KROONVAARDERSKNSM

[Willem Visser]

De kombuis is vanaf nu open voor iedereen.
Dus kom gerust binnen en laat ons zien wat je voor ons wilt bereiden en opdienen.

GESMOORDE KOOL. voor 2 a 4 pers .
Hiervoor kun je witte of savooiekool gebruiken .
Witte kool is wat hard dat kun je wat oplossen met de gesneden kook met zout te bestrooien en een uurtje te laten in trekken en daarna goed af te spoelen .
Halve witte of een savooiekool.
Twee grote uien snipperen en in boter fruiten ..
Naar smaak 2 a3 theelepeltje kerrie poeder er bij doen
Voor de lief hebbers en paar teentjes knoflook mee fruiten ..
Een pond gehakt meebakken met een vork rul bakken [losmaken]
dan de heel fijn gesneden kool er bij doen en een beetje zout .

Inhoud van twee blikjes tomaten puree er bij doen .
De blikjes uitspoelen met wat water en er ook bij doen.
Goed blijven omscheppen en als het te droog word nog wat water '
toevoegen maar niet te nat maken en zo gaar laten worden .
Je kunt er gekookte aardappels bij doen of aardappelpuree .
Ook kun je er gekookte blokjes aardappelen er onder door scheppen .
of met rijst .

Eet smakelijk - Wil van Halteren

[Willem Visser]

EEN O/AS BOOT TOETJE.

WATERGRUWEL.

100 GRAM PARELGORT
1 LITER WATER
3 GRAM ZOUT
1 STUKS PIJPKANEEL
159 GRAM GEWASSEN KRENTEN EN ROZIJNEN
3 DL. BESSENSAP
50 GRAM SUIKER

KOOK DE GORT GAAR IN 45 MINUTEN IN WATER MET ZOUT EN PIJPKANEEL.
VOEG DE KRENTEN EN ROZIJNEN TOE
VERWIJDERD DE PIJPKANEEL
VOEG DE BESSENSAP TOE
15 MINUTEN DOOR LATEN KOKEN
HET KAN WARM OF KOUD GEGETEN WORDEN
AANGEPAST NAAR 4 PERSONEN.
Titel: Re: ETEN EN GERECHTEN

TINA

[Willem Visser]

OMELET GEVULD MET VEGETARISCH HOTT RATJETOE

Voor 4 personen totale kosten € 10,=
Nodig :
1 a 2 ronde Turkse broden of 2 stokbroden zijn bij de Turkse of Marokkaanse winkel niet duur net zo als de rest van de ingrediënten
2 grote uien
2 flinke preien
4 grote tomaten
2 rode paprika,s
1 obergine
1 courgette
4 flinke tenen verse knoflook
olijfolie
pindakaas ( misschien nog in de kast thuis ? )
1 madam sjannet (Surinaamse peper ) zijn te koop op de markt of bij de Surinaamse toko
Haal de steeltjes er af en spoel ze af, neem een schone pot met deksel doe daar de madam in zet een paar dagen in de koeling
zout
ketjap
kerriepoeder
8 eieren
bereiding;
snij de uien in dunne repen
snij de prei in niet te dikke stukjes
snij de paprika,s in kleine blokjes
dit geld ook voor de obergine en de courgette
snij de tomaten het laatst in niet te kleine partjes
gebruik een;
grote pan om het in te doen en een hapjespan .wok ,of koekenpan om het te bereiden
nou daar gaan we;
bak eerst de uien met de knoflook en de fijn gesneden madam sjannet goudbruin
(doe dit in de grote pan)
bak nu de parika,s totdat ze knapperig zijn (klaar ook in de grote pan)
smoorbak nu de prei ,,knapperig houden,, (ook in de pan bijvoegen)
bak nu de in kleine blokjes courgette en obergine ,,niet te lang,, (ook in de pan bijvoegen)
bak nu de tomaten even aan bestrooi ze rijkelijk met kerriepoeder en zout en ketjap
( doe dit mengsel ook in de pan)
voeg een kopje water toe en breng het op warmte ( niet koken)
als het warm is een eetlepel pindakaas toevoeg en voorzichtig roerend op lossen
dit geheel zachtjes laten smoren.
Proef even of het pikant genoeg is dit kan men eventueel oplossen met het zuur van de madam sjannet toe te voegen ( niet te veel dat spul is best hott)
terwijl dit gebeurd gaan we de 8 eieren klutsen voeg daar peper en zout en een scheut melk aan toe klutst dit goed tot een luchtig geheel
ETENSTIJD;
Bak een grote omelet leg die op een plat bord , vul de omelet met de hott ratjetoe klap de omelet dicht ,, brood naar behoefte er bij,, en , EET SMAKELIJK
Je moet er even wat voor doen, maar dan heb je ook wat

