KROONVAARDERSKNSM

Willem Visser

Vijf en dertig jaren De Kroonvlag zijn aan het eind gekomen. Een reeks van jaren, waarin de naam altijd onveranderd is gebleven, alleen het mooie KNSM-embleem op de voorpagina werd vervangen door de matrozenkraag toen we een groep gingen vormen.

De 1ste jaargang no.1 van mei 1946 vermeldt als redacteur de heer C.J.W. Bosman van de Afdeling Administratie en Inkoop op de Suriname kade. Tot aan zijn overlijden in 1960 heeft hij aan ons maandblad gewerkt.

Zijn opvolger werd de Heer R.W. Hegt, die na een aantal jaren een mede redacteur kreeg, de Heer J.P.M. Seignette, voor velen Joop. Richard Hegt verliet op een gegeven moment de maatschappij. De redactie kwam nu in handen van het tweemanschap Seignette en J.A.H. van ´t Hoff. Na geruime tijd werd de redactie weer eenhoofdig. Joop ging zich helemaal toeleggen op de Public Relations van de KNSM en Juriaan bleef redacteur. Ook dit duurde een aantal tot Van ´t Hoff de KNSM vaarwel zei. Dat was midden 1976 en dat was tevens het moment, waarop ik, na 10 jaar Public Relations (samen met Seignette), mijn intrede deed als redacteur.

Mijn voorgangers beleefden, na een zich aanvankelijk van de oorlogsjaren herstellende KNSM, een ongekende reeks van jaren van voorspoed. De vloot breidde zich uit als nooit tevoren. Activiteiten op allerlei gebied bloeiden op. Ook in mijn redactionele periode gebeurde veel, dat stof opleverde voor ons ´Bedrijfsblad KNSM Group en werkmaatschappijen`, zoals de naam inmiddels was geworden.
Het gonsde binnen de groep, waar zee, land en lucht vertrouwde terreinen van werkzaamheden vormde. Begin november van het vorig jaar sloeg dit ijverige en bedrijvige gegons plotseling om in grote stilte vol verslagenheid. – De KNSM ophouden te bestaan?...

Ondenkbaar toch zeker! –

Straks enkel nog maar 125 jaar geschiedenis? Enkele vraagtekens die binnen korte tijd – wel twee maanden van grote spanning – even zo vele bevestigingen zouden worden. In de tweede helft van februari kwam het definitieve bericht dat de Nedlloyd zijn bod op de aandelen KNSM Group gestand deed.
- Wég KNSM – Groep, weg bedrijfsblad.

Dit is dan de allerlaatste Kroonvlag die binnen Nederland en ver buiten onze grenzen de vele bestemmingen zullen bereiken. Een periode van 35 jaren is afgesloten, tegelijk met mijn 25 KNSM – jaren. Ik heb altijd met veel plezier, maand in, maand uit, aan ons blad gewerkt . Mijn nieuwe werkterrein ligt in dezelfde sfeer bij Nedlloyd in Rotterdam.

Vanaf deze plaats wil ik alle KNSM-ers, waar zij ook inmiddels naar toe zijn gegaan, hetzij mee naar Rotterdam, hetzij naar een andere werkgever, hetzij dat ze misschien voor enige tijd zonder werk moeten zijn of dat ze om en nabij de 57-jarige leeftijd zijn, het allerbeste toewensen in de nieuwe leef- en / of werksituatie. Deze wensen zijn ook bedoeld voor de medewerkers en medewerksters van alle bedrijven, die tot de KNSM – groep behoorden.

Dank aan alle voor de altijd prettige samenwerking bij het maken van artikelen voor onze Kroonvlag.

Op de zeeën zal onze maatschappijvlag, de Kroonvlag, nog blijven wapperen. Ook u zeevarenden, hartelijk dank voor alle goede samenwerking en gastvrijheid waar en wanneer ook aan boord genoten.

Mocht het binnen de nieuwe organisatie mogelijk zijn elkaar weer te ontmoeten, dan graag tot ziens.

Het ga u allen goed.

Joop Giel.

Willem Visser

Grepen uit 35 jaren de Kroonvlag.

De allereerste editie van ons bedrijfsblad is gedateerd mei 1946 en wordt geopend met een voorwoord van ir. W. Kruyff, hoofddirecteur van de KNSM NV. Hij besluit met de volgende woorden:
´ Welaan dan Kroonvlag, waai wijd uit ter zee en te land. Onze beste wenschen vergezellen U op Uw baan´.

En ook de papieren Kroonvlag is gaan wapperen op oceanen en continenten, bedrijfsnieuws brengend aan een ieder die maar lezen wilde. Naast enkele overpeizende artikelen wordt in een redactioneel stuk verteld, dat dit blad is geboren uit de behoefte om belangstelling te wekken voor het werk van de ´Kernen´, de beambtenkern en de arbeiders-kern en om mededelingen te doen van wat in die in die kern-vergaderingen besproken is of zal worden.
Deze ´kernen´ waren de voorlopers van ondernemingsraden en ondernemings commissies. De redactie – de heer C.J.W. Bosman van deAfdeling Administratie en Inkoop op de Surinamekade schrijft verder onder meer verlies of vermindering van arbeidsvreugde altijd een nadeel voor de mens is, ´want iedere evenwichtig mens wil niet slechts door zijn arbeid het brood verdienen, maar ook bevrediging vinden in diens arbeid, door de betekenis het doel van zijn streven te kennen.´

Om aan deze behoefte tegemoet te komen zien we reeds bij vele grote bedrijven kranten ontstaan die de samenbindende factor van alle werkers aan ´onderdelen`in het bedrijf zijn en waardoor ´dezen hun werk leren zien in het grotere verband van het gemeenschappelijke bedrijfsdoel.´ De heer Bosman gaat ervan uit dat de arbeid daardoor meer betekenis krijgt en dat de arbeidsvreugde dan ook moet gaan stijgen.

De heer Bosman besluit zijn redactionele artikel als volgt: ´Onze Kroonvlag vaart uit. Het doel van de reis kent ge nu uit alles wat daarover in dit nummer geschreven is. En dus ….Alle hens aan dek!!
Met volle kracht vooruit!!` Gaat u mee?

Vertrouwde benamingen.

Wat meteen al opvalt zijn de vertrouwde termen, die binnen de KNSM – organisatie jaren en jaren en jaren opgeld deden. In de rubriek Personalia zien we de kantoorbediende en de jongste bediende hun intrede doen, alsook de bootwerker en de kraandrijver.
Comptabiliteit, Administratie en Inkoop , Bouwbureau, Expeditie kade, Vrachtzaken, Passage en zowaar Vrachtmail. De rubriek ´Piet Janssen, kantoorbediende` wordt meteen al in dit eerste nummer geboren. Nog een kenmerk uit de beginperiode van De Kroonvlag: er wordt veel en uitvoerig over de onderwerpen geschreven. Foto´s zijn nog een zeldzaamheid. Versjes en verzen komen we nogal eens tegen. We vinden eens ´Speldenprik: Gij leest dit blad nu wel, maar toon wat méér Uw ijver, Kom, waag den sprong en word van lezer… schrijver!´ Een opwekking die ook in recente jaren nog wel eens gedaan is, zij het in andere bewoordingen en waarschijnlijk met hetzelfde resultaat.

In de editie van augustus 1946 wordt in een artikel over de oudste lijndiensten der KNSM een brief aangehaald, die was gericht aan Kaptein Swart, ´varende het Stoomschip WEST FRIESLAND thans hier ten reede´ (Amsterdam). Het betreft een reis naar St. Petersburg ´met een kleine lading. De weinige diepgang van Uw boot zal U veroorloven de Newa tot Petersburg op te komen, hoe weinig water al ook bij Uwen aankomst op de rivier moge staan`. In deze brief wordt de kapitein een krachtig gebod voorgehouden. ´Altijd en overal zult gij daaraan gedenken, dat tijd ons veel geld kost; dit is altijd het geval , maar met stoomboten toch wel het meest´.
Dat was in 1856, maar ook de directie van 1946 brengt economisch beheer onder de aandacht van al´onze medewerkers´. In een paginagroot omkaderd stuk spreekt de directie de verwachting uit ´dat wij thans weer tijden tegemoet gaan, die het voor ieder aan ons bedrijf verbonden, nodig en mogelijk zullen maken de grootst mogelijke aandacht te besteden aan alle uitgaven die nodig zijn.´ Vermaningen die ons ook uit een minder ver verleden niet onbekend in de oren klinken.

Speurend naar ´grote gebeurtenissen´die in de Kroonvlag werden weergegeven, stuiten we op de kop ´de eerste nieuwe schepen de KNSM´. (November 1946) Het betreft hier de schepen TELAMON en TRITON, die in aanbouw zijn in Montreal. We zullen wat sneller moeten gaan bladeren, want we zijn nog steeds in 1946. Als we zo doorgaan, wordt de tekstlengte van dit relaas vergelijkbaar met de afstand van Amsterdam tot aan de Landungsbrucken te Hamburg.
TELAMON

In 1947 komt de ´stroom´´nieuwe schepen op gang. We komen de AGAMEMNON, de HELICON en de SARPEDON tegen. In mei van dit jaar wordt het gedenkteken, ter herinnering aan onze in de tweede wereldoorlog gevallen medewerkers, in de hal op de eerste verdieping van Het Scheepvaarthuis onthuld. De heer D. Hudig treedt af al directeur en de heer J.P. Kruseman wordt als zodanig benoemd.

In 1948 lezen we dat het is voorgekomen dat samenwoning wordt opgelegd aan gezinnen van zeevarenden, waarvan de man uit hoofde van zijn beroep geregeld en lange tijd afwezig is. In enkele artikelen op weg naar sociale zekerheid, wordt de vraag gesteld: ´Een verplichte werkloosheidsverzekering op komst?´ Het beoordelingssysteem wordt verklaard, iets wat velen van ons nog tamelijk vers in het geheugen ligt: functiebeoordeling en persoonlijke beoordeling, een moeizaam en traag verlopend proces, dat altijd met grote geheimzinnigheid was onthuld. In 1948 evenwel met uitgebreide toelichting hierover in de Kroonvlag. – U zult bemerkt hebben dat sociale vraagstukken nogal eens behandeld worden, iets waartoe vele jaren later Windkracht 7 in het leven werd geroepen. Al bladerend komen we de STENTOR en de MENTOR tegen en het is nog steeds 1948. En natuurlijk hoort hier ook de Nestor bij.
MENTOR

In maart 1949 een verslag van het honderste Schip van de Week, een lange reeks uitzendingen van de Wereldomroep PCJ. Later zouden deze uitzendingen de naam Thuis aan Boord krijgen. In mei van dit jaar is er een uitzending gericht op de PYGMALION. Wat nog meer opvalt zo tijdens het bladeren, zijn de uitvoerige teksten met verslagen van de activiteiten van de Sportvereniging KNSM. Er gaat in die jaren heel wat om in de sportieve sfeer bij onze rederij. In de werksfeer wordt constant gehamerd op de veiligheid in het bedrijf. Een heel goed ding.

Wordt vervolgd.

Willem Visser

Midden van het volgend jaar komt de ORANJESTAD de KNSM-vloot versterken. Het is een alleszins geslaagde proeftocht geworden op een prachtig schip. Het aanbieden van een ´rokertje´ wordt nog zeer op prijs gesteld. De redacteur beschrijft het interieur van de ORANJESTAD niet. Hij zegt hierover: ´Wij doen dat niet, want in vele toonaarden hebben de Nederlandse pers als vele buitenlandse bladen deze metamorfose van vrachtschip tot passagiersschip belicht. De Volkskrant deelde zelfs mede, dat de KNSM een der weinige uitverkorenen was die zelfs van een ezel een paard kon maken.
Oranjestad

Op maandag 12 juni 1950 komt het 2000ste schip van dit jaar de Amsterdamse haven binnenlopen. Het is onze DELFT onder commando van kapitein W.C. Rijkeboer. Varend van Rotterdam naar Amsterdam zag een zekere ´A´de EUTERPE op haar laatste reis, nl. naar de sloper. ´Ik bleef deze begrafenisstoet lang nakijken. Hij heeft ook zijn steentje bijgedragen om de KNSM groot te maken en zijn laatste reis´. A. besluit: ´Rust zacht EUTERPE, nog liever zien we je in stukken snijden dan je nog enige jaren te zien varen onder een andere vlag!´

Ook nog in 1950 komen we een bericht tegen over de KNSM - band , die medewerking verleent aan een feestelijke bijeenkomst in de Prins Hendrik Stichting te Egmond aan Zee. De verslaggever: ´Wij zullen ons onthouden een opsomming te geven van de vele shownummers die de KNSM – band. Wij volstaan met de opmerking, dat onze musici dien middag voor de vrolijke noot gezorgd hebben´. Tja, dat waren wel heel andere tijden. We schreven dat we in de jaargangen van De Kroonvlag op zoek zijn naar grote dingen. Gebeurtenissen als die met een KNSM – band behoren daar in feite niet toe, maar ze geven wel een beeld van de sfeer in een tijd, die (misschien helaas) lang vervlogen is.

