Pantherophis guttatus (korenslang of rode rattenslang)

[Marc]

Nederlandse naam : Rode rattenslang / Korenslang / Gut
Engelse naam : Corn snake / Red rat snake
Duitse naam : Kornnatter

Plaats in het dierenrijk

Klasse : Reptilia
Onderklasse : Lepidosauria
Orde : Sqaumata
Suborde : Serpentes
Infraorde : Caenophidia
Familie : Colubridae
Onderfamilie : Colubrinae


Algemene Informatie

Herkomst : Oosten en Zuidoosten van de VS en Noord-Mexico

Biotoop : De rode rattenslang is een slang die in uiteenlopende gebieden te vinden is. Zo vind men hem in heuvelachtige terreinen, bossen, prairies en steenhopen, maar ook op landbouwgronden en in schuren en kelders. Deze slang, die leeft van knaagdieren en van vogels en hun jongen, past zich zeer gemakkelijk aan aan de gebieden waar zijn prooi te vinden is.

Klimaatgegevens : In zijn verspreidingsgebied is het meestal vrij vochtig, daar er gemiddeld per jaar 1000-2000mm regen valt. 's Zomers varieert de temperatuur van 22 tot 27 ̊C.
In het zuidelijke deel van het verspreidingsgebied zullen de slangen vanwege het klimaat een korte winterrust doorgaan waarin de dieren regelmatig kunnen zonnen, terwijl in het noordelijke deel de dieren een duidelijke winterslaap van enkele maanden houden.


Uiterlijke kenmerken : De rode rattenslang is een kleine tot middelgrote slang, de lengte van volwassen exemplaren varieert normaal gesproken van 76 tot 122 cm. Het langste exemplaar dat tot nu toe is gevonden overschrijdt met zijn 182,9 cm de normale lengte behoorlijk. Het vrij slanke maar gespierde lichaam heeft een kleine lange smalle kop met een duidelijke overgang van het lichaam naar de nek. De staart is van een gemiddelde lengte, bij een lengte van 120 cm is ongeveer 19 cm staart.
De buikschilden zijn aan beide zijden voorzien van een zwak gekielde kant en samen met de nogal grote beweeglijkheid van de buikschilden geeft dat de rode rattenslang de mogelijkheid om een goed houvast te hebben, zelfs op een voor het oog glad oppervlak. Dit wordt volledig benut wanneer deze in struiken en bomen klimt.
De basiskleur van het lichaam varieert van geel-oranje, oranje-rood, roestkleurig tot grijs met rode of bruinrode vlekken op de rug. Aan beide zijden bevinden zich kleine vlekken in deze kleuren. De vlekken op het lichaam worden omringd door een zwarte rand. De kleur van de buik is meestal zwart-wit geblokt.
In het wild worden 5 wildkleuren onderscheiden (de Carolina (of Classic), de Alabama, de Keys (of Rosy Ratsnake), de Miami en de Okeetee), afhankelijk van de vindplaats van de slang. In gevangenschap kom je de rode rattenslang in honderden verschillende variaties tegen, zowel in combinaties van kleuren en patronen, de zogenaamde morphs.

Gemiddelde levens-
verwachting : Gemiddeld kunnen rode rattenslangen een leeftijd van 15 tot 18 jaar bereiken. Deze leeftijden zijn gebaseerd op dieren in gevangenschap. De hoogste leeftijd die een korenslang heeft bereikt is ruim 21 jaar (Perkins 1954).
Van de ouderdom van dieren in het wild is niets bekend.

Geslachtsonderscheid : Het verschil tussen man en vrouw is bij de rattenslang te zien aan de staartwortel, die bij de man dikker is.
Daarnaast kan het geslacht bepaald worden door met een sonde de diepte van de geslachtsopening te bepalen, bij het mannetje is deze dieper. Laat dit altijd doen door iemand met ervaring.

Voortplanting : Niet lang na de winterrust zullen de man en vrouw beginnen met paren. De man kruipt dan achter de vrouw aan en maakt schokkerige bewegingen. Uiteindelijk zal de man één of twee van zijn hemipenissen in de vrouw haar cloaca inbrengen. Deze paring duurt enkele minuten tot uren. Hierna is het het beste om de vrouw apart te zetten. Na enkele weken zal de vrouw dikker worden en stoppen met eten. Nu moet er een plaats gemaakt worden waar de vrouw haar eieren in kan leggen, zoals een schoenendoos. Na een aantal weken vervelt de vrouw, nu moet de waterbak weggehaald worden. Eén tot twee weken na de vervelling legt de vrouw haar eieren. Na 50 tot 75 dagen komen de eieren uit.