[Gerrit Jan Hofmeijer]

Irish stew.

1 kg Runderstooflappen, 2 flinke uien, 2 winterwortelen, 3 stelen bleekselderij,
3 El's bloem, 4 El's olie,
1 klein blikje tomatenpuree, ¾ liter vleesbouillon uit pot
of tabletten, 1 Thl gedroogde tijm, 2 laurierblaadjes, 6 flinke aardappelen.
Voorbereiding: Snijdt het vlees in niet e kleine stukken.
Snijdt de uien in halve ringen, de geschraapte winterwortel in plakjes
en de bleekselderij in halve boogjes. Doe de bloem met wat
zout en peper in een plastic zak en doe er de stukjes rundvlees bij.
Schud tot de blokjes vlees rondom met de gekruide bloem
zijn bedekt. Bereiding: Verwarm de oven voor op 180 C°Verwarm de olie in een
grote braadpan die in de oven past
en bak de blokjes vlees met niet teveel tegelijk op een hoog vuur rondom bruin.
Schept ze met een schuimspaan
uit de pan. Voeg zonodig nog een scheutje olie toe en laat de ui de wortel en de bleekselderij
omscheppend bakken tot ze beginnen te kleuren.
Voeg de tomatenpuree toe en laat kort meebakken.
Voeg de bouillon, tijm en laurier toe en breng aan de kook.
Schep het vlees erdoor en zet met het deksel op de pan.
1 uur in de voorverwarmde oven. Snijdt intussen de aardappelen
in blokjes van circa 3 x 3 cm en schep ze door het vlees.
Zet de afgedekte pan nog circa 45 minuten terug in de oven
Proef of er nog zout en/of peper bij moet.
Verwijder zo veel mogelijk de laurierblaadjes.
Dit is een complete maaltijd.

Labskous.

1-1½ kilo uien, 1-1½ kilo aardappelen, 1 blikje cornedbeef, 250 gram vetspek in blokjes,
eventueel overgebleven vlees in blokjes gesneden, piccalilly, zure augurken, peper, zout kruidnageltjes,
wat nootmuskaat en een laurierblaadje. Bereiding: Spek zachtjes uitbakken. Aardappelen koken en uien smoren.
Na circa 20 minuten aardappelen, uien en de cornedbeef stampen, op smaak brengen met peper, zout piccalilly,
en het spek alles tot een lekkere smurrie stampen. Serveren met in reepjes gesneden zure augurk en een kuiltje met pittige jus.

American hashe.

1½ kilo aardappelen, 500 gram winterwortelen, 250 gram uien, 500 gram rund of varkensvlees, laurierblad, kruidnagel, bouillonblokje.
Bereiding: Aardappelen en wortels schillen en in blokjes snijden, uien schoonmaken en grof snipperen. Het vlees lichtjes aanbraden,
daarna uit de pan nemen en in vierkante stukjes snijden.
Daarna het vlees met ruim water met laurierblad de kruidnagels en de peper zachtjes laten koken tot ze zo goed als gaar is, daarna bouillon blokje toevoegen.
Daarna aardappelen, wortels en uien bij de bouillon en vlees voegen.
Laten koken tot alles gaar is en er een soort soep met blokjes aardappel en wortel is ontstaan. Opdienen met brood.

Hete bliksem.