Een mededeling van de Afd, Personeelszaken, nog steeds 1950, waarin wordt gezegd, dat de Directie heeft besloten bij jubilea van leden van het walpersoneel, naast de gebruikelijke gratificatie, een KNSM – speldje te verstrekken en wel: bij een 40-, resp. 25–jarig jubileum een gouden, resp. een zilveren speldje met KNSM-embleem en lauwerkransje.´ De dames krijgen een broche. Bovendien de mogelijkheid en wit metalen speldje met KNSM-embleem, resp. een broche te kopen tegen de prijs van f 1,-.

In december roept de heer Hylkema alle bedrijfsgenoten op om naar wegen te zoeken die zullen leiden tot het stichten van een bouwfonds tot het verkrijgen van vakantiehuisjes. Hij geeft verschillende mogelijkheden aan om geld daarvoor op tafel te brengen. Op die manier bouwen wij niet alleen aan het grote KNSM-huis ( hier citeert hij ir. W.H. Kruyff) doch bovendien aan de kleine vakantiehuisjes, waarmede wij voor personeelsleden en hun gezinnen de gelegenheid scheppen om ééns per jaar een poos van de vrije natuur te genieten in een eigen ´home´ en tegen een zéér geringe prijs.` En hoe velen van ons hebben in latere jaren niet genoten van zulke vakantie´s in de bossen en op de heide.

Op het spreekuur van de sociale verzorgster, dinsdagmiddag van 2 tot 4 uur, wordt ieder verwacht, die de Sociale Verzorgster wenst te spreken en die, ´voor zover de dienst het toelaat´ in staat is om ´s middags te komen.

Het is inmiddels 1951 en de Arbeiders en Beambtenkern organiseren een lezing voor het personeel. ´In deze bijeenkomst zal voor U spreken de heer A.J. C. van Rietschoten over het onderwerp Pracht en kleur van de Nederlandse Antillen en Zuid Amerika. Deze lezing zal worden toegelicht met circa 150 lantaarnplaatjes in kleuren.´ De heer Van Rietschoten, de latere directeur van de KNSM is onlangs teruggekeerd van een reis naar de ´overkant´.

In de maart editie een artikel over de ´Veranderingen aan de kade´. Neemt U eens voor ogen het aspect dat onze kade twintig jaar geleden bood en wat wij er nu zien. Er liggen schepen als voorheen, maar die schepen zijn geen kolenstokers meer doch grotendeels door motoren voortbewogen vaartuigen. Die geen motoren hebben stoken toch olie i.p.v. kolen. Vergelijk eens de kranen die voor de oorlog op de Levant en Surinamekade stonden met de reuzen van nu.´ Ook wordt gesproken over de grote uitbreiding van de Hollerith afdeling. Hollerith, een modern boekhoudsysteem, dat zeer grote machines nodig maakt.

Het Voorzieningsfonds der KNSM ´Het Baken´ doet in de april uitgave verslag van het alweer derde levensjaar. Ir. P.G. van Kuyk , Chef Bouwbureau KNSM, is op 30 maart 25 jaar in dienst. M.H. Westerdaal, bootwerker – stuwer, viert op 19 mei zijn 30 jarig jubileum. Veertig jaar voor N.A. Ponman, ladingmeester NRM, evenals voor J. IJff asst. General Manager New York. Zomaar een kleine willekeurige greep uit de Personalia.

Een oproep: De KNSM band vraagt violisten. Er zal lichte operettemuziek in studie worden genomen en zal er ernstig worden geoefend onder leiding van de nieuwe dirigent. ´Aanmelding bij de Hr. Nottelman, op den kade bij de Hr. Post, Arbeidscontrole.` Reeds lang een KNSM - traditie is de viering van het St. Nicolaasfeest. De heer G. van der Heijden, roept ons toe: ´KNSM-ers , aan U de daad. Moge ons feest dank zij Uw aller medewerking worden wat het ieder jaar is geweest, een vreugde voor onze kinderen´.

Op 2 januari 1952 is er de Nieuwjaarsbijeenkomst, waar de heer P. Dijkstra, directeur KNSM, spreekt. Hij zegt onder meer: ´Zonder nu onze eigen Maatschappij teveel in de hoogte te steken, mag toch bij een gelegenheid als deze wel eens een ogenblijk worden stilgestaan bij al hetgeen nodig is om een vloot van een 60–tal grote en kleine schepen met profijt continu in de vaart te houden.´ En verderop: ´Daarom is het van zoveel belang, dat allen, die bij de Maatschappij betrokken zijn, er zich van bewust blijven , dat hun arbeid van groot belang is. Zo kan een aflader, die door den Heer Wils of een zijner medewerkers voor de Maatschappij gewonnen is, na de eerste zending van ons afkeren wanneer die zending door onvoorzichtigheid beschadigd aankomt.´

Wordt vervolgd

Willem Visser

De ARGOS en de EOS komen in de vaart. Ze hebben MacGregor Patentluiken. ´Beltgraven´ is aangekocht, samen met o.m. de ADM, Blaauwhoedenveen- Vriesseveem en de SHB. De BOREAS komt in de vaart en een nieuw gebouw voor A.V.K. Dusseldorf. De huur van een KNSM – vakantiehuisje op Beltgraven bedraagt f 10,- per week per gezin. In het progamma Vara Showboat een rechtstreeks gesprek met een schip op zee. Het is kapitein Rechsteiner van de EOS, die in dit radioprogramma ´optreedt´. Een nieuwe loods te Paramaribo, nieuwe werf en loods op Curaçao en nieuw kantoor te Caracas. De ORESTOS ´schroeflam´op de Orinoco rivier en hoe die schroef er werd ´opgeschroefd´.

In de jaren vijftig word er druk geadopteerd, d.w.z. een school adopteert een schip. Er komt briefwisseling op gang en zeevarenden bezoeken de scholen en omgekeerd bezoekt de school ´hun schip´ als dat in Amsterdam of Rotterdam ligt. Voor alles dank zij vele bemanningsleden die hun vrije tijd geven aan het op school zichtbaar maken van hun schip in verre landen. Een van deze actieve mensen is F.F. Mathies. Thans rees lang gepensioneerd, destijds hoofdmachinist op de vroegere BAARN. Het Baarns Lyceum was ´zijn´school.

In 1953 heeft de directie een kamer aan de kade beschikbaar gesteld, die dienst zal doen als kapiteinskamer. In een ooggetuigenverslag vertelt hoofdwerktuigkundige P.F. van der Leelie hoe de MENTOR 348 man redde van het Engelse troepenschip EMPIRE WINDRUSH. Daar was brand ontstaan in de machinekamer. Het schip brandde totaal uit. De MENTOR kreeg voor deze reddingsactie een gedenkplaat. 1955 is het jaar waarin de KNSM gaat beschikken over ´een prachtige nieuwe telefooninstallatie´. Aan de nieuwe schakelinstallatie zien we ´Mej. N. Schaafsma, chef – telefooniste en Mej. G.J.M. Boessen.`

We draven door de jaren vijftig heen. Het ene schip na het andere gaat te water. De ON-klasse en de IS-klasse krijgen gestalte. Proefvaart na proefvaart vindt plaats. In juni 1955 schrijft DE Kroonvlag: ´In tien dagen tijds maar liefst twee zeeschepen te water´. De heer Bosman tot de lezer: ´U kunt gerust tot Uw vrienden en kennissen zeggen, dat U bij een scheepvaartmaatschappij werkt voor wie in de laatste tien jaar meer schepen te water zijn gegaan dan voor welk andere scheepvaartmaatschappij ter wereld ook´. Hier gaat het om de stapelloop van de JASON en de OSIRIS. Installatie van de Ondernemingsraad op donderdag 1 december 1955.
SINON

Het duizelt je wanneer je achter elkaar honderden pagina´s Kroonvlag ´doorwerkt´. Een verscheidenheid in onderwerpen en toch ook regelmatig terugkerende gebeurtenissen die worden beschreven. Neem alleen al de tewaterlatingen, de groetenuitzendingen van de Wereldomroep. Zeer speciaal vervoer als bijvoorbeeld de crème calèche en de paarden naar het westelijk halfrond moeten worden vervoerd. Dit voor het koninklijk bezoek aan de West.

Er wordt in deze jaren ook toneelgespeeld. We bedoelen hier dus buiten de kantooruren, het echte amateurtoneel. Toneelgroep Royal speelt ´De Privé secretaresse´. Een jonge toneelgroep, gevormd door jonge mensen die met dit stuk goed voor de dag komen.

Er worden maar liefst zes nieuwe schepen besteld. 3 zestien mijls motorvrachtschepen met een draagvermogen van elk ca. 7000 ton en drie 11 mijls motorkustschepen, elk 950 ton draagvermogen. Door deze recente orders zijn op het moment 15 schepen in aanbouw voor de KNSM, met een gezamenlijke tonnage van 55.000 ton. De huidige vloot omvat 77 schepen met 260.000 ton draagvermogen. In de juli / augustus editie vinden we de aankondiging van de onthulling van het monument Amphirite dat zal worden geplaatst in de tuin aan de Surinamekade. Dit is het geschenk dat door het personeel op die dag aan het bestuur van de KNSM zal worden aangeboden ter gelegenheid van het 100 – jarig bestaan van onze maatschappij. L.J.M. Galavazi is 65 jaar geworden en treedt af als directeur van de NRM. Er worden vlettenwedstrijden gehouden, waaraan ook een damesploeg deelneemt. September 1956 feliciteert de redacteur de lezers met de honderd jaren KNSM. Hij schrijft o.m. ´…..die KNSM verschaft ons allen een levensdoel, ze is bovendien de bron waaruit wij voor ons en de onzen het bestaan putten. Wij allen hebben (onder meer) ook daarom het grootste belang erbij, dat ze bloeie en groeie tot in lengte van jaren onze KNSM…..´ In een Personalia worden onder het hoofd ´in vaste dienst aangesteld personeel ´maar liefst 120 namen vermeld.
[b]AEGIS

Wordt vervolgd

Willem Visser

Het honderdjarig bestaan van de KNSM wordt op grootste wijze gevierd, waarvan uitvoerig verslag wordt gedaan in woord en beeld. Vooral aan de wal zijn de mogelijkheden legio, maar ook op de schepen vinden feestelijkheden plaats.

Op 2 januari 1957 zegt Jhr. H. van Lennep in zijn nieuwjaarsrede: ´… de scheepvaart spreekt in hoge mate tot de verbeelding van onze landgenoten, het is onze plicht om de verwachting die men van ons koestert waar te maken, ook in 1957…´- Of die verbeelding in latere jaren ook nog zo gesproken heeft? Dit is ook nog de tijd van de kerstpakketten en de kalenders , die aan alle medewerkers en gepensioneerden worden uitgereikt.

Op 26 januari 1957 verlaat ms. ORANJE NASSAU de helling en binnenkort zal de PRINS DER NEDERLANDEN volgen. In de uitgave van november een beschrijving met foto´s van interieur van de nieuwe passagiersschepen.
ORANJE NASSAU

Door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, op vrijdag 28 februari 1958 gehouden in Het Scheepvaarthuis, wordt A.J. C. van Rietschoten benoemd tot directeur van de KNSM. Prinses Beatrix reist met de ATTIS van Paramaribo naar Nieuw Nickerie. Het schip vertrekt op tijd uit Amsterdam. Zelfs wordt de ATTIS, om vooral niet te laat te Paramaribo aan te komen, niet via Hamburg gestuurd. Maar de reis over de oceaan verloopt niet zo voorspoedig door zwaar weer. Toch komt alles, hoe gek dat in dit verband misschien ook klinkt , op zijn pootjes terecht. Beatrix betuigt haar tevredenheid over haar reis aan kapitein F.J. van Dam. ´Tweemaal (in een week) naar Groningen´. Zegt een kop in het april nummer. De redenen: ms. LEONIDAS gaat te water en ms. LABOTAS komt in de vaart.

In de op 1 mei gehouden jaarvergadering van de NEVAS blijkt dit instituut te groeien en te bloeien. Een paar cijfers: het aantal donateurs van de NEVAS bedraagt 239 t.w. 28 rederijen, 147 scholen en 64 particulieren. In 1957 kwamen 38 nieuwe adopties tot stand. Zeven en twintig vervielen er evenwel door verslapping en gebrek aan belangstelling. Tot de geadopteerde schepen behoren er 54 van de KNSM! In juli / augustus Kroonvlag een In Memoriam van Paul den Tex, oud directeur en oud commissaris van de KNSM. Jhr. H. van Lennep schrijft over hem ´… De mens Den Tex zal men niet licht vergeten. Hij kon streng zijn, maar ook zo innemend en vriendelijk. Een echte oude patriciër, even deftig als bescheiden. Zijn zakenmoraal kende geen geschipper of slimmigheden; een man uit één stuk, met een warm kloppend hart voor zijn medemensen…´ De ontvangst van ´De schip van de week´uitzending aan boord van de SARPEDON en de THEMIS is goed. Op 22 november 1958 jubileert B.M. Schnitger, ass. General manager New York. Hij is 25 jaar bij de KNSM. Voor gezagvoerder S. Tigchelaar is dat op 15 november 40 jaar. Half december heeft dek / rookkamerbediende P. van Ravens er 25 jaar ´opzitten´.