Gedrag : De korenslang is een zeer goede jager wat ook wel nodig is aangezien er weinig aan zijn eetlust mankeert. Wanneer hij jaagt gebeurt dit vrij rustig en beheerst, waarbij hij een terrein nauwkeurig onderzoekt op reuksporen. Wan­ neer hij een prooi heeft ontdekt nadert hij deze zeer behoedzaam tot hij op grijpafstand is, terwijl hij een andere keer explodeert als hij oogcontact heeft. In deze explosie wordt het prooidier bliksemsnel gegrepen en gewurgd. Na ongeveer 1 minuut als de slang geen hartslag meer voelt, wordt de kop opgezocht en de prooi verslonden.
In gevangenschap is de rode rattenslang een slang met over het algemeen - er zijn altijd uitzonderingen - een rustig en nieuwsgierig karakter. De slang zal zelden tot nooit agressief gedrag vertonen en is goed te hanteren. Natuurlijk zijn er tientallen verhalen te vinden over mensen die wel gebeten zijn door hun rattenslang, vaak is dit meer te danken aan de eigenaar, dan aan de slang zelf. Een goed voorbeeld hierbij is dat de handen van de eigenaar nog naar prooidier ruiken, en de slang vervolgens uithaalt.

Bijzonderheden : De rode rattenslang is één van de meest gehouden slangensoorten in terraria vanwege het rustige karakter, het gemak van verzorgen en natuurlijk omdat deze soort door selectief kruisen nu een breed scala aan prachtige verschijningsvormen kent.
Ook iets wat elke houder van rode rattenslangen moet weten: Deze slangen
zijn ware ontsnappingskunstenaars, dus zorg voor een slot op het terrarium, zodat u zichzelf ervan overtuigd dat de schuifruiten goed zijn afgesloten. Controleer natuurlijk ook van tevoren het terrarium goed op gaten en kieren. Menig slang is al aan het verblijf ontsnapt en kan met geluk snel worden gevonden, maar er zijn gevallen bekend dat een slang na een jaar pas terug werd gevonden door een eigenaar. Gezond en wel (elke woning heeft wel een warm plekje en ja: elk huisje heeft wel een muisje), maar toch is dat natuurlijk niet wenselijk.


Terrarium

Minimale afmeting (L x B x H) : 80 x 50 x 50 cm volstaat voor een koppel volwassen slangen, maar groter is altijd goed. Vooral hoger, omdat rode rattenslangen graag mogen klimmen voor elke extra slang minimaal vergroten met 10%.

Verlichting : De totale verlichtingsduur moet ongeveer 12 uur bedragen. Het verdient aanbeveling de verlichting te regelen met een tijdklok.
De rode rattenslang stelt weinig bijzondere eisen aan het soort verlichting in het terrarium. Tegenwoordig zijn er voor steeds minder geld speciale lampen en spots te koop voor reptielen, die licht in het daglichtspectrum uitzenden. Dit geeft een natuurgetrouw effect in het terrarium en zal de slangen zeker geen kwaad doen, al is er de nodige discussie over het nut onder reptielhouders.

Verwarming : Overdag dient de luchttemperatuur in het terrarium voor rode rattenslangen tussen de 24°C en 28°C te liggen. Onder een spot of warmtestraler mag de temperatuur oplopen tot ongeveer 35°C.
's Nachts dient de temperatuur lager te zijn en is het geen enkel probleem als deze daalt tot minimaal 18°C.
Zorg altijd voor warmere en koelere plekken in het terrarium, zodat de slang zijn lichaamstemperatuur kan reguleren.

Luchtvochtigheid : De luchtvochtigheid bij een rode rattenslang hoeft niet zo hoog te zijn en luistert niet echt nauw. Het enige waar dit belangrijk voor is, is het goed vervellen van de slang.
De RV (relatieve luchtvochtigheid) moet ongeveer 35% zijn, wat tot 50% opgevoerd moet kunnen worden als de slang in de vervelling ligt.
Het optimaal kunnen bepalen van de luchtvochtigheid is makkelijk te doen door simpelweg de waterbak dichterbij de spot te zetten. Hierdoor zal er door de warmte meer water verdampen. Een andere manier om de luchtvochtigheid goed te kunnen controleren is door af en toe te sproeien. Dit kan met een normale plantenspuit. Als je het terrarium sproeit, zorg dan dat het hooguit vochtig is, niet nat!

