KROONVAARDERSKNSM

[Willem Visser]

EEN APPELTJE VOOR DE DORST

Naast het werken en de leuke tijd als de boot op zee was, waren er natuurlijk de avonden die je aan de wal kon meemaken.
Maar daar waren wel een paar oortjes voor nodig, en die kon je bij de KNSM niet zo gemakkelijk bij elkaar schrapen met die gage die je verdiende als bakkiesjongen of onder de gage Ach je werd wel eens vrijgehouden door de oudere matrozen maar dat vond ik toen al niet fijn en nu nog niet.
Ik vond dat ik zelf maar aan die oortjes moest komen.
Maar ja zo midden op zee kan je moeilijk een krantenbaantje er bij nemen, dus kwam mijn collega bakzeun op het idee om eens door het mangat in ruim 4 s'nachts te gaan kijken of we bij die dozen met Johnnie Walker whiskey konden komen.
Nou ik op wacht en hij naar binnen.
Al na een paar minuten stak hij zijn kop door het mangat en fluisterde:ron aanpakken, vlug.
Binnen no time hadden we ruim honderd flessen te pakken en in onze hut binnengebracht.
Twee kledingkasten lagen volgestapeld met onze schotse vrind.
Mijn compaan in het kwaad en ik, besloten om het kraakje te vieren met een flesje van de buit, en zaten al te rekenen wat wij voor onze buit in Cristobal(PANAMA)zouden vangen.
Naar gelang de avond verstreek ,hadden we een goeie slok op, en ik zeg zo voor m'n neus weg:wat moeten we eigenlijk als we zaterdagmiddag hutten inspectie krijgen?
(voor degene die niet gevaren heeft: steekproefgewijs kwam de kapitein, 1e stuurman en hofmeester de hut inspecteren of het wel zindelijk was)
Die opmerking had ik niet moeten maken want die jongen besefte dat als we gepakt werden we meteen op het vliegtuig gezet zouden worden en ook voor onze aflossers zouden moeten betalen.
Ik hem geruststellen, en zeggen dat we de gok moeten nemen want het feit was er toch al.
Die zaterdag geen inspectie gehad en een dag of twee daarna zouden we in Cristobal aankomen.
Ik had toen pantry dienst en hij werkte aan dek.
Nou ouwe wij kunnen volgende week in Buenaventura lekker op de dot, we hebben geld zat, fluister ik hem onder het eten in zijn oor.
Hij glunderde al bij de gedachte.
Voor dat hij het dek opging zeg ik voor de gein tegen hem:de hut inspectie hebben we mazzel gehad, nu alleen de zwarte bende nog omzeilen. :police:
Hij keek me lijkbleek aan ,want die mogelijkheid had hij zich nog niet gerealiseerd.
Ik moest me eigen de klere lachen want het was zo'n lange slungel en ik behoorde met m'n 1,60m bij het kaboutervolk. Toen ik na mijn dienst onze hut binnenkwam zat hij met een fles J.W.en een colaatje aan het buro ,en zei :dit is de enige fles nog, de rest heb ik over muur geflikkerd.
Ik had met m.n geinig gedrag ervoor gezorgd dat al de neuk,
zuip en taxi centen nu op de bodem van de zee lagen.
Twee dagen later lagen we voor de kant in Cristobal zonder enig bezoek te hebben gehad van de zwarte bende.
Deze reis werd weer zo als gewoonlijk, als ik geld bij de ouwe kwam opnemen:Swaab je staat weer zo rood als een kreeft . >

Groet Ron Swaab;)

[Willem Visser]