1 kilo aardappelen, ½ kilo zoete appels, ½ kilo zure appels, zout en peper Breiding :
Schil de aardappelen was ze en snijdt ze aan stukjes. Schil de appels en snijdt ze in vieren en verwijder de klokhuizen.
Zet de aardappelen en de appels op in een bodempje wateren wat zout. Kook alles in ongeveer 30 minuten gaar.
Schenk eventueel war van het kookvocht af. Stamp de aardappelen en de appels door elkaar en voeg peper en zout toe naar smaak.
Serveer met zuurkool spek of gehaktballetjes.

Rijsttafelbelazer.

Is een oud scheepsgerecht. recept. Benodigheden: 500 g magere spekblokjes 1 grote ui 1/2 komkommer zout 2 blikken bruine bonen piccalilly
mosterd zilveruitjes atjar augurkjes evt. reepjes paprika 1 theelepel sambal Bak de spekblokjes langzaam krokant.
Pel en snipper de ui. Fruit de uisnippers Snij de halve komkommer in de lengte in kwarten. Snij de zaadlijsten weg en verdeel de kokommerkwarten in blokjes.
Bestrooi de komkommerblokjes met zout. Verwarm de bruine bonen. Zet verschillende kleine kommetjes klaar en schep hierin piccalily, mosterd, zilveruitjes,
atjar, augurk (heel of in stukjes) en eventueel reepjes paprika. Meng de blokje komkommer met de sambal. Schep ook de uiringen en spekblokjes elk in een schaaltje.
Schenk wat van het uitgebakken spekvet over de bruine bonen en zet de schaal met bonen in het midden tussen alle andere schaaltjes.
Laat ieder naar eigen genoegen de bruine bonen 'aankleden'.


Rotmok

rijst met hachee of een stoofpot van restjes vlees.
Ik heb een gerecht van gebakken rijst, wat men in voormalig Indie gewoon Nasi noemt gevonden in het boekje
"Aan tafel met Piet Heijn". Benodigheden: ca. 250 g gaar rundvlees zout 1/2 theelepel suiker 2 eetl. sojasaus 1 eetl sherry 4 eetl. arachideolie
2 tenen knoflook stuk gember wortel 3 lente uitjes stuk witte kool 300-400 g gare rijst 1 ei Snijd het gare rundvlees in dunne reepjes.
Klop zout, suiker, soja, sherry en 1 eetl. olie doorheen en schenk het over de reepjes rundvlees uit.
Laat het vlees ongeveer 15 minuten marneren. Pel de knoflookteentjes en pers ze uit. Schil het stukje gember wortel en raspt het vervolgens.
Snijd de lente uitjes in ringetjes. Schaaf de kool. Verhit de overige olie in een ruime wok.
Roerbak koolsnippers, ringetjes lenteui en gember 1-2 minuten. Voeg dan de knoflook toe, roerbak 30 seconden en voeg dan de rijst toe.
Klop het ei los in een kopje. Voeg de reepjes vlees met de marinade toe en roerbak alles nogmaals 2 minuten.
Schenk het los geklopte ei over de rijst, laat dit stollen en serveer de gebakken rijst in kommen.

Indonesische capucijnerschotel

aantal personen 4 Goedkoop,lekker,snel smaak Pittig soort gerecht Hoofdgerecht hoofdingredient Peulvruchten in combinatie met
Vlees bereidingstijd 20-30 minuten ingrediënten 1 zakje boemboe nasi goreng (Conimex) 400 gram varkensvlees 2 eetlepels zonnebloemolie 500 gram prei
1 groot blik capucijners 1 klein blikje ananas bereidingswijze Snijd het vlees in kleine blokjes. Snijd de ananas in stukjes.
Week de boemboe nasi goreng volgens de aanwijzingen op de verpakking. Gebruik daarbij event. het ananassap. Bak het vlees in de olie bijna gaar.
Bak de nasikruiden en de prei even mee. Voeg dan de ananasstukjes en capucijners toe en sudder het geheel in ca. 8 min. gaar.