Bodem : Als bodembedekking kan men kiezen uit verschillende materialen. Ervaren kwekers hebben met succes de volgende materialen gebruikt: keukenpapier, kranten, turf, orchidbark en beukensnippers.
Elk materiaal heeft natuurlijk zijn eigen voor- en nadelen en iedereen zijn persoonlijke voorkeur.

Gebruik zeker geen zand, omdat puur zand een onnatuurlijk materiaal is voor de meeste dieren. Het neemt weinig op en het terrarium zal snel gaan stinken. Ook kan het (fijne) zand tussen de schubben voor ontstekingen zorgen.
Ook potgrond (aarde) is niet geschikt. Afgezien van het feit dat het vaak chemisch behandeld is gaat het schimmelen en brengt het soms ongewenste beestjes met zich mee.

Inrichting : Het terrarium voor de korenslang kan op verschillende manieren worden ingericht: als bos, steengroeve, rotshelling, enz.
In alle gevallen is het van belang dat er altijd fris water aanwezig is, als mede enkele (eenvoudig te bereiken) schuilplaatsen. Ik zeg met nadruk enkele, omdat geen slang hetzelfde is en ook iedere dag de temperatuur varieert. De dieren moeten kunnen kiezen. Als het b.v. boven in het terrarium te warm is, dan moeten de dieren zich ergens anders op hun gemak kunnen voelen. Hoewel de rode rattenslang goed klimt zal hij toch meestal een schuilplaats op de grond zoeken.
Wel moet men er voor zorgen dat de dieren altijd direct onder een warmtebron kunnen zonnen, b.v. om een prooi te verteren of als het gaat om zwangere dieren die een grotere behoefte aan warmte hebben.

Planten : Het terrarium kan mooi gemaakt worden met planten, maar kies dan voor kunststof planten, omdat echte planten onnodige verzorging en risico's met zich meebrengen en waarschijnlijk door de activiteiten van de slang regelmatig zullen sneuvelen.
Hout in het terrarium dient goed tegen vocht te kunnen en goed geprepareerd om bacteriën en parasieten als mijten te voorkomen.

Hoeveel dieren : De rode rattenslang is goed met meerdere dieren in 1 terrarium te houden, maar hou als stelregel aan dat 2 vrouwen en 1 man beter samen gaan dan andersom.
Verder is het goed om te bedenken dat slangen van nature solitaire dieren zijn die alleen samen komen om te paren (en in sommige gevallen te overwinteren). Ben je dus van plan om meerdere dieren in 1 terrarium samen te brengen, neem dan ruim de tijd om te letten op vormen van stress en zorg ervoor dat er een extra verblijf klaar staat voor het geval dat het niet goed gaat.

Verzorging

Voedsel : Rattenslangen eten in de vrije natuur kleine knaagdieren, jonge vogeltjes, vogeleieren, hagedissen, kikkers en zelfs vleermuizen. Volwassen dieren eten het liefst warmbloedige prooidieren.

In gevangenschap doen rattenslangen het prima op een diëet van enkel muizen. Eventueel kunnen ook hamsters of jonge ratten worden aangeboden. Soms worden ook eendagskuikens aangeraden, die als lekkernij worden aanvaard. Bedenk wel goed dat eendagskuikens erg snel verteren, weinig voedingswaarde hebben en dat de ontlasting na zo'n maal vaak dun is en minder aangenaam ruikt.

Frequentie en hoeveelheid (en denk er aan dat dit een richtlijn is, géén regel)
Jonge slangen elke 4 tot 7 dagen 1 of 2 pinkies
Halfwas dieren 1 maal per week 1 muis (halfwas of klein volwassen)
Volwassen dieren elke 7 tot 10 dagen een volwassen muis

Wat betreft de grootte van de prooien is 1,5 keer de omtrek van de slang de maximale maat.
Verder is een vastenperiode geen probleem. Rode rattenslangen zijn meestal gulzige eters en kunnen daardoor snel overvoerd worden. Ook hebben de meeste rode rattenslangen geen enkel probleem met dode of verse, pre-killed
prooidieren, waardoor het voeren risicoloos kan gebeuren.
Als de slangen worden gevoerd met prooidieren die worden gekweekt op verantwoord laboratoriumvoedsel zullen ze niet snel wat te kort komen, en zijn extra vitaminen dus overbodig.