OME JOOP,,EFFE OP DE HOEFIES,,

Ik had aangemonsterd voor een kustreis op de Ullyses die om middernacht zou vertrekken uit Amsterdam.
We moesten 's middags om een uur of twee aan boord zijn.
Toen ik bij de gangway een peukie stond te roken zag ik een kleine man aan boord stappen.
Hij had een grijs baardje en een brilletje op zijn neus.
Hij was in het gezelschap van een vrouw, wat later zijn echtgenote bleek te zijn.
Hij begroete me, en stelde zich voor als,,Ome Joop,,en vroeg mij meteen of de hofjood er al was, want hij zou eigenlijk al veel vroeger aan boord moeten zijn.
Ja ome Joop, die zit boven zei ik hem, waarna de kleine man met en noodvaart naar boven snelde om zich te melden, zijn vrouw met de grote koffer achterlatend.
Het was een keurige dame, en ik vroeg haar of zij misschien trek had in een kopje koffie in de messroom?
Ja graag, zei ze, en zo kwamen we in gesprek waaruit ik vernam dat ome Joop de kok bleek te zijn.
Ik hoop dat hij het maar rustig houdt deze reis, zuchte de bezorgd kijkende dame voor zich uit..............
Hoe bedoelt u, vroeg ik haar?
Waarop ze met de rechterhand het bekende drinkgebaar maakte.
Op dat ogenblik kwam Ome Joop de messroom binnen lopen met de sleutels van zijn hut, die direct aan de messroom grensde.
Hij gromde iets in de trant van,,die pleurislijer, waarvan ik begreep dat hij de hofjood bedoelde.
Aangezien de dekploeg al voorbereidingen ging nemen voor het zeeklaar maken voor de trip naar Hamburg, nam ik afscheid van dit koppel en zei dat ik ze later nog wel zou spreken.
Zo rond de klok van 4 uur gingen we een biertje doen bij de etenslift van de kombuis, welke ook door ons werd gebruikt om drank van de pantry naar beneden te hijsen.
Ome Joop was druk bezig in de kombuis met( ik dacht) een macaroni schotel.
Het verbaasde mij dat Ome Joop een spijkerbroek droeg met een vuurrood T-shirt, in plaats van het witte shirt met de blauwe ruitjesbroek, die elke kok diende te dragen.
Ik vroeg:Ome Joop, lust u ook een biertje?
Nee,nee jongen, die tijd is achter de rug, doe mij maar een colaatje alsjeblieft.
We hadden een paar bakkies gedaan, en namen plaats in de messroom alwaar de bakzeun het eten op diende.
Het smaakte best, maar later bleek dat de koksmaat deze maaltijd al bereid had omdat Ome Joop nog niet aan boord was.
Na het eten zag ik dat de vrouw van Ome Joop van boord ging.
Zij nam afscheid van Ome Joop, waarbij ze een speels tikje op Ome Joop zijn half kale grijze kop geeft, met de woorden:Pas je alsjeblieft een beetje op Jopie???
We vertrokken met bestemming Hamburg, waar ik al een tijdje niet was geweest aangezien ik de kustreis(reis tussen 2 grote reizen door)altijd thuis bleef.
Maar ik had er wel zin in, want op die Reeperbahn kon je altijd wel lachen.
De volgende morgen liep ik door de midscheeps lang de kombuis waar Ome Joop onder het eitjes bakken door, het lied van FREDDY QUIN uit volle borst stond te zingen.........JUNGEN KOMT BALD WIEDER,BALD WIEDER NACH HAUSS..............................
Goedemorgen Ome Joop, alles kits, vroeg ik hem.
Ome Joop droeg nog steeds het rode shirt met een al iets vetter wordende spijkerbroek.
Ja ja, goedemorgen jongen, zong hij tussen het lied door.
Na de gebakken,,kipper,,(soort panharing) te hebben genuttigd zijn we aan dek onze gewoonlijke werkzaamheden gaan doen.
Op de kustreis vond ik alles relaxder gaan dan op de grote reis.
We stonden al rond de klok van half 12 weer bij de drankenlift, waarvan het lifttouwtje niet stil hing, aangezien er die reis allemaal zeer dorstige figuren aan boord waren.
Ome Joop keek met z'n kleine oogjes achter zijn bril vandaan, en vroeg:smaakt het jongens?
Lekker Ome Joop, wilt u ook?
Neeeeeeee, alsjeblieft niet, want dan weet ik het wel weer.................
Ome Joop trok zich terug in de kombuis, en kwam na een paar minuten met een schaaltje worst en kaas naar buiten, lekker bitterhappie jongens,zei ie.
Nou, dat waren we bij de KNSM niet gewend, aangezien elk plakje geteld was, en de hofjood teveel voor zich zelf nodig had. >
Toen we in Hamburg aangemeerd lagen en de wal ploegen aan het laden en lossen waren, zou ik net met Jan Rems de wal opgaan ,toen we Ome Joop in de midscheeps tegen kwamen.
Hee jongens, gaan julie lekker eventjes op de hoefies, vroeg hij ons, met een ondeugend kijkend gezicht?
Ja ome Joop,gaat u gezellig mee?