Eet smakelijk
Ragnhild & Frans
_________________
Groeten Gerrit-Jan Hofmeijer

[Willem Visser]

ZEEMANSKOST

ARME JONGEN:
Gerecht van scheepbeschuit gemengd met vlees en vetresten,vaak geserveerd op het einde van de reis,wanneer de voorraden geslonken waren.(zie ook KAAPS DUIFJE)

BACALAO:
Stokvis

BRAMSTAGLOPERS:
Kapucijners,eigelijk grauwe erwten

CEMENT:
Snert,erwtensoep

DRAAGVERSPERRING:
Ontbijt met rijst en hachee van draadjesvlees met veel sambal (minder vet dan rotmok)

GORTSCHAFTEN:
Ontbijten

GRIND MET SPECIE:
Aardappelen met erwten.

HAAS MET POPI:
Gerecht van stokvis(zeehaas)met een saus van gewone stroop.

HAP SNERT:
Een hap snert verwerken is een borreltje drinken

KAAPS DUIFJE:
Scheepsbeschuit,geweekt in water en belegd met een stukje spek(Genoemd naar de Stormvogel(Kleine meeuw)van de Zuidelijke Oceaan ter grootte van een houtduif.
(Zie ook ARME JONGEN)

KANEPIEPER:
Scheldnaam voor de scheepskok.

KAPITEINSKOST:
Kapucijners met speklapjes met mosterdsaus.

LABSKOUS:
Oud en beroemd en berucht zeemansgerecht dat bestaat uit resten gezouten vlees,zoute haring,aardappelen en/of fijngestampt scheepsbeschuit.Als het zoute vlees te droog was werd er spek aan toegevoegd.Oorspronkelijk een ratjetoe van restjes.In de 20 ste eeuw verving men het zoute vlees voor Corned-beef en serveerde men de labskous met spiegeleieren,rode bieten en zoute augurk.

LOERD:
Meelgerecht "Jan in de zak",zacht gegaarde meelkoek.

LUCHTPOSTPAPIER:
Dun gesneden (Leidse) kaas

LAMIEREN VAN GORTWATER:
Tegen de kook houden van het ontbijt met gort.

MOGEN WIJ ZWIJGEN?
Ondefineerdbare stamppot(gehakt,aardappelen en kropsla?)Van oorsprong de titiel van een nogal "heftige" film uit het stomme tijdperk.De film propogeerde het onderzoek naar het vaderschap.Menig koopvaardijman wilde de afkomst van zijn opgeschepte prut ook wel onderzoeken.

NAMOKKEN:
Toetje eten

NOOITGEDACHT:
Gerecht van Kapucijners met boterhamworst,nasikruiden en -groente.De uitvinder van het gerecht,die zomaar door elkaar husselde zou geroepen hebben: "Nooit gedacht,dat het zo lekker was".(ook bekend als Groninger rijsttafel)

OPBAKKEN:
Kok,schep op!

ORANJERATS:
Gerecht bestaande uit wortelen,witte bonen,uien en pastinaken of simpelweg hutspot
(peen en uien)

PIKHEET:
Theepauze.
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

Eten van toen

Misschien niet op z,n goede topic maar het moet toch van m'n hart. Ik heb nu zo een beetje alles doorgenomen van de kroonvaarders ook het oude forum. En wat mij opvalt is dat de mening over het eten bij de K.N.S.M over algemeen niet hoogstaande is in de verhalen die ik gelezen hebt. Komt dat omdat men thuis beter gewend was ,of was dat alleen maar om met iedereen mee rotziekteen? Ik vond toentertijd begin 1957 dat het eten goed het was aan boord, kort na de oorlog was het in de meeste Hollandse gezinnen geen vetpot en in de oorlog moest ik het doen met bietenpulp en aardappelsoep, en na de oorlog was alles op de bon (ook geen weelde) En ik kan me de boterham met suiker of stroop nog goed herinneren voordat ik naar school ging.en kip was bij uitzindering een zondags of kersttraktatie ,.wat me ook opviel dat het de hoge druk was in de kroonvaarders verhalen die het meeste commentaar hadden. Of zouden ze allemaal alleen maar slecht koks hebben meegemaakt ,nou dat geloof ik pertinent niet. En dan te bedenken dat ik mee gemaakt hebt dat er naar het kombuis van bovenaf doorgegeven werd om nog meer van die lekkere groenten bij te rijden (garnering van een koude schotel dus; Peterselie) de kok lag in een deuk ,dan vraag ik mij af waar lag de culinaire wetenschap van deze heren. Ik persoonlijk ben altijd zeer content geweest met wat er op tafel kwam ,thuis kreeg ik dat in ieder geval niet , niet in die tijd ,maar ja het gezegde is dan ook 'hoe minder gewend hoe meer verwend'.