Ter viering van het eerste lustrum geeft de toneelgroep Royal op woensdag 14 januari 1959 een uitvoering van het ´Spel met het Noodlot´in het Van Nispenhuis aan de Stadhouderskade. Toegangsprijs f 1.- Kaarten verkrijgbaar bij Nottelman (Gelderse kade), Hardsteen (Scheepvaarthuis), Post (Arbeidscontrole), Wagenaar (Scheepszaken), en Andersen (NRM). Op de nieuwjaarsbijeenkomst in de ontvangstzaal aan de Surinamekade is het kapitein H.W. Otto, die namens alle zeevarende KNSMers iedereen een gelukkig en voorspoedig 1959 toewenst. Mevrouw van Sandick, echtgenote van onze president – commissaris verricht de doop van de ACHILLES, de eerste van een serie van zeven: ARES,CERES, SOCRATES, PERICLES, DIOGENES en ARCHIMEDES. Deze schepen krijgen vier laadruimen, drie ruimen voor en 1 achter de opbouw. Draagvermogen elk ca. 7100 ton. Het betreft hier geen ´confectie´schepen, maar speciaal voor onze diensten ontworpen en te bouwen eenheden. Hiertoe wil de KNSM haar kapitaal met 1/3 vergroten.

Na een oproep van de directie melden honderden KNSM-ers zich om zich voor een hulp actie in te zetten. Op korte termijn moeten nl. duizenden manifesten nauwkeurig geanalyseerd worden ter verkrijging van uitgebreide statistische gegevens, die moeten worden ingediend bij een bepaalde Conference. Dat betekent twaalf avonden werken van 6 tot 10 uur. Per 1 maart wordt ir. O.R. Metzlar benoemd tot sous-chef van ons bouwbureau een op 22 april jubileert (25 jaar) donkeyman G.M. Anches. Op de helling van de werf E.J. Smit & Zoon ligt ´AS No 10´ de MITHRAS, het tiende schip dat deze werf voor de KNSM in 5½ jaar bouwde. Bouwnummer 749. MITHRAS wil echter niet en ze geeft pas toe na twee uren van spanning en inspanning.
MITHRAS

De Kroonvlag heeft inmiddels enkele uiterlijke wijzigingen ondergaan. De maatschappijvlag, wapperend boven de wereldbol, heeft plaatsgemaakt voor de afbeelding van de KNSM- legpenning, omstuwd door vissen en beschenen door sterren. De kleur is lichtblauw geworden. De kwaliteit van het papier is in de loop der jaren beter geworden en er worden veel foto´s opgenomen.

In oktober 1959 ´Een unieke nautische trilogie. Deel 1 – de geboorte van de CHIRON, deel 2 – DIOGENES´doop, deel 3 – KREON in zijn element´. Amsterdam krijgt een havengebouw. Prins Bernard bezoekt onze Ares in Peru. Kapitein T.C. van Drimmelen neemt in West – Indië afscheid van de KNSM en de Koninklijke Marine. Meer dan 50 scholen hebben een KNSM schip geadopteerd.

1915 – 1960: 45 jaar Zuid Pacific Dienst, een artikel van de heer W.E. van Popta. Onder een foto, gemaakt bij het afscheid van bootsman K. Groen, lezen we: Kapitein Otto neemt met een ferme handdruk afscheid van bootsman Groen`. Bouwbureau´s honderdste ontwerp is het ms. ARCHIMEDES geworden. Tijdens de proefvaart ai aan boord chef-hofmeester C. Ronner.
´De Kroonvlag bereikt een mijlpaal´zegt de redactie in zijn openingsartikel in de editie van april 1961. De vijftiende jaargang wordt met dit nummer afgesloten. Eerste stuurman Don Griot brengt een dronk uit op de scheidende gezagvoerder P. de Jong. Dit gebeurt aan boord van het ms. DIOGENES in 1961.

We stuiven door de jaren zestig heen. Op 21 december 1961 worden de heren J.H. Kiesouw en G. Pronk benoemd tot adjunct- directeur. Op 17 januari 1962 wordt 1ste stuurman R.J. Carrière als gezagvoerder en op 1 april van dit jaar gaat mejuffrouw E.A. Wiedijk, directiesecretaresse met pensioen. AVK Straatsburg bestaat op 22 mei 50 jaar. ULYSSES versterkt de gelederen en dan nog weer even de Personalia: 1 ste stuurman J. de Jong wordt gezagvoerder (15.11.62), C.B. H. Stal gaat van standplaats Buenaventura naar Bogota en J.J. Beuk van tijdelijke detachering Bogota. Overzees stafemployé j. de Winter, met bestemming Curacao, heeft Europees verlof tot eind november 1962. Loopjongen J. Baars komt per 12 november bij de KNSM, evenals donkeyman E.J. Wittbrodt.
ULYSSES

Februari ´63: een foto van de MEDON langs de kant in het ijs. Een zeer strenge winter. De contributiebijdrage aan het Bouwfonds vakantiehuisjes KNSM wordt verhoogd van f 0,03 per week tot f0.06 per week. Eveneens in 1963 wordt de HERCULES toegevoegd aan de KNSM-vloot. Op de brug kapitein G.B. Wilmink. Se Sportvereniging KNSM bestaat 50 jaar. Mythologische mijmeringen, een lange reeks artikelen over de herkomst van scheepsnamen, of liever gezegd de betekenis van de namen die aan de KNSM–schepen zijn gegeven. In de september editie PALAMEDES.

Per 31 december 1963 bestaat onze vloot uit 86 eenheden. Onze bedrijfsresultaten blijken iets gunstiger te zijn uitgevallen dan over 1962. In 1964 luidt ons Bouwbureau een nieuw tijdperk in, zo lezen we. Het gaat om een gunstige test van half automatische bediening. Het ms. SOLON neemt deel aan de NATO oefening ´Teamwork´op de Atlantische Oceaan. Dit jaar ook de ondergang van het ms SOPHOCLES, in volle zee, waarbij drie opvarenden het leven verliezen; bootsman P. Visser, olieman M. Kuijt en bediende F. Araujo.

Wort vervolgd.

Willem Visser

Het daaropvolgende jaar brengt een slagzinnen wedstrijd. De slagzin moet de lezer opwekken een zeereis met de KNSM te gaan maken of hem aanmoedigen zijn lading met ons mee te geven. Vele inzendingen en slechts enkele (uiteraard) gelukkigen.

De medewerkers van ons Vrachtbureau worden lekker gemaakt met het vooruitzicht over enige tijd te worden gehuisvest op een boot, een kantoorboot. Veel is daaromheen geschreven en gepraat. Dat het op deze boot lang geen paradijs zou zijn, moest in latere jaren nog blijken.

Wegens hun verdiensten op meteorologisch gebied werden op 28 oktober 1966 gezagvoerder H.J. Korver en 1 ste stuurman C.J.. Spaargaren onderscheiden.

N.V. Container Terminal Amsterdam wordt feestelijk geopend. KNSM directeur G. Vermeulen zegt in de nieuwjaarsreceptie dat ´het KNSM schip ook in 1966 hecht, dicht en sterk is´. Inspecteur Santigo de Chile, A.J. Hoet, wordt hoofdinspecteur Lima. 1 ste stuurman Th. Hahlen gaat aan de wal en wordt adm. Assistent.

Op het moment dat voor de laatste de manoeuvreerafsluiter van de stoomturbine van het laatste stoomschip van de KNSM, de TELAMON, wordt dichtgedraaid, is hiermee een einde gekomen aan een 111 jaar lang stoomtijdperk bij onze maatschappij.

Op maandag 1 april 1968 afscheid van Jhr. H. van Lennep als directeur van de KNSM, in de Ontvangstzaal aan de Surinamekade. Drie en twintig jaar heeft hij deel uitgemaakt van de directie. ´Tijdens het afscheidsdiner dat op 28 maart aan boord van het ORANJE NASSAU wordt geserveerd, spreekt o.m. de nestor van de Nederlandse scheepvaart, de heer D. Hudig. Uit zijn rede citeren wij: Leiders van een bedrijf moeten kooplieden zijn die de onderneming door de onzekerheden weten te sturen en dan met een positief resultaat weten uit te komen; haar moeten leiden en in staat zijn om alle mogelijkheden, die zich ook terzijde in een groot bedrijf voordoen, uit te buiten om zodoende van een goed bedrijf een zéér goed bedrijf te maken. Welnu, hieraan heeft Hugo van Lennep zeker geheel voldaan, waarmede mijn gelukwensen.´ Aldus in het aprilnummer van de 22ste jaargang van De Kroonvlag.

Deze editie eindigt met een mededeling over een Kroonvlag ´nieuwe stijl, de vorm die ons blad tot en met nu heeft behouden. Dit toen nieuwe formaat krijgt voor en tegenstanders. De inbinders van het oude magazine formaat klagen steen en been. Opmaak technisch zijn er voordelen aan deze krantachtige vorm. Maar hoe dan ook, we hoeven er geen woorden meet aan te wijden, geen voor en tegen meer af te wegen. Hier ligt uw laatste Kroonvlag.

In mei 1968 lezen we dat de KNSM kuiperij tot een palletfabriek wordt omgebouwd. Het eerzame ambacht van kuiper wordt omgebogen naar het maken van laadborden, de pallets. Een eis van de hedendaagse vervoerstechniek. De vraag wordt gesteld of het luchtkussenvoertuig de koopvaarder van de toekomst zal worden. Op 1 mei neemt mejuffrouw T.J. Kap afscheid van de KNSM. Zij heeft er ruim 43 jaren opzitten. In 1945 werd zij directiesecretaresse. Ze raakte zo in de ban van het scheepvaartbedrijf, dat zoals zij zelf zegt, ´dit de jaren heeft doen omvliegen`. De Nieuwe Rijnvaart Maatschappij (NRM) viert haar 65-jarig bestaan. Er gaat weer een MERCURIUS te water en wel in Madurodam. Het ms. THALETAS komt in het nieuws als het 5000ste schip dat op de helling van de Oranje werf in Amsterdam Noord is droog gezet voor een periodieke dokbeurt. Oud hoofdagent voor de KNSM in Suriname L. Munsterman, is per 1 oktober benoemd tot chef personeelszaken. Hij is ook de opvolger van mr. H. Mook. Eind 1968 wordt aan de Machinefabrieken Scheepswerf P. Smit Jr. te Rotterdam opdracht gegeven voor de bouw van twee z.g. ´multi purpose´schepen. De ontwerpen zijn van Sea Transport Engineering. Het Trident schip gaat geboren worden. De afdeling Passage is nog volop in de running waar het passagiers van onze schepen betreft.
MERCURIUS

Op 8 april vind de kiellegging van het eerste Trident schip. Directeur G. Vermeulen geeft de klap met de hamer. Zijn collega M.C. Kieft is benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. De schepen van de ES-klasse zullen worden verlengd door het plaatsen van een tussenstuk met een lengte van 9.75 meter. Het ms. AENEAS komt als 11000ste schip de haven van Rotterdam binnen. Dat is op 6 mei. Wat reeds lang regelmatig plaatsvindt zijn de reünies´ voor gepensioneerden, waarvan ook trouw verslag wordt gedaan. Dit is nog de tijd van de afdeling Acquisitie. Op een foto zien we chef P. van Rijssen in gesprek met souschef F. Helms. Op 19 december viert de Bond van Surinaams Haven en Transport Arbeiders zijn 50 jarig bestaan.
De geboorte van CHIRON

Wordt vervolgd

Willem Visser

We ziJn inmiddels in 1970 aangeland. Directeur M.C. Kieft houdt een somber gestemde jaarrede. Het rapport Oyevaar verschijnt. Het behandelt de ontwikkeling in de wereldscheepvaart en de Nederlandse koopvaardij. Het etablissement van de KNSM wordt verplaatst naar Pier 39ste Straat. De KNSM hijst de stormbal. Er worden vier werkgroepen ingesteld die zich zullen bezighouden met specifiek genoemde problemen. Het eerste Trident schip, de TRIDENT AMSTERDAM, gaat op 29 april te water. De doop wordt verricht door mevrouw A.M. Nelissen – van der Kelen. Bij zijn aftreden als president – commissaris wordt Mr. D.A. Delprat benoemd tot ´honorair commissaris´van de KNSM. Op 5 juli wordt bekend gemaakt dat de Koninklijke Hollandsche Lloyd is overgenomen door de KNSM. Een jubileum in Zurich: J.H.L. Binnendijk is 25 jaar in KNSM dienst. In oktober vindt de overdracht van de TRIDENT AMSTERDAM plaats. Uitgebreid verslag met foto´s van dit paradepaard(je). Op Curaçao nemen R.J. Riaz en E.J. Boelijn op de pensioengerechtigde leeftijd afscheid van onze maatschappij. Ook nog in 1970 valt het 20 jarig bestaan van de KNSM vakantiehuisjes op Beltgraven.