Ach, ik zou wel willen........maar ja..........en het werd even stil.
Nee, een andere keer misschien.
We zijn toen met z'n tweetjes de Reepherbahn opgegaan, naar de Bonte koe, de Telefoonbar, de Zillerthall,en voor de rest was ik een stuk van de film kwijt.
De volgende morgen zijn we weer aan de arbeid, en tegen het middaguur was het weer bij de lift verzamelen.
En, hoe hebben de heren het gisteren gehad, vroeg ome Joop?
Nou Ome Joop, u heeft wat gemist hoor, haha.
Jaja, dat dacht ik al ,zei ie, en spoelde ondertussen een frisdrankje weg.
Later na de middagshift, weer lekker gedoucht, toen Jan mijn hut binnen kwam lopen en voorstelde om die ouwe pikant(ome Joop) de wal op mee te nemen........
Okee, zei ik, en voegden de daad bij het woord, door Ome Joop in zijn hut op te zoeken.
Ome Joop ,gaat u straks met ons mee de wal op?
Ach jongens, diep in mijn hart zou ik dolgraag willen, maar ik ben niet zo gezellig sinds ik niet meer drink...
En dan erbij, ik moet rustig met m'n centen doen.
Zegt Jan:ach Ome Joop die paar colaatjes die u drinkt betalen wij wel hoor, en ook over de taxi kosten hoeft u zich niet te bekommeren.
Nou okee dan, zei Ome Joop, dan zie ik jullie wel om een uur of 7 verschijnen.
Om 7 uur haalden we Ome Joop op, en toen bleek dat zijn stap kleding uit dezelfde outfit bestond als zijn werkkleding.
Ik denk dat die ouwe nog niet eens onder het gesneden water had gestaan, maar wat kon je zeggen?
Aay aay boe, we gaan lekker effe op de hoefies, schreeuwde Ome Joop terwijl we in de door ons bestelde taxi doken.
We lieten ons afzetten voor cafe De Bontekoe, en bestelden aan de bar twee bier en een colaatje.
Proost jongens,zei ie en nam een slok.
Getverdemme zei hij na het eerste teugje te hebben geproefd, dat smaakt als een tiet zonder tepel.
Gooi er voor mij maar een rumbaatje in, zei de kleine man met een ondeugende blik in zijn ogen............,want we zijn nou toch effe op de hoefies.
Ome Joop had er denk ik een stuk of zes in het luik, toen hij voorstelde om een bezoek te gaan brengen aan de Telefoonbar.
Okee, wij met die ouwe naar de Telefoonbar toe.
De Telefoonbar was ingericht met allemaal hoge ronde tafeltjes met 4 krukken daar om heen geplaatst.
Op iedere tafel stond een paal met een verlicht nummer, en aan de paal zat ook een telefoon.
De tent was met gedempt hoerige verlichting ingericht, en de aanwezige dames waren zeker geen lid van een naaikransje, alhoewel het cryptisch wel zou kunnen kloppen.
Ome Joop had al aardig de smaak te pakken van de rum-colaatjes die hij als water naar binnen werkte, toen hij een paar tafels verderop wat te wippen zag zitten en naar het bewuste nummer van de tafel belde.
Binnen een minuut hebben we een grote blonde moffin naast ons zitten, die gelijk een prijzig picolootje op onze rekening besteld.
Toen de eerste tonen van een Zuid-Amerikaans plaatje door de boxen knalde, sleurde Ome Joop deze dame de dansvloer op, en gaf een privè showtje weg, waarbij hij ook deze dame haar borsten zat te bewerken, maar was daar niet zo van gediend.
Een hele gezellige avond is het geworden, en totaal lam waren we toen we weer aan boord stapten.
De reis werd later vervolgd naar Bremen,Antwerpen en Le Havre.
Ome Joop was elk uur van zijn vrije tijd weer aan de wal te vinden, elke avond lam, en dat viel aan de kwaliteit van het eten ook wel te merken.
Ruzie met de koksmaat en later ook met de hofjood.
Ome Joop was ter ore gekomen dat die hofjood in de pantry had gezegd,,dat die koekebakker die nu in de kombuis stond nog in staat was om water aan te laten branden,,.
Ome Joop in zijn rode T-shirt met een rotgang naar boven met een groot met uit de kombuis in z'n hand al schreeuwend, wat moet die pleurislijer.....
Op de trap kwam hij toen de kapitein op zijn pad tegen, die ook gelijk aan ome Joop zag dat hij al een goeie borrel op had.
Dit leidde voor Ome Joop tot een direct drankverbod, en kreeg ook later de zak van de boot............
Later bleek dat Ome Joop al van diverse schepen de zak had gehad, en dat de afscheidswoorden van zijn vrouw,,PAS JE OP JOPIE,,wel heel degelijk gemeend waren..
Ik ben benieuwd wat er van Ome Joop terecht is gekomen, maar nog benieuwder ben ik naar de inhoud van zijn koffer, aangezien ik in 14 dagen tijd Ome Joop alleen maar in een paar kleren heb zien lopen. ???

