Lyme, patienten van MC Walborg

[Beheerder]

Ceftriaxon is sinds 1983 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknaam Rocephin en als het merkloze Ceftriaxon. Het is te verkrijgen in injectievloeistof voor injectie in de spier en voor toediening in een ader.

1. Wat doet ceftriaxon en waarbij wordt het gebruikt?

Ceftriaxon behoort tot de groep geneesmiddelen die cefalosporine-antibiotica worden genoemd. Cefalosporine-antibiotica werken tegen bacteri?le infecties.

Artsen schrijven het voor bij infecties met bacteri?n, zoals luchtweginfecties, blaasontsteking, huidinfecties, botontsteking, hersenvliesontsteking (meningitis), ziekte van Lyme, gonorroe en andere infecties aan de geslachtsorganen (Chlamydia).

Infecties met bacteri?n
Werking
Ceftriaxon doodt vele soorten bacteri?n. Na toediening verspreidt het middel zich via het bloed in het lichaam; het komt in de meeste weefsels terecht en in de urine. De bacteriedodende werking begint direct.

E?n dosis werkt 24 uur. Na een paar dagen van gebruik merkt u dat de klachten die met de infectie gepaard gaan, afnemen.

Behandeling
Artsen schrijven het middel voor als u een infectie heeft met een ziekteverwekker die gevoelig is voor ceftriaxon. In het algemeen zijn andere antibiotica in tabletten, capsules of drankjes, zoals penicilline of doxycycline, eerste keus bij infecties met bacteri?n. Alleen als deze middelen niet kunnen worden gebruikt, of als de bacterie er ongevoelig voor is, kan de arts besluiten een injectie met ceftriaxon voor te schrijven.

Lymeziekte
Oorzaak
De oorzaak van de ziekte van Lyme (tekenbeetziekte) is de beet van een teek die is ge?nfecteerd met de Lyme-bacterie. De teek komt vooral voor in bossen, struiken en in de duinen. De teek laat zich vallen op de huid en bijt zich hierin vast. Als de teek is ge?nfecteerd met de Lyme-bacterie kan de ziekte door de beet worden overgedragen op de mens. Het duurt meer dan 24 uur voordat de teek de ziekte overdraagt.

Voorkomen
Als u een teek binnen 24 uur verwijdert, heeft u weinig kans op de tekenbeetziekte. Verwijder de teek met duim en wijsvinger of een pincet rechtstandig met een licht draaiende beweging zo dicht mogelijk bij de huid. Zorg dat u de teek met kop en al verwijderd. In de apotheek is een speciale tekenpincet verkrijgbaar. Bewerk de teek of de huid niet van tevoren met alcohol of jodium. De kans bestaat dat de teek dan juist besmettelijk speeksel overdraagt.

Na het verwijderen is het wel goed om de huid te ontsmetten. Noteer wanneer u de teek hebt verwijderd en waar de beet heeft gezeten. Dit kan van belang zijn als u later toch last mocht krijgen van de beet.

Verschijnselen
Een besmetting met de ziekte van Lyme merkt u vaak aan een ronde, zich uitbreidende, rode ring rond de plaats van de tekenbeet. Uw arts zal u dan een antibioticumkuur voorschrijven.

Als de ziekte niet op tijd is behandeld, kan de infectie zich uitbreiden naar de gewrichten en het zenuwstelsel. Ook dan is een antibioticumkuur nodig om de ziekte tot staan te brengen.

Meestal schrijven artsen als eerste antibioticakuren voor die u via de mond kunt innemen. Als de infectie gevorderd is en het zenuwstelsel is aangetast, is een kuur met injecties nodig.

Hoe ceftriaxon werkt tegen de Lyme-bacterie kunt u lezen in bovenstaande tekst over Infecties met bacteri?n.

2. Op welke bijwerkingen moet ik letten?

Behalve het gewenste effect kan ceftriaxon bijwerkingen geven. De belangrijkste bijwerkingen zijn maagdarmklachten en allergische reacties.