Begin 1971 komt er een stukje Romeinse oudheid, de tempel van Taffeh, met de SINON naar Nederland. Het vervoer vanuit Egypte vindt ´in stukken en brokken´plaats. Velen van ons herinneren zich nog een groots opgezet plan: ro/ro vervoer tussen Amsterdam, Bremerhaven en Bilbao. De dienst krijgt de naam Iberhanseatic Transport System (ITS). Bij de scheepswerf v/h De Groot & Van Vliet te Slikkerveer is het ms. METEOOR in aanbouw voor dit project. In april komt de TRIDENT ROTTERDAM voor de KNSM in de vaart. Eind van dit jaar komt de mededeling dat de KNSM gaat deelnemen in Mammoet Transport NV. Het vervoer van zware stukken door de KNSM gaat onverdroten voort. Een opsomming van de schepen met zwaar laadgerei: in de grote vaart 66 schepen en voor het vervoer over de Rijn 53.

In zijn nieuwjaarsrede spreekt mr. H.G. Heuzeveldt de hoop uit , dat we er met ons allen in 1972 in mogen slagen die innerlijke kracht verder te ontwikkelen die voor ons en de buitenwereld duidelijk zal maken dat het voortbestaan van de KNSM nuttig, zinvol en dus vanzelfsprekend is. ´Thuis aan boord ms. CERES´, zich bevindend aan de westkust van Zuid Amerika. Dit progamma van de Wereldomroep wordt aan boord van de CERES uitstekend ontvangen. Er zijn zoveel schepen van de KNSM in de vaart, dat praktisch elke maand een progamma voor één onzer schepen de lucht ingaat. Portier A. Ruygh zegt het Scheepvaarthuis vaarwel na 14 jaar bewaking van de hoofdingang. In Suriname jubileren de voorlieden J. Tolod en J. Struiken. Havenbedrijf Kroonvlag Rotterdam beschikt nu over een van modernste etablissementen in de Rotterdamse haven. Totale oppervlakte van het terrein is 110.000 m2. Het vaarplan is opnieuw beken en in een nieuw jasje gestoken.

Met het ms. NEPTUNES arriveert in Nederland een bosnegerhut uit Suriname, een geschenk voor de jarige Prins Maurits. Diversificatie in opmars bij de KNSM: we verwerven een belang in Belgian Fruit Lines en we gaan deelnemen in Transavia Holland. De Boeing 707 en de Caravelle doen hun intrede in onze scheepvaartwereld. Telefoneren bij de KNSM gaat met de tijd mee. We krijgen z.g. doorkiesapparatuur , wat zoveel wil zeggen als rechtstreekse verbinding tussen de klant en de man achter zijn KNSM bureau.

Bij het verlaten van de haven van Puerto Cabello loopt de TRIDENT ROTTERDAM aan de grond. Een aluinaarde contract brengt opnieuw KNSM schepen naar de haven van Delfzijl. Er worden vier schepen gehuurd van de Oldendorff rederij, die als BAARN, BREDA, BENNEKOM en BARNEVELD de uitvoering van dit contract mogelijk maken. In de Personalia komen we mr. H.J. van de Roemer tegen. Hij wordt van medewerker BNO manager van EUS. Bij de NRM is stuurman F.H. Kruizinga aangesteld als kapitein op het ms. VORSTWIJK. De passagiersschepen PRINS DER NEDERLANDEN en ORANJE NASSAU zijn inmiddels uit de vaart genomen. Ze zullen worden verkocht. Hiermede is een eind gekomen aan 100 jaar passagiersvaart op de West.
TRIDENT ROTTERDAM

Ook bij de NRM vlootuitbreiding. Besteld worden drie schepen van het ´verlengde Europa IV´type. Een vermeerdering van de NRM tonnage met 5000 ton. De KNSM kan nu niet achterblijven en koopt 2 schepen. Grote, snelle vrachters met een draagvermogen van elk 12.300 ton. Ze krijgen de namen ALKMAAR en AMERSFOORT. In de machinekamer staat een FIAT- hoofdmotor met een vermogen van 20.000 pk. De TOR line, waarin de KNSM een minderheidsbelang heeft, bestelt twee jumbo ferries. Er wordt zwaar gestudeerd op de toekomstige mogelijkheden van navigeren via satellieten. Er komt een nieuwe studieregeling voor de KNSM-ers. Wat zullen we knap worden! Na het in de vaart komen van de TRINDENT AMSTERDAM en TRIDENT ROTTERDAM is ´nulmanswachtbezetting`een begrip geworden. Afstandsbediening speelt hierin de grote rol.

Afscheid van M.C. Kieft als voorzitter van de Raad van Bestuur KNSM Group NV. Transavia gaat straks vliegen met de Boeing 737–200C en is daarmee de eerste Nederlandse luchtvaartmaatschappij die deze vliegtuigen in gebruik gaat nemen. L.G. Voogelaar, waarnemend directeur Kroonvlag Rotterdam, gaat met pensioen. Veel studie en overleg zijn nodig om tot de conclusie te komen dat de toekomst van het stukgoedvervoer naar en van het Caraibisch gebied ligt bij de containerschepen. Kapitein J. Bergsma zegt de zee vaarwel. Hij doet dit aan boord van de TRIDENT ROTTERDAM, samen met zijn echtgenote. Voor thuis krijgt hij zijn schip ´in zakformaat ´mee: een prachtig model, dat door de bemanning onder leiding van de baas timmerman, is vervaardigd.

In de december editie 1973 schrijft A.J.C. Rietschoten, (aftredend) voorzitter van de raad van bestuur, woorden ten afscheid ter gelegenheid van zijn pensionering. Hij zegt o.m. : Het jaar 1974 kondigt zich al aan als een aaneenschakeling van stormachtige periodes. Meer dan ooit zal er een zeemanskunst voor nodig zijn om de KNSM door de woelige golven heen te loodsen. Ik ben er zeker van overtuigd dat dit zal gelukken, hoewel het zeker niet zonder inspanning zal gaan´. Mammoet Shipping Compagny ziet het levenslicht. Een gezamenlijke werkmaatschappij van de KNSM en Mammoet Transport. De eerste SD-14 onder Nederlandse vlag. Het is het ms. Waterland, dat is toegevoegd aan de vloot van de KHL. Op 7 juni overlijdt G. Vermeulen, kort tevoren nog lid van de raad van bestuur. Een alom bijzonder gewaardeerde persoonlijkheid binnen onze KNSM organisatie is heengegaan. Het begin van het ´autotijdperk´bij CTA is er. Er is nl. een omvangrijk auto- overslag –contact met Hoegh Ugland Auto Liners (HUAL). Het betreft het aanvoeren van Datsun automobielen, rechtsreeks uit Japan.

In 1975 komen de nieuwe schepen voor de NRM in vaart. Het zijn de WINTERSWIJK, WESTWIJK en WAALWIJK. De KNSM krijgt na veel gedokter, een nieuwe housestyle: de gestyleerde matrozenkraag van het ´mannetje in de Ver. Staten`. KNSM Kroonburgh naar nieuwe behuizing aan de St. Jobsweg. Wat het scheepvaarthuis betreft doemt voor het eerst het ´metro spook´ op. Jarenlang zal er gegraven, geheid en gebouwd worden. Een lange periode van grote rumoerigheid en wanorde vlakbij ons hoofdkantoor.
WESTWIJK

Willem Visser

We hebben weer een echte BREDA en een echte BAARN. Ze zijn uitgerust met bulbsteven. Het is inmiddels 1976, het jaar waarin R.V. Stensma wordt overgeplaatst van Panama naar Miami en P. van Duynen, medewerker Interne Dienst AS, bekend als ome Piet de boekbinder, met pensioen gaat. Mammoet Transport doet van zich spreken. In Ecuador is in oprichting Mamut Andino. Mammoet Shipping wordt verrijkt met de HAPPY RIDER. De resultaten van de KNSM Group over het jaar 1975 worden bekend gemaakt. De totale omzet van de Group bedroeg f 717 miljoen, waarin begrepen Transavia en Mammoet Transport. Het bedrijfsresultaat als zodanig geeft een teruggang te zien, hoofdzakelijk als gevolg van de verminderde bijdragen van de lijnvaart en de havenbedrijven. Transavia krijgt de beschikking over een Airbus 300A. Dit zal echter maar voor een betrekkelijke periode blijken te zijn. De cockpitsectie van een Carravelle van Transavia krijgt een plaatsje in het Aviodome.
BREDA
[img width=1000 height=571]http://i.imgur.com/DGrmhk9.jpg[/img]

De bouw van de metrotunnel die vlak langs Het Scheepvaarthuis komt te liggen, is in volle gang. Op 11 oktober komt er een goed bericht uit Gdansk, Polen, dat luidt: ´HOLLANDIA veilig te water 15.30 uur stop hartelijke gelukwensen´. Container Terminal Amsterdam bestaat tien jaar. En voor het Noordzeekanaal zijn dat er 100. Het begin van de feestelijkheden is in de Kompaszaal aan de Surinamekade, waar op 1 november Koningin Juliana en Prins Bernard met gevolg een bezoek brengen. Laatst genoemde houdt een toespraak. Technisch hoofdmedewerker J. Oudenaarden ontvangt de Zilveren medaille behorende bij de Orde van Oranje Nassau. Tijdens een kleine plechtigheid in Het Scheepvaarthuis worden herinneringen opgehaald aan het roemruchte ms. DELFT, dat in 1955 speciaal verbouwd werd voor een contract met de BPM voor het vervoer van zware stukken naar Caracau en Punta Cardon. Ook het Port Kaiser Project op Jamaica is vermeldenswaard. De jubilaris heeft daarna nog een belangrijke rol gespeeld bij de vergroting van de capaciteit van het zware laadgerei van verscheidene ´Essen`. ´Op 6 december begint Carol (Caribbean Overseas Lines) in Hamburg haar hopelijk lange en voorspoedige leven, zorgvuldig voorbereid en met grootst mogelijke zorg omringd.´ Aldus W. schuylenburg, marketing manager, in ons bedrijfsblad. Het eerste schip in deze nieuwe Carol dienst, de CARIBA EXPRESS van de Happag Lloyd, meert op 8 december bij CTA af.
DELFT

Ook nog in het najaar van ´76 houdt Mammoet Stoof Breda Open Huis en op Curaçao vindt aan boord van de HERMES een afscheidsreceptie plaats voor de familie J.A. Lodder van het Leger des Heils. Gezagvoerder J. Brevet is de gastheer op deze receptie. In november is Transavia holland tien jaar in de lucht. In deze maand worden vele jubileumvluchten gemaakt met voor de passagiers verrassingen aan boord. Weer een afscheid in Het Scheepvaarthuis, ditmaal van Don Pablo, voor de niet ingewijden P.E.H.V.L. van Rijssen.

In zijn nieuwjaarsrede die het jaar 1977 inluidt, zegt mr. H.G. Heuzeveldt, plv. voorzitter van de Raad van Bestuur, te hopen dat wij wel het hoofd boven water kunnen houden, dit in tegenstelling tot de metro caissons die onder de aarde verdwijnen. ´Als ik spreek van wij´,dan bedoel ik de KNSM groep als een verband van 5000 mensen, die met elkaar zorgen dat de ladingstroom zich naar onze schepen beweegt, dat de schepen worden gevuld, dat zij varen en dat de goederen worden gelost en geladen; dat er vliegtuigen vliegen met passagiers en vracht en dat in al onze belangengebieden een naam wordt opgebouwd van een maatschappij, waarin voortdurend en met zorg wordt gewerkt aan een kwalitatief hoogwaardige dienstverlening´. Mammoet Shipping krijgt zijn HAPPY RUNNER. In de kompaszaal vindt een afscheidsbijeenkomst plaats voor de vervroegd gepensioneerden. S.C. Bronwater wordt directeur van CTA.

In maart ´77 een openingsartikel over het Koninklijk College Zeemanshoop te Amsterdam en een reportage over het boeiende KNSM bedrijf in de Elzas: het Aveka. Chef hofmeester C. Ronner verlaat de KNSM. Een markante figuur in en om de Kompaszaal. Hij staat, samen met zijn vrouw op de foto met zijn jarenlange ´rechterhand´Ramon Farina. Tweehonderd jaar H.W. Pott & Korner in Hamburg.
Te Caracas vindt de uitreiking plaats van de versierselen behorende bij de Orde van Fransisco de Miranda aan S. Doyer en L.J.J. Jens. Het reilen en zeilen op het kantoor van Carol in Londen wordt uitvoerig belicht en Mammoet Stoof verplaatst een complete korenmolen. Op 22 april doopt mevrouw G.H. Le Poole- van der Jagt het ms. HOLLANDIA. Deze gebeurtenis vindt plaats op ons etablissement in Amsterdam. KNSM Group deelt in zijn jaarverslag over 1976 mede dat het resultaat in totaliteit belangrijk bij de verwachting is ten achter gebleven.

Stewardessen en stewards bij Transavia worden in het nieuw gestoken. Ook de vliegtuigen krijgen een nieuwe jas. Verder uitbreiding bij CTA en onder meer afscheid van de ARHIMEDES. Oud gezagvoerder H.J. Korver schrijft een boek: De mensen van de PANDORA. Het KNSM Reis en Passagebureau gaat door met het aanbieden van leuke en voordelige vakantiereizen. In oktober 1977 zien we het ms. HOLLANDIA op de voorpagina, in volle zee en een plaatje van de Scheldekade in Antwerpen, waar onze schepen voortaan niet meer zullen afmeren, tot grote spijt van vele opvarenden en passagiers. Kapitein A. Vermeulen is benoemd tot Ridder in de Orde van de Oranje Nassau. Er is inspraak over de voorhaven bij IJmuiden. Tot op de dag van vandaag wordt hierover nog gepraat. Bij de Arnhemsche Scheepsbouw Maatschappij is een zeesleper voor de Mammoet pontons in aanbouw. De latere HAPPY HUNTER. Drukkerijen De Bussy Ellerman Harms BV: drukkers van de Kroonvlag, jubileren: 175 jaar.