Groetjes Ron Swaab;)

[Willem Visser]

Harry van der Bronk

Ik denk dat het in 1975 moet zijn geweest dat we met een volledige ploeg naar New York zijn gevlogen om de bemanning van de Hercules af te lossen.
Deze schuit onderhield toen der tijd een slingerdienst tussen de U.S.A. ,Centraal-Amerika, Caribean, en Suriname.
IK meen dit jaartal te herinneren omdat die reis ook de onafhankelijkheid van Suriname een feit werd.
Het was een drukte van jewelste toen ik met Frans de Ridder op Schiphol aan kwam.

Ik raakte in gesprek met een matroos die zich voorstelde als Harry van der Bronk.
Harry was een grote kerel, keurig netjes gekleed in een maatpak, en zou zo bij de officieren kunnen behoren.
Eenmaal in de Boeing 747, staafje de Harry mij de oren van mijn kop over de stunts van Evel Knevel, in die tijd een bekend stuntman uit de States.

Harry vertelde mij dat hij ook zo iets wilde gaan doen, want dat zou meer poen in het laatje brengen dan als dekhengst op de koopvaardij.
Toen we in New York aan kwamen, bleek dat wij nog niet aan boord konden, aangezien de boot nog niet voor de wal lag.
We werden ondergebracht in het pas gebouwde nieuwe zeemanshuis, wat in mijn ogen wel leek op een 3 sterren hotel.

Een prachtige twee persoonskamer, kleuren-tv, ijskast en prachtige vloerbedekking.
s,Morgens een lopend buffetontbijt met spek, gebakken aardappelen, worst etc.
Na twee dagen in New York te hebben gebivakkeerd, konden we eindelijk aan boord van de Hercules stappen.
De reis kon beginnen, en een ieder had er zin in.
Op deze reis deden we verschillende havens aan in de U.S.A.,zoals Savannah, Baltimore, Houston, New Orleans enz.

Aangezien ik eigenlijk alleen maar de Chili-kust (Westkust van Zuid-Amerika) was gewend, vond ik het stappen in de States, maar stervens duur.
1 Dollar koste ons toen fl 3,75...............
Dit was ons onderwerp op een zaterdagmiddag op zee, met de benodigde drank al in het luik.
Harry had wel een oplossing voor het financieël probleem, aangezien de U.S.A. het land was van de onbeperkte mogelijkheden, zo zei hij tegen ons.....................

Frans de Ridder keek mij bedenkelijk aan en haalde z'n schouders onbegrijpend op.
Harry begon weer over de stuntman Evel Knevel,en vertelde ons dat hij in de eerste de beste haven vanaf de bovenste zaling uit de mast zou gaan duiken.
Op dat moment lagen Frans en ik al weer in een deuk, maar Harry meende dit echt serieus.
Frans en ik waren in die tijd wel aan elkaar gewaagd, aangezien we bij elkaar in de buurt woonden, en menigmaal samen op stap waren geweest.