Water : Een waterbak kan bestaan uit een mooi natuurgetrouwe waterbak zoals die te koop is in reptielenwinkels, maar ook uit een eenvoudig plastic of stenen schoteltje. Ook rode rattenslangen mogen af en toe graag in de waterbak liggen voor verkoeling of tijdens het vervellen, dus zorg wel voor genoeg ruimte.
Vergeet plannen over stromende watervallen in kleine terraria, deze zullen worden gesloopt of constant verstopt zijn, omdat slangen zich graag in het water ontlasten.
Zorg ervoor dat de waterbak altijd schoon is. Om de dag verschonen is genoeg, behalve natuurlijk als de slang er wat in heeft gedeponeerd.

Hanteren : Het hanteren van een korenslang levert normaal gesproken geen problemen op. Het is niet zo dat een slang het lekker of prettig vindt om opgepakt te worden, maar ze wennen aan het verschijnsel.
Zoals bij alle reptielen, zorg dat uw handen gewassen en droog zijn, en enigszins warm kan ook geen kwaad. Als u een korenslang oppakt doe dit dan resoluut en niet schokkerig. Als u nerveus bent en trilt brengt u dit over op de slang die nu eenmaal door de evolutie bedeeld is met een enorme trillingsgevoeligheid.
Laat de slang door uw handen kruipen en 'stuur' hem slechts naar waar u hem hebben wilt. Knijp niet in het dier en zorg ervoor dat het niet valt.


Kweken

Voorbereiding : De dieren zijn na 2,5 tot 3 jaar geslachtsrijp, een goede regel bij vrouwelijke slangen is dat ze minimaal 300 gram moeten zijn aan het begin van het seizoen (januari), een lager gewicht of een te jonge leeftijd kan resulteren in legnood en of een te grote aanslag op het lichaam,
waardoor het dier nooit meer zijn volle lengte zal bereiken en er zelf dood aan kan gaan.
Is alles in orde en de dieren zijn vrij van ziektes, en hebben een goed gezond gewicht en leeftijd
dan kan er een kweek poging ondernomen worden.

Voor het goed laten verlopen is een winterrust nodig. Dit heeft verschillende redenen:
#1 Door een (rust) seizoen na te bootsen, waarbij de dieren beide in dezelfde periode deze "rust" ondergaan en er beide in de zelfde tijd uit komen, lopen ze synchroon aan elkaar. Om kort te gaan: ze zijn dus beide op de juiste tijd op zoek naar een partner.
#2 Het mannetje maakt in de rustperiode levensvatbaar zaad aan. Zou je dit niet doen dan is de kans op een onbevrucht legsel vele male groter.

Winterrust, het klinkt allemaal moeilijker als het daadwerkelijk is. Een winterrust houd in dat de dieren een minder actief seizoen in gaan. Dit moeten wij als eigenaar zelf sturen.
Zoals al eerder gezegd, het belangrijkste is dat de dieren er aan toe zijn (gewicht , leeftijd, gezondheid).
Verder is het aan te raden om alle overbodige materialen zoals klimtakken e.d. te verwijderen.
Voordat de rust periode in gaat moet er zorg voor gedragen worden dat er geen voedselresten meer aanwezig zijn in het lichaam van het dier. Word dit niet gedaan zullen eventuele voedselresten gaan rotten in de maag van het dier met de dood tot gevolg.
Dit kan voorkomen worden door de dieren geen voedsel meer te geven, 3 weken voor je de rust periode gaat stimuleren.

Onze dieren stoppen met eten begin november, en eind november verlagen we de tempratuur geleidelijk naar 15 a 16 graden: dit is voldoende om een goede kweek te verwezenlijken. Het verlagen van de temperatuur gebeurt over een periode van anderhalve week. Zorg er wel voor dat de dieren niet bloot gesteld worden aan tocht.
Nadat we dit gedaan hebben laten we de dieren zoveel mogelijk met rust en laten we de verlichting uit. Uiteraard worden ze wel elke week gecontroleerd zodat er geen problemen kunnen ontstaan. Ook wordt het water gewoon ververst.