Han Fran
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

Ik wil nog wel even wat kwijt. Op mijn eerste reis als chefkok op de Sarpedon kreeg ik ruzie met een paar oficieren die zeiden dat ze geen rekening met de kok hoefde te houden. Het was woensdag (capucijnersdag) ik een handje soda door hun capucijners gemieterd. Waardoor ze behoorlijk aan de race gingen. Moest ik de volgende dag bij de ,,Ouwe'' op het matje komen, die vroeg wat ik uitgespookt had? Hem toen gevraagd of hij ook ergens last van had en de rest van de bemanning ook/ Nee zegt hij. Waarop ik zei dat ze waarschijnlijk aan de wal met zijn` allen wel iets gekocht zullen hebben. Ach zei hij dat zal het wel wezen.

Gr. Jan de Jong
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

Kunnen jullie het zich nog herinneren ijs draaien in het kombuis op zondag. Als de hofmeester een goeie bui had werd er in de tropen op zondag ijs gedraaid zo.n houten ton met een zinken bus met roerwerk er in en bovenop een draaimechaniek met slinger zodra we hoorden dat er ijs gemaakt werd waren we er als de kippen bij om onze diensten aan te bieden, om aan de slingeren te gaan draaien. De kok maakte de ingrediënten voor het consumptie-ijs. De zinken ton werd in de houten ton gezet daaromheen werden stukken blokijs uit de vriescel in klein stukken gedaan, de kok vulde dan de zinken ton met zijn ijsrecept, deksel er op knevel met tandwiel er op en dan draaien tot je een ons woog ,soms onderbroken om er nog wat stukken diepvriesijs erbij te doen om de hele hap koud te houden, als de meesterblik van de kok had geconstateerd dat het ijs (meestal vanille ijs) goed was, dan was het feest voor diegene die gedraaid had , hij mocht het roerwerk wat uit de ton verwijderd werd schoon lepelen dat was op zee dan toch smullen ,omdat er weinig ijsco karretjes langs kwamen.De zinken ton met vanilleijs werd rap in de koelcel gezet , en na de middagmaaltijd werd er dan echte schepijs in mokken geserveerd dat was dan weer een welkome onderbreking in de dagelijkse menu

Han Fran
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

Ik kan het me nog goed herinneren. Ik heb dat ding als koksmaat wat vervloekt. Ofschoon op de Agamemnon hadden we een inventieve poetser die had een poelie gemaakt,
zodat dat kreng met een boortol kon draaien.

Jan de Jong
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

Bij mijn herinneringen is dat altijd het lekkerste ijs geweest ooit gegeten elke keer een feest maar ik dacht niet dat we het elke zondag kregen. Ook hele goede herinneringen aan de rijst tafel maar dat zal wel echt aan welke kok gelegen hebben. Telt ook voor de kapucijners schotel met toebehoren.

Wil van Halteren
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

Beste Wil en Hans,

Zolang ik gevaren heb bij de WISM/NKM heb nog nooit een ijsmachine gezien, dus dat kregen we ook niet, wat geeft het, wij hadden onze borreltje en biertje en het was niet op rantsoen. Ik wil daar bij opmerken, dat ik nog nooit van mijn leven bier gedronken heb, ik vond het vies, maar een cola met een tik ging er wel in.