Frans hield net als ik altijd van de boel te dollen.
In de eerste de beste haven waar wij voor anker gingen heeft Harry zijn beloofde stunt tot een driemaal aan toe uit gevoerd, maar wilde de stunt gaan uitbreiden door als menselijke fakkel brandend uit de mast te duiken.
Hij zou eerst een goede sponsor moeten vinden(Coca-Cola) die hem een brand werend pak zouden leveren.
De taak voor Frans en mijn persoontje ,zou bestaan uit het in de fik steken van Harry, waar we rijkelijk voor zouden worden beloond...............

Nou, wij lagen natuurlijk weer helemaal in een deuk, en zagen het al helemaal voor ons.
In ieder geval zou Harry de stunt hier en daar nog wat bijschaven, en tegen de tijd dat er een sponsor was zou ons kostje gekocht zijn, en ons niet meer druk hoeven te maken over de toekomst, aldus Harry................
Tegen de tijd dat wij in New Orleans aankwamen had hij het plan helemaal rond, en om dit te vieren werden we door Harry uitgenodigd voor een borrel aan de wal.
We wisten dat Harry uit een welgestelde familie uit Bloemendaal kwam, dus hij zou het wel kunnen betalen dachten we zo.

We kwamen aan in Bourbonstreet, alwaar in bijna elk pand van deze beroemde Jazzstraat live-music werd gespeeld.
We stapten een tent binnen en bestelden wat te drinken.
Op het podium zaten twee blondines aan de vleugel.
De twee vleugels waren spiegelend tegen elkaar gezet, en deze dames gaven de prachtigste songs ten gehore voor het grote publiek wat deze tent rijk was.

Op een gegeven moment zegt Harry tegen ons:wat vinden ze hier nou aan..............dat kan ik ook wel.
Dat was nou net wat voor Frans, en deze liep na een song naar deze twee dames toe, en vroeg of onze vriend Harry wat mocht vertolken op de vleugel.
Op de een of andere manier is de Hollander in de meeste landen zeer geliefd, en ook de vraag van Frans werd hier door beide dames graag ingewilligd.

Wij lagen helemaal in een deuk, toen Harry zonder blikken of blozen achter de vleugel plaats nam, en zich voorstelde aan het publiek als sailor Harry uit FLOWER THE WESTCOAST(Bloemendaal)Holland.
Harry gaf me een riedel op de vleugel weg, en zong de songs van Fats Domino op een pracht manier.
Frans en ik zaten met open gesperde mond te kijken naar malle Harry, die op een nonchalante wijze de staande ovatie van het publiek in ontvangst nam.
Met een lach op z'n porum ging Harry weer bij ons aan tafel zitten, en wij waren op dat moment met stomheid geslagen.

Het bleek dat pianoles in het soort families waaruit Harry afkomstig was, er met de paplepel wordt ingegoten.
De rest van de avond hadden we vrij drinken, aangezien het aanwezige publiek ons tafeltje niet droog lieten staan.
Op deze reis zou Harry ons nog wel een paar keer versteld doen staan.
Harry had een fantasie waar je jaloers op kon zijn en daarom namen we hem altijd met een korreltje zout.
Op een keer moesten we aan boord na een oversteek, alle laadblokken uit het kabelgat halen en ophangen aan de laadbomen bij ieder ruim.

Een ieder van de lezers die ook gevaren hebben weten dat deze blokken toch ieder zo'n 40/50kilo wogen.
Frans en ik gooiden een koedraadje er doorheen en sleepten dan het blok over het dek naar het desbetreffende ruim.
Harry vroeg aan ons of we soms een stel wijven waren, want een blok kon je toch gemakkelijk optillen?
Ben jij dan zo sterk Harry, was mijn vraag ???
Als jullie hem op m'n schouder zetten pak ik er wel twee, was zijn antwoord.
Zo gezegd, zo gedaan.

Harry liep apetrots van het kabelgat naar ruim 4 met twee laadblokken op z'n schouders, in de hete tropenzon aangemoedigd door een al shaggie rokende Frans en Ron.
De tweede stuurman stond op de brug dit tafereel waar te nemen, en met een vinger op z'n voorhoofd wijzend, keek hij mij lachend aan, waarna hij nee schuddend weer naar binnen verbleef.
Op deze manier hebben we alle blokken op hun plaats kunnen brengen.