Halverwege januari verhogen we langzaam de tempratuur (een periode van anderhalve week).
Een week nadat de tempratuur weer normaal zijn kunt u een kleine prooi aanbieden, om de darmen weer opgang te brengen. Na een paar prooien kunt u weer overgaan op normale prooien.

Paring :Ongeveer in eind februari/maart kunt u paringen verwachten meestal worden deze niet waar genomen.

Eileg : Een goede indicatie van een bevruchting van een vrouw is dat het dier geen rem meer heeft op haar eetlust, dus meer gaat eten dan voorheen.
Soms kunt u de eieren zien zitten, dit is meestal niet het geval.
Mocht u twijfelen plaats dan voor de zekerheid een legbak, dit is een box met een gat er in dat ruim voldoende is voor de slang om er in te kruipen, deze legbak kan gevuld worden met vochtig houtmot of spagnum.
Verwijder wel de man uit het verblijf.
Voor de leg zal de vrouw vervellen en onrustig in de bak zoeken naar een legplaats. U zult merken dat de slang steeds vaker en langer in de legdoos verblijft, ongeveer 10 tot 18 dagen na de vervelling kunt u eieren verwachten.
Een legsel van de rode rattenslang kan uiteen lopen van 5 tot 30 eieren.


Incubatie : Een broedstoof is een medium om te zorgen dat de eieren uitkomen, aangezien slangen geen of nauwelijks broedzorg kennen. Het is niet belangrijk hoe het apparaat er uit ziet, maar OF het werkt. Mogelijke broedstoven gebruikt zijn klimaatkasten van duizenden euro's, babycouveuses uit het ziekenhuis, tempex dozen van de visafslag, omgebouwde ijskasten enz.
De luchttemperatuur in de broedstoof moet constant zijn, tussen 26 en 28°C. De relatieve luchtvochtigheid moet tussen de 95% en 100% zijn.

Als het wijfje eieren heeft gelegd is het belangrijk deze zo min mogelijk te bewegen. Ze moeten zoals ze liggen in de broedstoof worden geplaatst! Hiervoor kiezen we een plastic doos voor broodbeleg o.i.d. met daarin een rooster van een stukje plastic gaas, dusdanig gebogen dat er een plateau ontstaat van 2cm hoog. Onder dit gaas komt een laagje water van ongeveer12 cm. De eieren worden rechtstreeks op dit gaas gelegd.
Ook kunnen de eieren in vermiculite, aangemaakt met water worden gelegd. Dit is een isolatiemateriaal voor open haarden en kan in reptielenspeciaalzaken worden gekocht. Ongeveer éénderde van het ei moet boven het substraat uitsteken. Als de eieren aan elkaar zijn geplakt mogen deze niet gescheiden worden.
Til de eieren rechtstandig uit de legdoos en plaats ze in dezelfde houding in de uitbroeddoos en sluit deze af. Deze doos plaatsen we in de broedstoof.
Eén maal per week halen we de deksel er af en waaieren even met de hand boven de eieren voor frisse lucht en controleren we of alles goed gaat. Losse bedorven (beschimmelde, stinkende, ingezakte) eieren worden verwijderd. Als de eieren bevrucht zijn komen ze uit na 55 tot 70 dagen.

Opfok van jongen : De jongen worden het liefst apart in kleine (b.v. krekel)doosjes geplaatst met daarin een stukje vochtig keukenpapier. Dit voorkomt uitdroging door de eierstruif (dooierresten) die vaak nog op het jong zit en het papier dient gelijk als schuilplaats.
Na ongeveer een week zullen de jongen vervellen en kunnen dan voer aangeboden krijgen in de vorm van pasgeboren muisjes. De jongen kunnen we powerfeeden. Dit houdt in dat we zoveel voeren als de jongen op kunnen en willen. Als we de jongen warm houden op een mat zal de prooi binnen enkele dagen verteerd zijn en kunnen ze weer gevoerd worden.
Met zo'n strak voedingsschema zullen de jongen snel groeien en overeenkomstig vervellen, gemiddeld iedere 3 tot 4 weken.
Als de jongen ongeveer 9 maanden oud zijn passen we het schema aan naar 2 muizen per week.
_________________
Life is all about finding people that are your kind of crazy.