De nieuwjaarsrede voor 1978 door S. Doyer , voorzitter van de Raad van Bestuur. ´…. Wij zullen er gezamenlijk in moeten slagen onze probleemgebieden op te lossen…..in 1977 hebben we een grote dreun op het hoofd gehad, in het tweede halfjaar is echter een duidelijke verbetering ingezet en ik ben dan ook niet pessimistisch wat betreft 1978…. Wij zullen gezamenlijk met alle kracht in 1978 blijven nastreven door rationalisatie en verhoging van de efficiency de bedrijfsvoering te verbeteren en daarmee de resultaten op te voeren….´. Nog een oud gezagvoerder schrijft een boek: L.H. Mager. Zijn boek heeft de titel: een varend leven, met als ondertitel: Was´t de moeite waard? Dit boek komt stand in nauwe samenwerking tussen kapitein Mager, de groep van ons Algemeen Secretariaat en onze huisdrukkerij.

We komen nogal eens ridders tegen, Dit keer P.D. Kaan, Ridder in de Order van de Oranje Nassau. Hij is oud directeur van de NRM. Dit zijn de jaren waarin Transavia contracten heeft met Saoedi Arabië voor het vliegen van pelgrims naar en van Mekka. Een verslag van dit gebeuren in de januari Kroonvlag. In Het Scheepvaarthuis krijgen we de beschikking over een fraai ingerichte grote lunchkamer, waar het inderdaad plezierig toeven blijkt te zijn. Het zesde en voorlopig laatste containerschip voor Carol komt in de vaart: de CARIBE van de Compagnie Generale Maritime (CGM) In het luchtvaart gebeuren bij Transavia komt ook uitbreiding. Een nieuwe Boeing 737 komt de luchtvloot versterken: de PH-TVP. Een reportage over de overdracht en de Boeingfabrieken in Seatlle. Ook bij de NRM verlenging van schepen. De STROOMWIJK op de helling. De Hogere Zeevaartschool verhuist. We naderen de eindstreep. De bouw van een ´tweede HOLLANDIA´ wordt aangekondigd. Nieuwe benoemingen in de Raad van Bestuur: C.B.H. Stal en R.F Hendriksen. ´De zware weg naar de zilveren wing´ is een reportage over de opleiding tot stewardess / steward bij Transavia. De jubileumtochten gaan onverdroten door.

Gezellige dagen buiten de werksfeer. De zeesleper HAPPY HUNTER gaat op 14 april te water en ms. BREDA krijgt bij de Howaldtswerke Deutsche Werft te Hamburg een zware spier van 200 ton. Bij de NDSM in Amsterdam komt daar nog eens een 35 tons laadboom, zo ook voor het ms. BAARN. H. Niehaus maakt voor De Kroonvlag een artikel over de AS klasse: Exit AS. POLLUX en NEDERLANDER, Lagere Zeevaartscholen te Amsterdam en Rotterdam. Een verhaal over de opleidingen aan deze instituten. Kapitein J.J. Korving vertelt over de ´ijzige vaart op Leningrad´. Weer doet de KNSM van zich spreken: bestelling van drie supercoasters bij de werf Amels te Makkum. J. de Jong, directeur van Autoliners Europe, Amsterdam , doet in auto´s in het groot ( de aanvoer van Datsun auto´s bij CTA). Mevrouw Th. J. Carierre- van Schaik, echtgenote van gezagvoerder R.J. Carierre, schrijft haar belevenissen op de laatste reis van onze DIOGENES.

Word vervolgd.

Willem Visser

In de november / december editie ´78 een foto van XX ANNIVERSARIO, onze vroegere PRINS DER NEDERLANDEN. Haar zuster, de ORANJE NASSAU vaart nog onder de naam VIETNAM HEROICO. Beide onder Cubaanse vlag. Voor periodieke dokbeurten komen deze ex-KNSMers steeds naar Amsterdam. ´Medische hulp via Scheveningen Radio`vertelt over dit aspect van het Rode Kruis: de Radio Medische Dienst. Er worden 25 nieuwe medewerkers/ sters aangenomen in de maanden september en oktober. Op 16 januari is J. Koopmans, medewerker postverzending bij de KHL, 40 jaar aldaar in dienst. In februari 25 jaar KNSM dienst voor Hwtk A.A.A. Schujns, C. Springer ( gezel dekdienst) en w. Brouwer voorman scheepscontrole bij CTA.

In zijn nieuwjaarsrede voor 1979 kan C.B.H. Stal, lid van de Raad van Bestuur, nog zeggen ´…. Wij zijn ervan overtuigd dat wij de onmiskenbaar moeilijke uitdaging van de toekomst goed uitgerust en met vertrouwen tegemoet kunnen treden…´. Ook in 1979 blijft Mammoet Transport van zich spreken. Nu betreft het weer een viaduct dat verplaatst moet worden. Het KNMI bestaat 125 jaar. Op de voorpagina van de februari / maart editie een foto, waarop Prinses Margriet een zilveren legpenning overhandigt aan gezagvoerder J.H. Thijs. Eveneens aan KNSM zijde ontvangt kapitein A. Vermeulen een gouden penning. Voor kapitein G. Brunt is het zilver. Onze 1ste stuurlieden R.W. rooseman en J.E.T. van Kampen krijgen ´als beloning een barometer voor hun aandeel in het waarnemen op zee, als vrijwilliger voor het KNMI. Bij Transavia wordt directeur P.D.O. Hanrath opgevolgd door J. Legro. In de cabine worden meer mannen waargenomen.

Bij CTA komt de derde containerkraan in gebruik en aan boord van de TRIDENT AMSTERDAM wordt afscheid genomen van ´Ome Jan´ofwel motorman J.G.N. Beeldstro. In april een fotoreportage met tekst over Centaal Amerika, van de hand van Th. W. J. Sweyen, manager Cental America Services. De eerste van de drie supercoasters, in aanbouw te Makkum, de NESTOR, wordt overgedragen. H. Niehaus roept de ES schepen een vaarwel toe. Ook deze periode in de KNSM vaart is bijna voorbij. Het Vencol Office in Hamburg wordt onder de loep genomen. Kroonvlag Rotterdam houdt een geslaagde open dag. Computers doen hun intrede in Het Scheepvaarthuis, STEAC met nieuwe werktuigen in nieuwe jas, De vereinging van Kapiteinsvrouwen heeft 10 jaren achter zich en bij de Vereinigte Uebersee Verkehrs GmbH (vroeger AVK Dusseldorf) gaat directeur C:F. Beyer met pensioen. De reünie´s voor gepensioneerden (zowel de z.g. weekloners, de zeevarenden en kantoormensen) blijven nog steeds een succes, zowel door hun organisatie als door de opkomst.

Mevrouw T. Doolaard – Schuiveling van het Koninklijk College Zeemanshoop wordt benoemd tot Ridder in de Orde van oranje Nassau. Een reportage over de verkeersleiding boven Nederland en een verslag van de grote Internationale Verkerhrs Ausstellung te Hamburg, die ook door Prins Claus wordt bezocht. De METEOOR haakt aan bij de AMERSFOORT en terwijl de gepensioneerden vier dagen naar Parijs kunnen viert PCH Scheveningen, het PTT Kuststation Scheveningen-Radio te IJmuiden, zijn 75 jarig bestaan. Een kijkje bij de werf van Amels in Makkum, de geboortegrond van de nieuwe OR-ren. Te Krimpen a/d IJssel bij Van der Giessen-de Noord wordt de kiel gelegd voor de ZEELANDIA. Dat is op 30 juli. Het Nederlands Maritiem Instituut 8NMI9 is bezig met een omvangrijk onderzoek naar de wisselwerking tussen gezin en zeevarend beroep. De ´Trident´ schepen zijn lange tijd een vertrouwd begrip geweest voor ons. Nu gaat dat ´Trident´eraf en wat houden we over…. AMSTERDAM en ROTTERDAM. Dit in verband met het beëindigen van de samenwerking tussen KNSM, FMG en CAVN.

Kapitein E.A. Röntgen geeft ons een verslag van de eerste 12.000 zeemijlen met het ms. NESTOR. De KNSM maakt bekend dat het eerste halfjaar 1979 met een geringe winst is afgesloten. Er blijven nog steeds nieuwe medewerkers binnenkomen, terwijl ook de jubilarissen onverdroten voortgaan: 25 jaar van voorman magazijn M. Orsel en A v.d Berg, adm. Besteker bij CTA. S.J. Mullender , manager AZ, gaat met pensioen evenals mejuffrouw N. Bakker, secretaresse Groupstaf, Bureau Vastgoed. Feestelijke overdracht van ms. MENTOR. Berichtgeving over Sail Amsterdam 1980 en de Nedlloyd Specerijen Race van Jakarta naar Amsterdam. Vijf lieve dames, de KNSM telefonistes, doen haar intrede in Het Scheepvaarthuis, na van oudsher (niet dezelfde dames) gezeteld te hebben aan de Surinamekade. Onze Vrachtmailboot gaat over in andere handen en gaat als ´Bonte Zwaan`dienst doen als sociaal centrum voor de binnenschippers. Transavia is druk doende vliegers van British Airways om te scholen voor de Boeing 737.

W.P. Sinnema, bij Amels toezichthouder namens de KNSM bij de bouw van NESTOR en MENTOR, wordt gepensioneerd. Tweede stuurman Z. Pessireron en tweede stuurman A.C.W. de Ruiter accepteren een baan aan de wal een treden in dienst bij Kroonvlag Rotterdam. De kerstpuzzel verlokt weer velen mee te puzzelen en de oplossing in te zenden. Op het ms. BAARN blijkt een tijdelijke commandowisseling te zijn. Zeevorst Neptunes neemt korte tijd het roer over. Ook KNSM Kroonburgh thans vrijwel geheel op de containertoer. Op de oudejaarsbijeenkomst zegt onze voorzitter van de Raad van Bestuur , S. Doyer, ´….. dat er een grote flexibiliteit nodig zal zijn om gezamenlijk datgene tot stand te brengen wat nodig is om ons bedrijf gesterkt en versterkt de tachtiger jaren te laten afronden…..´Als vertegenwoordigers van de vloot zijn aanwezig Kapitein J.F. Laatsch, Kapitein E.A. Röntgen, Hoofdwerktuigkundige P.N. Maarse en Hofmeester J.I. Kievoet.

In het januari nummer 1980 woorden en beelden van het afscheid van CTA directeur M.J. Lenters en het verslag van de doop en de overdracht van de STENTOR, het derde nieuwe schip binnen een jaar! In de februari editie een reportage van het traject Makkum / Amsterdam, dat eerst door de STENTOR moest worden ´overbrugd´. Mammoet Transport heeft het druk in Saoedi Arabië, waar o.m. materiaal wordt aangevoerd voor de bouw van de nieuwe haj-terminal te Jeddah. De Prins Hendrik Stichting te Egmond aan Zee wordt sterk uitgebreid. De voorpagina van maart geeft een foto van de ZEELANDIA in wording. De Koninklijke Nederlandse Redersvereniging (KNRV) richt de blik op de toekomst en we moeten bij de KHL zijn met een experiment met vervoer van tabak in containers, een primeur voor de KHL. Transavia gaat voor Air Djibouti een lijndienst ´op poten zetten´en ons reisbureau weet weer een groot aantal gepensioneerden te ´strikken voor een paar fijne dagen in Parijs.
PH-TVP

De stapelloop van de ZEELANDIA wordt uitvoerig verslagen in april. Doopvrouwe is Prinses Margriet. In deze uitgave teven een en ander over de technische gang van zaken bij een stapelloop en een andere kennismaking met de ZEELANDIA. ´In de Group waren aan het einde van het verslagjaar 3846 personeelsleden werkzaam tegen 4210 personen per ultimo 1978´schrijft de Raad van Bestuur in zijn verslag over 1979. De restauratie van de Brandaris is voltooid. Een afscheidsreceptie in Het Scheepvaarthuis voor A. Oosterhof, ´een oude rot op Vrachtzaken, waar menigeen op dichtvoer´. De STENTOR neemt in de Caraibische Zee twee uitgeputte mensen aan boord die reeds lange tijd met motorpech ronddobberden. Een kijkje bij de cursus grondpersoneel bij Transavia.