Soms
Maagdarmklachten, zoals diarree, misselijkheid, braken.
Zelden
Allergische reacties, zoals huiduitslag, jeuk, galbulten, en zeer zelden ernstige overgevoeligheidsreacties zoals koorts, opgezwollen mond, tong, keel of gezicht, ademhalingsproblemen, flauwvallen. Waarschuw dan meteen uw arts. Kreeg u bij eerder gebruik van een cefalosporine allergische reacties, meld dit dan aan uw arts. De kans bestaat dat u ook overgevoelig bent voor antibiotica van het penicilline-type (dit heet 'kruisovergevoeligheid'); dan moet u een ander antibioticum gebruiken. Geef aan de apotheek door dat u overgevoelig bent voor cefalosporines. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u ceftriaxon of soortgelijke middelen niet opnieuw krijgt.
Zeer zelden
Hoofdpijn en duizeligheid.
Bij toediening in een ader (intraveneus): irritatie van de vaatwand. Dit is te merken aan pijn, roodheid en zwelling op de plaats van injectie. Door de injectie langzaam te geven in twee tot vier minuten is de kans hierop kleiner.
Bij toediening in een spier (intramusculair): pijn, roodheid en zwelling op de injectieplaats. De injectievloeistof bevat behalve ceftriaxon ook het pijnstillende middel lidoca?ne, zodat eventuele pijnklachten tot een minimum worden beperkt.
Steenvorming in galblaas of nieren, met name bij een hoge dosering. Zeer zelden ontstaat hierbij koliekpijn. De stenen verdwijnen weer vanzelf als de kuur is gestopt.
Ontstoken mond(hoeken), keelholte, vagina of anus. Het betreft meestal een Candida-infectie (schimmel) van de slijmvliezen; deze ontstaat doordat het normale evenwicht tussen schimmels en bacteri?n is verstoord.
Bloedafwijkingen. Als u plotseling onverklaarbare koorts, keelpijn, moeheid, blauwe plekken of bloedingen bemerkt, moet u meteen uw arts waarschuwen.
Epileptische aanval bij mensen met epilepsie die een hoge dosering van ceftriaxon gebruiken. Raadpleeg uw arts als u aan epilepsie lijdt. Uw arts kan beoordelen of u ceftriaxon veilig kunt gebruiken.
Krijgt u andere verschijnselen die u in verband brengt met ceftriaxon, raadpleeg dan altijd uw apotheker.


3. Heeft ceftriaxon een wisselwerking met andere medicijnen?

De belangrijkste geneesmiddelen waarmee ceftriaxon een wisselwerking heeft, zijn antibiotica van het tetracycline-type, bloedverdunners, middelen tegen maagzuur en tyfusvaccin-capsules.
Antibiotica van het tetracycline-type, zoals doxycycline, minocycline en tetracycline. Deze antibiotica en ceftriaxon werken elkaar tegen. Een ernstige infectie kan hierdoor minder goed bestreden worden.
De bloedverdunners acenocoumarol (Sintrom) en fenprocoumon (Marcoumar). Als u een antibioticum moet gebruiken, kan de instelling op de bloedverdunner ontregeld raken. Vertel de trombosedienst dat u een antibioticum gebruikt of heeft gebruikt.
De capsules met buiktyfusvaccin (Vivotif) worden door ceftriaxon onwerkzaam gemaakt. Dit is geen probleem wanneer er drie dagen tussen toediening van de verschillende middelen zit. Zit er minder dan drie dagen tussen beide middelen, neem dan contact op met uw arts. Het is mogelijk het vaccin via een injectie te krijgen. De wisselwerking treedt dan niet op.


4. Als ik ceftriaxon gebruik, mag ik dan...

autorijden, alcohol drinken en alles eten?
Bij ceftriaxon zijn hiervoor geen beperkingen.


5. Kan ik ceftriaxon gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?

Zwangerschap
Over het gebruik van ceftriaxon tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Meld het aan uw arts en apotheker zodra u zwanger bent, of binnenkort wilt worden. Zo mogelijk kunt u overstappen op een ander middel.


Laatste herziening: 11-12-2006

Deze tekst is opgesteld door het Wetenschappelijk Instituut Nederlandse Apothekers (WINAp). Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven geneesmiddel en op andere, wetenschappelijke bronnen. De officieel geregistreerde gegevens van ceftriaxon bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen vindt u op: www.cbg-meb.nl.