. Felix wist mij te overtuigen me vast te klampen aan een stuk hout. Zo dobberden we in de vrieskou tussen de lijken en de zwaargewonden een tijd op zee, de wanhoop nabij. De Engelse marine viste ons uit de ijskoude Noordzee. We behoorden tot de zwaarst getroffenen van de scheepsramp. Ik werd met een andere boot naar de Engelse kust gebracht. Zodoende verloren wij elkaar uit het oog.“

Een wonder
“Tijdens een zware operatie in een Engels ziekenhuis verwijderden de doktoren de glasscherf uit mijn nek, die slechts een millimeter verwijderd was van mijn halsslagader. De scherf draag ik nog iedere dag in mijn portemonnee. Als ik er naar kijk, dan besef ik dat het een wonder is dat ik die scheepsramp heb overleefd. Via een contactpersoon van de Nederlandse ambassade hoorde ik dat Felix nog vele operaties moest ondergaan en dat hij waarschijnlijk niet meer zou kunnen lopen. Uiteindelijk genas Felix wonderbaarlijk snel en na vijf en halve maand revalidatie kon hij toch weer lopen. In april 1940 hoorden we dat Hitler Denemarken en Noorwegen was binnengevallen. Felix wilde graag in Engeland blijven en vroeg voor ons een verblijfsvergunning aan, maar de Engelsen weigerden hem dit vanwege zijn Duitse nationaliteit. We moesten terugkeren naar Nederland om onze papieren in orde te brengen. Tijdens de scheepsramp waren we alles kwijtgeraakt. Het scheepvaartbedrijf, de Koninklijke Nederlandse Stoomboot Maatschappij, had onze medische zorg en ons verblijf in Engeland betaald. Op 2 mei 1940 werden we opgehaald door iemand van de Nederlandse ambassade die ons begeleidde naar het vliegveld. Bij terugkomst in Holland had Felix meteen de ‘Van Rensselaer’ geboekt, die zou uitvaren op 11 mei en dit schip bleek later totaal verwoest te zijn door de Duitsers. Ik durfde dit niet aan mijn familie te vertellen, die zo dolgelukkig was met onze terugkeer.”

Rotterdam gebombardeerd
“We woonden bij mijn ouders in Rotterdam- Blijdorp. Op 10 mei 1940 werd Rotterdam gebombardeerd en wonder boven wonder overleefden we deze bombardementen. Honderden mensen zijn toen omgekomen en vrijwel heel het hart van de stad werd verwoest. Nederlandse soldaten hadden de opdracht gekregen om alle buitenlanders aan te houden. Op weg naar huis werd Felix aangehouden, maar omdat zijn paspoort nog niet geregeld was, werd hij tijdens de bombardementen opgesloten in een kelder van een woonhuis samen met een paar ontsnapte gevangenen. Na drie dagen was hij nog niet bij ons teruggekeerd.

Flory, terug in Holland na de scheepsramp.
De Duitsers hadden hen bij de overname van de stad uit de kelder gehaald en meegenomen als gevangenen. Uren moest hij meelopen met de Duitse troepen door de brandende stad. Hij wist een hoge officier die hem bewaakte ervan te overtuigen dat hij werkelijk een Duitser was en kreeg de vrijheid terug. Uiteindelijk wist hij ons huis in Blijdorp te bereiken.”

De oproep
“We kregen als Joden allerlei restricties opgelegd. In onze paspoorten kwam een J te staan. Als je niet aan de restricties wilde voldoen werd je op de trein naar Mauthausen in Oostenrijk gezet. In de lente van 1941 trok ons gezin in bij familie in Amersfoort in verband met anti-joodse verordeningen in Rotterdam. In juni 1942 kreeg ik een oproep om me te melden voor ‘tewerkstelling in Duitsland’. De oproep voelde aan als een ticket naar mijn dood. Tegen mijn moeders zin in - omdat joodse mensen al werden opgepakt of doodgeschoten op straat - ging ik die middag naar de groenteboer om wat eten voor ons te halen. In gedachten verzonken over onze ellendige situatie liep ik naar huis. Opeens werd ik aangesproken door een lange Hollander op een fiets die zei: ‘Wat doe je daar in hemelsnaam met die ster op je bloes? Haal dat verdomde ding weg en volg mij!’ Blindelings vertrouwde en volgde ik deze man naar zijn huis.”

Ondergedoken
“Piet Brandsen was de leider van het verzet in die regio en hij vond het zijn katholieke plicht joden te helpen onderduiken en om zich te verzetten tegen de rotmoffen. Het echtpaar Brandsen bood aan ons in huis te nemen, maar dan moesten Felix en ik wel eerst getrouwd zijn om bij elkaar te mogen slapen. Op 9 juli 1942 trouwden wij dankzij Piet’s connecties in de synagoge en op het stadhuis. Tot onze grote verbazing boden de Brandsens ons hun eigen slaapkamer aan, waar we 18 maanden verbleven. ’s Nachts luisterden we beneden naar de BBC op een verboden radio. Piet maakte een speciale schuilplaats met dubbele deuren naast de slaapkamer. Ook zorgde hij voor een rood waarschuwingslampje dat hij beneden kon aanklikken als er gevaar dreigde. Op 21 januari 1944 deed de Gestapo een huiszoeking. We waren toevallig boven en zagen het rode lampje branden zodat we ons tijdig konden verstoppen. Die nacht zijn we niet ontdekt, maar Piet werd opgepakt en moest 8 maanden in een concentratiekamp doorbrengen. Omdat we de familie Brandsen niet nog meer in gevaar wilden brengen, probeerden we zelf een ander onderduikadres te vinden. We wisten dat de familie van Felix in dezelfde straat ondergedoken moest zitten, maar niet precies op welk huisnummer. Toevallig bleek het eerste huis waar we aanbelden het juiste adres te zijn, maar daar zaten al vijf onderduikers. De Van der Hoeven’s brachten ons naar de familie Hornsveld. Aan het eind van de oorlog hadden we drie jaar ondergedoken gezeten bij bijzonder aardige Nederlandse gezinnen.”

Uiteengeslagen
“Mijn moeder is in 1942 opgepakt en in Sobibor, een Duits concentratiekamp in Polen, vermoord. De gehele familie van mijn vader is vermoord. Mijn zus en broers overleefden de oorlog ook ondergedoken in Nederland. Tijdens de eerste oorlogsdagen is mijn jongste broer op zijn fiets via België, Frankrijk, en de Pyreneeën naar Spanje gevlucht. In Spanje vertelde hij de Nederlandse ambassade dat hij aan de kant van geallieerden wilde vechten.

Hij kwam als soldaat in het Britse leger met de Prinses Irene Brigade Nederland via Normandië bevrijden. Hij had te horen gekregen van zijn officier: ‘Luister, Cohen, reken er maar niet op dat je familie nog in leven is!’ In 1948 emigreerden Felix en ik naar Amerika uit vrees voor de Koude Oorlog met de Sovjet- Unie. We kregen een zoon Ralph, die op 16 jarige leeftijd in 1970 overleed aan rotziekte. We wonen nu in Newport Beach. We hebben nog veel contact met de onderduikfamilies. Onze families zijn wreed uiteengeslagen door de Tweede Wereldoorlog en de weinige overlevenden wonen verspreid over de hele wereld. Ik ben ervan overtuigd dat het onze taak is om de dromen en doelen te verwezenlijken van de stemmen die voor eeuwig verstomd zijn. En dat we voortdurend moeten strijden voor vrede en respect voor iedereen op aarde.”

Interview: Ellen Lock, SVB/PUR

Willem Visser