In het juli nummer begint een 4-delige reportage van een reis van dezelfde STENTOR in het Caraibisch gebied. Het KNSM reisbureau ]egt in een forse kop op pagina 9 van deze editie. ´van dead slow ahead tot mach-1´. Wie kon op dat moment bevroeden dat het opvoeren naar mach-1 ontijdig gestopt zou worden? Een Koninklijke onderscheiding voor W.L. Binnendijk, directeur van Aveka Straatsburg. De KHL krijgt een deeltransport naar Argentinie, nl. 2000 km, pijp voor gasvoorziening aldaar. J.M. A. Huiting bezoekt de Werf ´t Kromhout en doet daar verslag van. 15 Augustus neemt de KNSM de ZEELANDIA over. In de Conpac dienst, waar ze eigenlijk voor bestemd is, blijkt op korte termijn geen emplooi voor te zijn. De ZEELANDIA wordt verhuurd aan de Schotse Ben Line en ze wordt ingezet in de Oost-Azie dienst onder de naam BENATTOW. De KNSM sleepboten MEEUW en ALBATROS, begrippen binnen onze organisatie, worden verkocht naar Libanon. Op CTA is een nieuwe onderhoudswerkplaats voor rijdend materieel gereedgekomen. Kroonvlag ( Curacao) heeft zijn vertrouwde Pundakantoor in het centrum van Willemstad verruild voor een ten opzichte van de nieuwe haven zeer gunstig gelegen complex.

De november / december editie ´bevestigd´nog eens het bericht, dat KNSM en Nedlloyd in bespreking zijn over een mogelijke fusie. Heropening van de zuidelijke taxibaan op Schiphol, waar als eerste een Transavia machine gebruik van maakt. Een foto van onze ALKMAAR, hier evenwel als LlOYD AUCKLAND, voor de kust van Durban. In januari 1981 lopen we alvast een beetje vooruit op de gebeurtenissen die zeer waarschijnlijk gaan plaatsvinden. Afscheid van KNSM, afscheid van Amsterdam. Er gaan twee Transavia Boeings vliegen voor Air Florida. In de uitgave van februari / maart een zeer ongebruikelijk verslag, nl. van een aandeelhoudersvergadering van de KNSM. Dit is evenwel niet zomaar een vergadering. Het is de informatieve vergadering van aandeelhouders, die verband houdt met het bod dat de Koninklijke Nedlloyd op de KNSM Group heeft uitgebracht. Voorwaar een historische bijeenkomst met historische foto´s.

En hiermede, lieve lezeressen en beste lezers, besluiten we dit overzicht-in-snelle-vogelvlucht van al hetgeen er in 35 jaren Kroonvlag zoal gepubliceerd is geweest. We hebben een aantal belangrijke gebeurtenissen naar voren gehaald, mar we zijn er zeker van dat we minstens een gelijk aantal niet hebben genoemd. Het is evenwel niet de opzet geweest alleen het belangrijke te noemen. We hebben, zoals, zoals uit de kop blijkt, grepen gedaan in de geweldige hoeveelheid tekst en foto´s die in de loop van 35 jarenbij elkaar geschreven en gemaakt is.

Ook is het niet de opzet geweest louter en alleen gewichtige gebeurtenissen uit te lichten. Trouwens, wat is nu werkelijk belangrijk, om van gewichtig nog maar niet eens te spreken? Veeleer hebben we de mens voor het voetlicht willen halen, want die is het toch die uiteindelijk de maker en de drager is van een maatschappij, een organisatie. Of die mens nu aan de top staat of ergens in het midden of daar beneden functioneert. Alleen de gezamenlijke inspanning kan tot goede resultaten leiden. Resultaten ook, niet uitsluitend gezien in cijfers, alhoewel dit laatste in de zakelijke en harde wereld waarin we nu eenmaal leven, wel erg belangrijk wordt geacht.
De HAPPY HUNTER op weg met het 80 meter hoge en 5.500.000 kg zware vierpotige booreiland Trident VII-A van Singapore naar Douala / Cameroun. Een reis van meer dan 80.000 zeemijlen. (8 April 1981)

Wordt vervolgd.

Willem Visser

Buren in het Scheepvaarthuis

Ze zijn als de vingers van één hand, de bewoners van het in 1916 klaargekomen Scheepvaarthuis: KNSM/KWIM, SMN, KPM, JCJL en … VNS. Alle KNSMers weten dat de samensmelting van hun rederij met de Koninklijke West-Indische Maildienst toen al aan de gang was, maar deze zou toen al een tiental jaren later voltooid zijn. Wie waren onze buren?

Na de KNSM was de Stoomvaart Mij Nederland de oudste rederij die zich in het statige gebouw vestigde. Tijdens de eerste wereldoorlog behield de SMN haar karakter als transporteur van passagiers en vracht tussen Europa en Nederlands Oost-Indië, wat overigens niet belette buitenlijnen te stichten zoals de Java-New York Lijn en de Java Pacific Lijn.

]

De Koninklijke Paketvaart Maatschappij, 1888 door SMN en Rotterdamsche Lloyd opgericht, beheerde een aanzienlijk netwerk van diensten in de Indische Archipel. Een uniek bedrijf, dat onlosmakelijk verbonden was met het economische wel en wee van Indië.

Vergeleken met deze ´gevestigde´ redrijen was de Java-China –Japan Lijn een jonkie. Hoewel ze nog in haar eerste groei was, vervoerde de JCJL in 1915 boven de lading ruim 30 duizend dekpassagiers, voornamelijk Chinezen, en nam ze deel in de zojuist genoemde Java Pacific Lijn op Noord Amerika.

Een oorspronkelijke bewoner was de Vereenigde Nederlandsche Scheepvaartmij uiteraard niet; ze werd pas immers in 1920 geboren. De Holland Afrika Lijn (van de VNS) heeft echter tientallen jaren in het Scheepvaarthuis gezeteld – tot ze in 1950 naar het Spui verhuisde.

Pas na Wereldoorlog II treden er ingrijpende veranderingen opin de structuur van de rederijen die het Scheepvaarthuis bewonen. Zo worden de buitenlijnen die de KPM allengs ontwikkeld had, losgemaakt van het moederbedrijf en met JCJL gefuseerd tot Koninklijke Java-China-Paketvaart Lijnen, beter bekend als Royal Interocean Lines. Na de verbanning van de Nederlandse bedrijven uit Indonesië gaat de KPM geheel op in KJCPL en dan komt in 1970 de scheepvaartfusie tot stand, die de KJCPL en de SMN tot onderdelen van de Nedlloyd Groep maakt. Nog enkele jaren zetelt het trampvaartbedrijf van de Nederlandsche Unie ( zoals de Nedlloyd Groep aanvankelijk heette) in het monument aan de Prins Hendrikkade en Binnenkant, maar dan ook verhuist die rederij naar Rotterdam…..

Nu gaat de KNSM, zélfs de KNSM, opgaat in de concentratie van Nederlandse scheepvaartmaatschappijen, blijven er in het gebouw alleen ornamenten achter die herinneren aan zijn oorspronkelijke bewoners, Maar de vijf vingers zitten weer aan één hand, al is de plaats daarvan veranderd.

De Levant en Surinamekade in betere tijden.

]

Wordt vervolgd.

Willem Visser

Enkele persoonlijke herinneringen.

J.P. Kruseman, oud directeur en oud commissaris.

In een recent gesprek haalde de nu achttien jaar gepensioneerde heer Kruseman enkele persoonlijke herinneringen op, vooral uit zijn eerste KNSM jaren, d.w.z. dat ´KNSM´lag nu ook weer niet zo eenvoudig.
Al op 12 jarige leeftijd, dus nog ver voor een dienstverband mogelijk was, maakte de heer Kruseman kennis met de KNSM. Dit kwam omdat doordat een ´koude´ oom van hem, de heer c. van Rijn, directeur van de KWIM, zijn ouders en hem uitnodigde eens een keer een kijkje te komen nemen aan boord van een schip. Dat werd de (tweede) ORANJE NASSAU die o.a. Indische emigranten, aangekomen met de SMN, vervoerde naar Suriname.
ORANJE NASSAU

Bij de KNSM
Maar enkele jaren later, in 1914, kwam hij in dienst bij de KNSM. Hij werd afgestaan aan de NRM en daarna uitgeleend aan de KWIM. Een ingewikkelde geschiedenis toentertijd.
Het was toen gebruikelijk, zoals het trouwens nog zeer vele jaren nadien is gebleven, dat je met een maatschappij bootje van de stad naar de etablissementen op ´Oost´voer en in de namiddag ook weer terug. Dat gebeurde met de MUS, van de Ruiterkade naar de Levantkade. De terugvaart met de STERN. En ook toen kon het gebeuren dat je in dikke mist dacht dat je op je bestemmingspunt was aangeland en dan bleek het dat je langszij de pakhuizen en Blaauhoedenveem was ´gestrand´.

Joyeuze entrée
Na ongeveer een week dat de nieuwbakken KNSM-er, gedetacheerd bij de NRM, in dienst was, kwam hij bij het aan wal gaan op de Levantkade de boodschap dat hij direct bij de directie (de heer Verhoef) moest komen. En wat doe je dan als jonge enthousiasteling, je stapt fier naar binnen, althans dat was de bedoeling. Er lag een vloerkleedje vlak achter de deur in de kamer en de vloer glom als een spiegel en was net zo glad. In plaatst van een kranige binnenkomst een doldwaze duikeling.

De heer Kruseman herinnert zich menige strenge winter. En dat niet alleen bij het buiten zijn, maar ook binnen in Het Scheepvaarthuis. Hij had een kamer op het noorden en door een kier onder het raam woei de wind vrijelijk naar binnen. Die kier bleek er opzet te zijn aangebracht 8 kun je hier en daar nog zien) met het idee, dat de frisse lucht van buiten zich zou vermengen met de opstijgende warme lucht van de radiatoren van de centrale verwarming. Je reinste ´airconditioning´. In de praktijk werkte het venwel niet!

Het zal 1915 geweest zij toen er een grote overstroming plaats vond in Noord Holland. Vanaf het dak van het NRM gebouw kon je goed zien hoe veel land aan de overkant van de IJ-dijken in Waterland onder water stond. Toen bleek dat één der sluisdeuren bij de ingang van het Noord Hollands Kanaal niet meer op normale wijze in beweging waren te krijgen, kreeg iemand het idee de deuren open te trekken met een van de binnen liggende rijnschepen van de NRM. Het lukte ook nog.

Naar ´de overkant´
In 1919 kwam de overdracht naar het kantoor New York te gaan. Om nog steeds onduidelijke redenen kreeg de heer Kruseman echter geen visum voor de Ver. Staten. Dan maar naar West-Indië en vandaar door naar New York. Hij vertrok met de STUYVESANT naar Paramaribo. Het afscheid van een deel van der familie mislukte bijna. Enkelen kwamen niet opdagen. Maar gelukkig kwamen ze toch nog op tijd en wat bleek: men was naar de verkeerde steiger gegaan, nl. naar die van de Zaandammer Boot. Die had ook een zwarte schoorsteen, net als de schepen van de KWIM. Mooie vergissing.
STUYVESANT

De eerste dag op zee was al direct geen succes voor Kruseman. Hij was naar beneden in de machinekamer gedoken uit pure belangstelling, maar de lucht en de warmte deden hem geen goed. De STUYVESANT moest tweemaal meer dan een week in Engelse Havens blijven liggen alvorens de reis te kunnen vervolgen. Dit hield verband met het feit dat de oorlogstoestand nog niet helemaal achter de rug was en dat de STUYVESANT kolen stookte, die in Wales werden gebunkerd. De jonge Kruseman had al gauw de aandacht van kapitein Metus. Deze vond hem zeker nog zo´n jongetje, dat hij een beetje medelijden met hem scheen te hebben. Menigmaal nam hij Kruseman mee naar de damessalon om een spelletje tric-tac met hem te spelen. Let wel: de damessalon, want dit bedeesde knaapje kon toch niet worden blootgesteld aan de gesprekken en de drankjes van de mannen aan boord?

De heer Kruseman weet zich nog heel veel te herinneren van jaren in het Caraibisch gebied toentertijd. Namen van gezagvoerders en van schepen komen naar boven. Kapitein Koningstein van de CRIJNSSEN, kapitein Van der Moer van de AMERSFOORT.

Wordt vervolgd

Willem Visser

We noemen nog enkele bijzonderheden, zonder nu op chronologische volgorde te letten. Standplaatsen waren achtereenvolgens Paramaribo, Port au Prince en Curacao. Vooral de periode op Haiti is de heer Kruseman altijd bijgebleven als bijzonder leerzaam. O.m. door het tijdelijk waarnemen van het inspectoraat. Het reizen tussen diverse bestemmingen nam in die tijd nogal veel tijd in beslag, omdat je uitsluitend per schip reisde. Namen vallen: IJff, Mook, Jonker; De Vries.
Een vergissinkje in dat verre verleden. De jonge Kruseman vroeg een telegrafisch aan Amsterdam om een extra schip voor een grote partij katoen, nl. 20.000 balen. Maar al wat er kwam geen schip.
Later bleek dat hij geseind had, althans zo was het bericht overgekomen: 2.000 balen en dat vonden ze wel een beetje overdreven op het hoofdkantoor, om daar een extra schip voor in te zetten.
Befaamd in die tijd was de lossing met zwaaiende boom van bijv. een hijs koffie, nl. met één boom naar buiten zwaaiend op naar die kant iets scheef liggend schip. Een handige manoeuvre van kustploeg voorman Palo.
Wanneer er KNSM schepen binnenlagen in havens aldaar, was het niet ongebruikelijk om je te laten uitnodigen aan boord en een hapje mee te eten en te luisteren naar de verhalen van de kapitein.
Erwtensoep of raasdonders met kaantjes gingen er dan gretig in. Kapitein B. Wijdekop was zo´n gerenommeerde verteller o.a. over Smyrna. De heer Kruseman herinnert zich nog goed nog een grote brand in Port au Prince. De halve stad brandde toen af en hoe kon dat anders met alleen maar houten huizen en gebouwen. Ook de kathedraal ging verloren.