Tina
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

Wij hadden op sommige reizen Ambonese jongens aan boord meestal in de bediening. In Paramaribo gingen deze boys dan op de markt naast de havenloods spullen kopen en dan kookte ze s'avonds in de pantry hun eigen potje en als je mee mocht eten dan was het smullen, daar kon geen enkele Hollandse rijsttafel tegen op. Ik heb aardig wat geleerd van deze maten wat je met rijst, vis, kip en vlees kon doen.

Han Fran
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

Hoi Hans,

Dat kan ik onderschrijven , bij K.R.L. voeren veel Indische jongens. En altijd een Chinese wasbaas , daar kon men ook met wat extra geld van jezelf daar de wasbaas een lage gage had goed Chinees eten. En met de Indische jongens kocht je gezamenlijk in. Heb daar regelmatig heerlijk gegeten in een informele sfeer.

Gr.Frans Masurel
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

DEEL 3.

POERLEPAP
Eigenlijk "Poerlepap van het baadje".Alleen vermeld als wetenswaardigheid,want de samenstelling is onbekend.De Poerlepap was een lekkernij uit Indie,speciaal te Makassar omstreeks 1890-1910.Wat Poerlepap precies was zal altijd een geheim blijven,doch het was smakelijk en zag er uit als chocoladevla.

POESPAS
Weke stamppot waarvan de samenstelling niet altijd duidelijk was.Oorspronkelijk de hutspot van de Groenlandvaarders.Later een gerecht van vlees,gort of droge rijst en groenten.

POPI
Gewone zoete keukenstroop,vroeger een onmisbaar onderdeel van het gortschaften (zie aldaar)

PUNTEN EN STREPEN
Erwten met worteltjes.

RAASDONDERS
Kapucijners met vet,doorbakken spek of gerookt spek,geserveerd met (gebakken) aardappelen of rijst en garnituur,een moderne versie van Bramstaglopers (zie aldaar)

RECHT-OP-EN-NEER
Kopstoot (Biertje en Borreltje),het NKM drankje tegen alles.

ROTMOK
Ook wel "Rijsttafelbelazer" genoemd,rijst met hachee of een stoofpot van restjes vlees

SCHOOT AAN!
Vroeger op zeilschepen een drankje voor iedereen,nu niet meer in gebruik.

SNELVUUR
Een kop of mok chocolademelk.

SNERT MET DRIJFIJS
Erwtensoep met dobbelsteentjes vet spek.
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

DEEL 4

STERF-OP-STRAAT-WORST
Cervelaat/Snijworst

STIJVERIJSTKOKER
Scheldnaam voor de scheepskok

THEEWATER
Avondmaaltijd aan boord van schepen de broodmaaltijd.Oorspronkelijk werd 's-avonds theewater(of iets wat er op leek) verstrekt dat waarschijnelijk
alleen maar diende on het hard geworden brood of scheepsbeschuit in te weken.

TORPEDISTENBLOED
Bakkie zeer sterke koffie.

TROET
In water,melk of karnemelk gekookte meelspijs

VETPIEPER
Scheldnaam voor de scheepskok

VETSMELTER
Idem

VETSLOF
Botervlootje

VIJFSCHAFT
Vleesgerecht waaraan vijf ingredienten werden toegevoegd,aardappelen,uien,wortelen,bruine bonen en zure appelen
Inplaats van vlees ook wel gerookt spek en rookworst.

VLAMPIJPEN
Macaroni

ZEEHAAS
Stokvis oftewel gedroogte vis.

ZEEUWSE RIJSTAFEL
Gerecht van gedroogde rijst met kapucijners of bruine bonen,met kaantjes en garnituur (gehakte uitjes,gesmoorde uitjes,
uiringentjes,gesneden augurk,piccalilly en eetlepel keukenstroop erover.

ZEVEN GERECHTEN
Aardappelen,rijst,zeehaas(stokvis),boter,meel,gebakken uien en augurken.
De zeven gerechten stonden afzonderlijk op tafel en konden naar eigen inzicht met mosterd,peper en zout gemengd worden
tot "gewapend beton".
_________________
Old sailors never died