Na de tweede wereldoorlog en vooral in de crisis de dertiger jaren onderhield een stijgend aantaal O en As schepen(algemeen ´muskieten´genoemd) feederdiensten tussen Curacao, resp. Cristobal en vele Caraibische en Zuid Amerikaanse westkusthavens, die zij veelvuldig en ook voor kleine hoeveelheden bezochten. Daarmee voorzagen zij de Colonlijn van redelijke thuisladingen, die aldus ´het hoofd boven water kon houden´.
De KNSM onderhield reeds voor de crisis van 1930 en ook daarna met middelmaat schepen (ON en IS type) aparte lijndiensten tussen Noord Amerika en West Indië. Deze schepen en hun Nederlandse gezagvoerders en officieren bleven jaren achtereen aldaar.
Later werd een combinatie ingevoerd: van Europa naar de Wast, gevolgd door enige rondreizen West Indie / Noord Amerika en tenslotte de terugreis naar Nederland. Dit waren z.g. ´slingerreizen´ met een behoorlijk lager kostencijfer!
RHEA

Ook nare herinneringen noemt de heer Kruseman. Er was de grote AMSTERDAM, 14.000 ton, die strandde bij Santo Domingo, de ARES die uitbrandde en de SIMON BOLIVAR die in november 1939, met kapitein Voorspui ten onder ging.
Het eerste motorschip van de KNSM was de RHEA onder kapitein Van Luyk. Het heette dat alleen hij goed met dit schip en haar motor kon manoeuvreren. Deze gezagvoerder schreef indertijd veel rapporten over allerlei nautische, plaatselijke en ´papieren ´omstandigheden en gewoontes, speciaal van havens die onze schepen niet regelmatig aanliepen. Hij gaf van deze verslagen kopieën aan collega´s. Het was naderhand zijn idee deze gegevens te bundelen en periodiek rond te zenden aan kapiteins en verdere belanghebbenden.

Altijd zoeken naar verbetering

Tijdens zijn loopbaan is de heer Kruseman, naast zijn bestuurlijke teken, altijd bezig geweest met het zoeken naar dingen die naar zijn mening verbeterd konden worden en veelal met succes. Waar anderen weinig lust hadden iets grondig na te gaan en te speuren naar wijzigingen die in de pratijk nuttig zouden kunnen zijn, was dit een kolfje naar de hand van de heer Kruseman . We noemen onder meer vermindering van het aantal connossementen en van de scheepsmanifesten.
Zo ook de z.g. Particulars of the Fleet. In samenwerking met de chef Personeelszaken, de heer Cramer, werd het dienstreglement herzien, enz., enz.
Ook voor zaken aan boord, speciaal bij de passagiersschepen, had hij belangstelling. Zo vermeldde hij de inrichting van veilige, afgeschermde kinderverblijven op de passagiersschepen. Een groot succes, vooral door de ouders zeer gewaardeerd.

Vroege directeuren.

Tenslotte enkele typeringen van vroegere directeuren die de heer Kruseman goed gekend heeft.
Daar was allereerst E. Heldring. Als je bij hen rapport moest uitbrengen, dan bleef hij luisteren, net zo lang tot je je verhaal helemaal gedaan had. Hij zei er geen woord tussendoor. Een eigenschap die de heer Kruseman bij zichzelf wel eens gemist heeft. De vragen van de heer Heldring daarna waren echter zeer scherp en ´to the point´.
Vervolgens P. den Tex. Een hartelijke man, bij iedereen bekend als . Oom Paul´.

J. van Hasselt. Hem als secretaris vergezellen was een leerzaam genoegen, hetgeen de heer Kruzeman heeft ervaren op een lange reis door de West, waarbij o.a. Suriname, Demerara, Trinidad, Centraal Amerika en Cuba weren bezocht.

D. Hudig. Had typische trekjes en een hart van goud. Kon een donderpreek tegen iemand houden, maar er in feite niets van menen. Had tijdens de tweede wereldoorlog grote faam als de man die partijen weer bij elkaar kon brengen. Typisch van hem was zeker de eigenaardigheid om spreekwoorden door elkaar te halen en resultaat dan in volle borst te bezigen. Bijvoorbeeld ´de knoop is door de kerk´en iemand met de voet in het zadel helpen´. Een beroemde uitspraak van hem: ´Your side, my side and the right side´van een bepaalde zaak.

Tenslotte wil deze 84 jarige gepensioneerde directeur nog wel even kwijt, dat hij er indertijd voor heeft kunnen zorgen, dat het prachtige maatschappij embleem van de KWIM (het zeilschip van de oude West Indische Compagnie) bij de juiste fusie tussen de KNSM en KWIM, behouden bleef en het symbool werd van de KNSM. Daar is hij terecht nog altijd een beetje trots op.

Wordt vervolgd

Willem Visser

Wij ontvingen dit gedicht van mevrouw W.H. Kramer- Bieshaar, echtgenote van de gepensioneerde hoofdwerktuigkundige M. Kramer. We hebben het graag een plaats gegeven omdat het zo tereffend de sfeer van vroeger tekent.

Ik ben getrouwd met een zeeman verkocht aan de KNSM.
Hij is erg jong begonnen dit `afscheid`treft dus ook hem.

De berichten van de fusie hielden onze adem in.
Onze gedachten gingen dwalen vooral naar het begin.

Lange, lange reizen, soms één dag verlof.
Maar dat deed je gewoon, omdat ´t de KNSM betrof.

Bij nacht en bij ontij fietsen naar de sluis.
Dan naar erg lang wachten….. een kusje en weer terug naar huis.

In die ´gouden tijd´ook vierden we het honderd jarig bestaan.
Van onze KNSM en ….. zij deden daar iets aan.

Financieel een meevaller, een bord prijkt bij ons in huis.
Het zal er altijd blijven hangen, voor altijd bij ons thuis.

Omdat wij KNSM-ers zijn nog van die oude stempel.
Dat betekende dat je niet goed kwam over die eeuwige oude drempel.

Totdat wij zeemansvrouwen, ik herinner ´t mij goed.
Zelf de toegang kregen met de grootste spoed.

Amsterdam, Rotterdam lagen voor ons open.
Antwerpen, zelfs Delfzijl, vroeger zou ik er zijn heen gekropen.

Want hoe lang ´t soms ook duren kon, je schip kwam er immers aan.
Dan kreeg menige zeemansvrouw vleugels om te gaan.

Je wederhelft was daar aan boord, je mocht er zelfs naar toe.
Stel je voor hoe dat wel was, na al die jaren van taboe.

En toen was werkelijk het sprookje aangebroken.
Eens per jaar een reisje mee, ik heb menig schip ´geroken´.

Eerst een kustreis, later werden dat hele lange mooie reizen.
Het was een luxe na al die jaren zo te ´paradijzen´.

Luieren aan dek en erg veel gezien.
Zo heeft een zeemansvrouw een streepje voor, maar mag ze ook misschien.

Het is zo fijn je albums na te pluizen, als je iets ziet op TV.
Want was je daar ook niet geweest, met mijn ´Herculesje´ mee.

Zij bracht mij vele jaren over die grote oceaan.
Bij thuiskomst, lieve KNSM kon je ´t leven dan wel weer aan.

Wat ben ik blij dat wanneer dat kon, ik ervan profiteerde.
´t Was soms net of je nooit naar huis toekeerde.

Die blauwe zee, soms een vliegende vis.
De andere dag dolfijnen, op de foto steeds mis.

Het leven en werken daar aan boord, heb ik leren kennen.
Het is een zwaar beroep, dat moest ik wel bekennen.

Of je man nu stuurman was, kapitein of machinist.
Het teamwork bleef steeds voorop, soms in een zware mist.

Het doet mij pijn om aan te zien, die lege Surinamekade.
Ik had er dag en nacht zo mijn eigen paden.

Het zij zo KNSM, je bent niet meer.
Het doet de trouwsten wel erg zeer.

De naam Nedlloyd is voor een volgende generatie.
Ik hoop zo dat het lukt, bij Gods gratie.

Willem Visser

Uit de Kroonvlag augustus 1961

Het M(eteorologisch) S(chip) Isis - Groeten aan de zeevarenden

Het was bar slecht weer op 21 juli j.l. Drenzerige regen, felle rukwinden: echt zo'n sombere zomerdag waarop je beter een glas warme punch dan een koel biertje kunt drinken! Maar gelukkig was daar in ,Gooiland" weinig van te merken. Heel genoeglijk werd door de a.s. radiosprekers met elkaar gepraat en gelachen, er heerste een stemming als bij een bijzonder plezierige receptie. Maar ja, toen er dan eindelijk iets voor de microfoon gezegd moest worden, kwam dat bepaalde soort weer (om maar geen lelijke wooren te gebruiken) telkens weer op de proppen. Iederen had het erover. Zelfs Guus Weitzel liet niet na, zij het dan op een zonnige manier de geneugten van ons grillig Hollands klimaat in zijn openingswoord te vermelden.

Gastvrouwe Teddy Scholten, charmant en slagvaardig, kon ook niet nalaten om heel even de aandacht te vestigen op de sombere weersomstandigheden waaronder dit vrolijke gezelschap naar de Hilversumse dreven was getogen. Hoe dan ook, de bemanningsleden van de „Isis" zullen nu wel zeker weten dat het hier in Nederland het best gesteld is met de stand van de barometer. Maar er waren ook andere geluiden!

Zo weten wij dat eerste stuurman Van der Velde een prive-wildernis op zijn wangen aan het creeren is. Voor de vierde werktuigkundige Willems staat het Limburgse bier klaar (dat is nu net het bier waar wij zo gek op zijn, mijnheer Willems. Als wij eens in Roermond moeten zijn, dan komen wij aan!). Het was geen wonder dat het dochtertje van kapitein Van Dijk een open doekje kreeg voor de leuke manier waarop zij haar groet aan haar wader bracht en wat een geruststelling voor Papa dat zowel dochter als zoon zo goed kunnen leren. De echtgenote van matroos Mangel zal haar man, zodra hij thuis komt, wel heel wat te vertellen hebben over haar sportieve ervaringen op het gebied van ,punteren". Zelf hebben wij dit nooit gedaan, beducht als wij zijn voor een nat pak. Maar uw vrouw, mijnheer Mangel, die durfde wel. U ook? Dat wordt wat als u thuis komt!

Het was al met al een gezellige middag die ondanks alles in het teken stond van de vakantie. Ons humeur kreeg nog een duwtje in de goede richting toen wij van de ,Wereldomroep" bericht ontvingen dat de "Isis" een prima ontvangst heeft genoten. Nu nog een gentle hint. Misschien zou het mogelijk zijn dat wij voor publikatie in de ,Kroonvlag" eens een verslagje krijgen van een der opvarenden om ook eens te laten weten hoe zo'n groetenuitzending aan boord ontvangen wordt. Daar bestaat beslist belangstelling voor. Niet alleen van de zijde van uw redactie, maa:r ook van hen die de uitzending hebben meegemaakt. Heren van de „Isis", uw familieleden hebben de meteorologische en andere berichtgeving vanuit, Hollland verzorgd. Laat u iets horen van de ontvangst. Waarvoor reeds nu onze dank!

Intervlootaire samenwerking

Op 3 juli j.l. ontving kapitein R. de Jong van het m.s. „Hersilia" een radio-telegrafisch bericht van zijn collega, van het m.s. „Socrates" waarin werd medegedeeld dat het m.s. „Delft" te kampen had met machineschade en dat, om dit euvel te verhelpen, een bronzen drijfstangbus werd verlangd die zich ook bevinden aan boord van onze „H"-schepen. Geen moment werd door kapitein De Jong geaarzeld en via radio-telegrafische weg werd contact gezocht met de „Delft". Na aanvankelijke vergeefse pogingen kwam dit contact toch tot stand. Op het moment van de radio-telegrafische verbinding (te 08.50 Gmt) waren de beide schepen nog 115 mijl van elkaar verwijderd. De „Hersilia", die onderweg was van Ciudad Trujillo naar Rotterdam, wijzigde alvast haar koers en na de nodige berichten heen en weer gezonden te hebben over maten der onderdelen, de te varen koers en oponthoud, werd recht op elkaar ingestuurd.

Om 14.10 Gmt werd op het radarscherm van het m.s. „Hersilia" de „Delft" waargenomen op een afstand van circa 18 mijl. Een uur later reeds konden de benodigde onderdelen in de inmiddels door de „Delft" gestreken reddingboot worden overgeladen, welke manoeuvre gelukkig onder gunstige weersomstandigheden plaats vond. De „Hersilia" kon haar weg naar Rotterdam vervolgen. Een weg die door deze hulpactie dertig mijl langer zou worden. De „Delft" kon haar refs naar Curacao voortzetten waar zij, , dank zij de hulpverlening, zeker een paar dagen eerder zou arriveren dan zonder deze assistentie het geval zou zijn geweest. Een woord van hulde en waardering voor deze voortreffelijke samenwerking is hier zeker op zijn plaats.

HWTK De Buyzer nam afscheid van KNSM en CERES

Als een hoofdwerktuigkundige 60 jaar wordt is de tijd „van gaan" aangebroken, zo ook voor „meester" De Buyzer, die daze reis de pensioengerechtigde leeftijd bereikte. Dit kon uiteraard niet ongemerkt voorbijgaan en daarom werd het plan geboren om de heer De Buyzer uitgeleide te doen met een klein cabaret-programme. De vorige reis was mevrouw De Buyzer meegeweest, waardoor we reeds bij vertrek op de hoogte waren van het verlanglijstje waaruit wij een keuze konden maker voor het afscheidscadeau. Met de verdere voorbereidingen moest de grootste voorzichtigheid worden betracht omdat de jarige de naam heeft van alles wat er zo aan boord gebeurt op de hoogte te zijn.

Gedurende de uitreis was het kabelgatbezoek den ook enorm toegenomen vooral tijdens de repetities van het huisorkest, een ensemble dat al enige tijd bestond en bij vorige gelegenheden, zoals bij het bezoek van Neptunus, reeds zijn kunnen had vertoond. Op de grote dag was het natuurlijk niet gewenst dat de hoofdwerktuigkundige, die nog helemaal geen lont geroken had, zich aan dek zou vertonen, daar natuurlijk de nodige versieringen moesten worden aangebracht. Hiervoor werd de echtgenote van de gezagvoerder in het complet opgenomen, die zich, gewapend met patience-kaarten, uitstekend van haar taak heeft gekweten. Toen kapitein Smit met de verbaasde heer De Buyzer in de geheel veranderde serre arriveerde zat daar de gehele bemanning, voor zover de dienst dit toeliet. Er was zelfs een microfoon op standaard geknutseld om de motor te kunnen overschreeuwen.

De gezagvoerder opende de reeks van sprekers met enige welgekozen bewoordingen en haalde een paar herinneringen uit de veelbewogen diensttijd van de meester aan, waarna het afscheidscadeau een grasmaaimachine en envelop met inhoud werd aangeboden. De scheidende hoofdwerktuigkundige bedankte hiervoor en sprak zijn bewondering uit voor de organisatie die hem zo keurig om de tuin had weten te Leiden. Het cabaretprogramma, onder de titel: ,Klaar met de machine", werd aangekondigd door de tekstschrijver en regisseur Deurloo, beter bekend als „Sparks Sr.", en mocht bijzonder geslaagd genoemd worden. Speciaal het liedje .het hart van de meester". gezongen door Deurloo en electricien Van der Vaart, was het vermelden waard.

Het afscheidslied, ,Maistro Prime, adio", op muziek van „Come Prima", werd gebracht door assistent werktuigkundige Nauta met begeleiding van het scheepsorkest. Tot slot tweede stuurman Van Straaten in de rol van aanzegger die de meester uitgeleide deed als zijnde verloren gegaan voor de scheepsgemeenschap. Het geheel werd besloten met een gezellig half uurtje waarin iedereen persoonlijk nog eens de scheidende hoofdwerktuigkundige de hand kon drukken.

Hwtk. De Buyzer ontvangt, onder het toeziend oog van eerste stuurman A. F. B. Lammers, uit handen van gezagvoerder J. C. Smit het door de bemanning bijeengebrachte afscheidscadeau.

Willem Visser

Uit de Kroonvlag augustus 1963

Aristoteles wisselde wieg voor water.

De namiddagzon zorgde voor een feestelijke verlichting van het toneel waar op 1 augustus i.l. een verheugend feit zou plaatsvinden. De twaalfde eenheid van de „Es"-serie, nu nog hoog en fier op haar wieg, zou om tien minuten over zes door mevrouw L. H. van den Wall Bake-van Dorp, echtgenote van de heen H. W. A. van den Wall Bake, president van de Nederlandsche Handel Maatschappij N.V. en commissaris van onze maatschappij, door de doop haar naam krijgen en daarna aan haar element worden toevertrouwd. Het nog ongedoopte Casco scheen zich van haar schoonheid bewust: ongenaakbaar liet zij zich alles welgevallen wat om haar heen gebeurde. Het doffe gebonk van de voorhamers die de stutblokken, de een na de ander, deden verdwijnen, het ratelend geklop van de pneumatische hamers die tot kort voor de plechtigheid hun mechanische plicht bleven doen, het felle gesis van de lasapparaten, dit alles vormde een cacofonische symfonie die een welluidend hoogtepunt zou bereiken door de in een spannende stilte gesproken woorden van de doopster, waarna het toenemend geruis van het in het water glijdende schip en de scheepsfluiten van de omliggende vaartuigen voor een triomfantelijk slotaccoord zouden zorgen.

Deze foto werd genomen vanuit de werkplaatst van Gebr. Pot, een werkplaats die op de 3e verdieping ligt.

Het gezelschap dat de tribune beklom was kennelijk geimponeerd door de immense zilveren romp die meters hoog boven de hoofden uitstak. Spanning was merkbaar toen, op uitnodiging van Ir. J. A. baron van Slingelandt, directeur van de N.V. Scheepsbouwwerf Gebr. Pot te Bolnes, de doopster de handle overhaalde en de fles champagne met een forme klap tegen de scheepswand haar bestaan eindigde. Duidelijk sprak hierop mevrouw Van den Wall Bake de formule: „Ik doop u ,ARISTOT'ELES" en wens u een goede vaart!", maar de jonggedoopte maakte nog geen aanstalten om haar wieg te verlaten. Na seconden die minuten leken kwam er, nauwelijks merkbaar, beweging in het schip. Langzaam, heel langzaam werden de eerste meters afgelegd maar dan sneller en sneller naderde de „ARISTOTELES" de essentie waarvoor zij word gebouwd: het water.

De sleepboten ,Noorwegen" en ,Brazilië" vingen zonder moeilijkheden het schip op om het voor de verdere bouw aan de kade van de werf of te moron. De eerste face van de bouw -was voltooid. Opgewekt bereikte het gezelschap de tot ontvangstzaal gemetamorfoseerde tekenkamer van de werf waar de heer Van Slingelandt de aanwezigen welkom heette. „Het is vandaag een warme dag", aldus de directeur der werf, „maar voor ons dubbel warm, want wij hebben in spanning gezeten. Die spanning is nu voorbij en ik zou wel ,hoera" willen roepen." Vervolgens dankt spreker de aanwezigen voor het feit dat zij aan de uitnodiging om de doop en tewaterlating bij te wonen gevolg hebben willen geven, waarbij hij zich speciaal richt tot de directie der K.N.S.M. die bijna voltallig aanwezig is. ,Wij hebben eigenlijk niets uitgevoerd", aldus de heer Van Slingelandt. „De enige die iets gedaan heeft bent u, mevrouw Van den Wall Bake. Ik geef toe het work was met moeilijk, maar wel vol symboliek. U heeft eigenlijk twee handelingen verricht: ten eerste heeft u het schip een klassieke naam gegeven en ten tweede heeft u, zoals dat heet, de laatste beletselen weggenomen. Daarmee heeft u het schip haar vrijheid gegeven. Nu is vrijheid nooit good als het een volledige vrijheid is, en wij hebben daarom de vrijheid van de ,ARISTOTELES" richting gegeven zodat eerder gesproken kan worden van een gedisciplineerde vrijheid. Een werkwijze die ook voor de toekomst het beste zal zijn."

Als dank voor de charmante wijze waarop zij de doop en tewaterlating heeft verricht en voorts als herinnering aan doze dag overhandigt de heer Van Slingelandt een fraaie met briljanten bezette broche aan de doopster. Vervolgens dankt spreker de directie van de K.N.S.M. voor de samenwerking die hij steeds heeft mogen ondervinden. „U vindt dit misschien bond gesproken, mijne heron", aldus de heer Van Slingelandt, „maar vergeet u niet dat in dit schip de vijfmiljoenste kubieke voet laadruimte zit verborgen. Ook voor de samenwerking met onze grote broeders ben ik dankbaar. Ik bedoel hiermee de GEBROEDERS Stork, want", zo, vervolgt de directeur der werf onder algemene voorbeeld van die samenwerking mag ik het feit noemen dat toen zich enige tijd geleden technische moeilijkheden voordeden de Gebroeders Stork onmiddellijk bereid waren om met ons de handen nit de mouwen te steken door deskundigen aan te trekken om te proberen het probleem op te lossen. Wij hopen dat wij erin zijn geslaagd: dit zal de tijd ons leren." De beer Van Slingelandt besluit zijn rede met te constateren dat samenwerking en gedisciplineerde vrijheid de hoekstenen van ons bestaan eri onze toekomst vormen.

Dan betreedt mevrouw Van den Wall Bake het kleine podium. „Dopen is iets heel belangrijks voor ieder die iets met scheepvaart of de zee te maken heeft", constateert de doopster. „Ik vraag mij of waarom huizen niet gedoopt worden", om daar direct zelf het antwoord op te geven door te zeggen, ,Waarschijnlijk omdat men in de oudheid een schip een ziel toekende. In zijn angst voor de elementen kende men het schip menselijke waarden toe en het is vermoedelijk daarom dat men een scheepsnaam zelden verandert". Vervolgens dankt mevrouw Van den Wall Bake de directie van de werf Pot voor de uitnodiging om de doopplechtigheid te verrichten en voorts voor het fraaie geschenk dat haar werd overhandigd, om te besluiten met de wens nit te spreken dat de ,ARISTOTELES" een betrouwbaar en goed schip zal blijken te zijn voor de mannen die het zullen bevaren en voor de rederij. Na deze kernachtige en charmant uitgesproken speech is het woord aan de heer Van Lennep. ,Mevrouw de doopster, mijnheer de directeur, dames en heren. Het is een slecht seizoen voor openluchtmanifestaties. Veel gebeurt binnenshuis of wordt afgelast. Ik hoorde mijn collega, Kieft zojuist zeggen dat de zomer dit jaar in een zaaltje gevierd zal worden", op welke opmerking een hartelijk gelach volgde. „Maar ja", vervolgt de directeur der K.N.S.M., „de heer Van Slingelandt wist beter. Hij heeft n.l. een Enkhuizer Almanak waarin stond dat de zomer dit jaar op 1 augustus zou vallen. Wij zijn blij dat het is uitgekomen en wij niet met paraplu's naar de tribune behoefden te lopen".

Ir. J. A. van Slingelandt overhandigt de doopster een aandenken.

De heer Van Lennep vervolgt zijn toespraak met ook van zijn kant en mede namens zijn collega's de doopster hartelijk dank te zeggen voor haar voortreffelijk verrichte handeling en niet in het minst voor haar diepzinnige woorden. „Het is eigenlijk een uitzonderlijk geval", aldus de heer Van Lennep. ,Dikwijls hebben de echtgenoten van de commissarissen jaren moeten wachten voor zij aan de beurt waren om een doopplechtigheid te verrichten. Maar de vrouw moet nu eenmaal met het werk van haar man meeleven en daarom hebben wij toen de heer Van den Wall Bake tot commissaris van onze maatschappij werd benoemd de heer Van Slingelandt gebeld en gevraagd of hij niet een schip bij de hand had om door mevrouw Van den Wall Bake te laten dopen!" Welke opmerking aan het auditorium een hartelijk gelach ontlokt. „Nog curieuzer is", aldus de heer Van Lennep, ,dat u, mevrouw, w6l een schip heeft gedoopt en te water gelaten, maar dat uw man in zijn jongste functie nog geen commissarissen vergadering heeft bijgewoond!" Zich dan tot de heer Van Slingelandt wendend zegt de directeur der K.N.S.M. „u heeft in uw speech de woorden ,gerust zijn" gebezigd. Dit gezegde is in de mond van de reder tegenwoordig ietwat onwennig. Ik zal hier niet in details treden, want de moeilijkheden die ons en de werven belagen zijn genoeg Jhr. H. van Lennep dankte de doopster voor haar voortreffelijk verrichte handeling.bekend. Aristoteles was de vader van de strikte logica en dat na regen zonneschijn komt is een logisch verschijnsel. Laten wij hopen dat dit voor ons ook het geval zal zijn." De heer Van Lennep dankt de heer Van Slingelandt en zijn medewerkers voor de goede zorgen aan het schip besteed en besluit zijn rede: „Wij hebben nog een wens, meneer van Slingelandt, en die is dat u het schip snel afbouwt, want wij kunnen het bijzonder goed gebruiken!"

Hiermede is de officieële plechtigheid beeindigd. Een toekomstig raspaardje van de K.N.S.M.-stal ligt aan de wal te wachten om te worden opgetuigd. Weer heeft een naam uit de grijze oudheid zich in het brandpunt van de belangstelling geplaatst, een feit dat stof tot nadenken biedt en zelfs tot poëtische ontboezemingen! Want, zo werd ons ingefluisterd, tijdens het diner, dat na afloop van de plechtigheid plaats vond, ontsproot ter plaatse de volgende limerick aan het brein van de heer Van Lennep:

Met een slag van het ontblote mes en een stukgestote fles
Liet een doopster, charmant,
Een schip van de kant;
Dat breng' u geluk Aristoteles!

Jhr. H. van Lennep dankte de doopster voor haar voortreffelijke verrichte handeling.