Harry heeft het zweet genoeg gekost, maar ons tranen................van het lachen dan wel.
Toen we in Houston(Calveston-Texas) een paar dagen voor de kant lagen, vertelde Harry on dat hij zwaar verliefd was op een mooie blondine uit deze plaats en dat hij 's avonds door haar met de auto opgehaald zou worden.

Frans en ik namen Harry altijd met een korrel zout en het zou deze keer ook wel weer eens een leugentje zijn.
Die avond stopt er een grote mooie Amerikaanse cabriolet bij de gangway, met een stoot van een griet achter het stuur.
Harry liep ons bijna omver, toen hij de gangway afstormde en met een behendige zwaai over het portier op de voorbank beland.
Al zwaaiend namen de twee afscheid van ons en reden de kade af.

Verbijsterd keken we elkaar aan en vroegen ons af hoe Harry dat flikte met z'n vlotte babbel.
De opvolgende dagen was Harry elk uurtje vrije tijd met die meid op stapp en bij vertrek zwaaide zij de boot uit en riep:SEE YOU IN AMSTERDAM.
Harry vertelde ons dat zij naar Amsterdam zou reizen om kennis met zijn ouders te gaan maken en om een huwelijks datum te plannen.
Kan je onze verbaasde gezichten voorstellen op dat moment ???

Na de oversteek te hebben gemaakt, waar eerst Aalborg in Denemarken werd bezocht, zetten we koers naar IJmuiden alwaar de ouders van Harry en die meid uit Houston op de pier hun opwachting maakten.
Sprakeloos stonden Frans en ik elkaar aan te kijken en moesten toch wel toegeven dat Harry geen bluf had gemaakt.

Ik ben een paar dagen later met mijn toen toekomstige vrouw nog een paar keer met Harry en die meid door Holland wezen toeren zoals Volendam etc.
Daarna ben ik hem eigenlijk uit het oog verloren, maar ik wist wel dat ze zouden gaan trouwen en in Amerika iets zouden gaan beginnen.

Deze story had ik al een keer eerder geschreven en kreeg toen een reactie van D.A.C.Wink(Dirk) dat luid als volgt:

Harry heb ik meegemaakt op de Neptunus.
Toen dook hij van de brugvleugel op een zondagmiddag, maar was verkeerd geland.
Later had hij last van zijn nek, en zei dat hij met overeind komen zijn kop had gestoten.
Maar ze geloofden hem niet, aangezien zij zijn stunt hadden zien doen.
De meesten namen Harry met een korreltje zout.
Later op de slinger in 1976 kwam ik hem tegen in New Orleans, ik was met de sloepen bezig toen ie voor m'n neus stond.
Hij vertelde dat hij niet meer vaarde, en zat daar aan de wal.
Hij was begonnen in een handeltje in tweede hands auto's uit Duitsland, en zat te wachten op een nieuwe lading.
s,Avonds zou hij mij op komen halen om op stap te gaan, maar ik heb Harry nooit meer gezien.



Groetjes Ron

[Willem Visser]

De vriendin van sterke Jantje

Op de Chili reizen is iedereen vrolijk. Het is een lijndienst van ongeveer 2 ½ maand en het wordt bijna nooit langer. Tussen de reizen maken we een behoorlijke kustreis van een dag of tien en dat is gunstig voor verlof en kan je wellicht weer mee. Het klimaat langs dit deel van de Pacific kust herinner ik mij als gematigd. Veel vis in zee en ook walvissen. Pelikanen, ook wel Peruaanse adelaars genoemd, vreten zich zo vol met vis, dat ze niet meer kunnen vliegen; na een aantal pogingen blijven ze dan op het water tot het eten is verteerd. Peru zie ik nog als het land van de Indianen met lama's op de hoogvlaktes, vissers en oudheden. Vanuit Callao heb ik enkele uitstapjes gemaakt naar bezienswaardigheden. We voelen ons daar op ons gemak. Een keer was er een revolutie; dat is minder. Dan is de grondwet buiten werking, is het gevaarlijk op straat en zijn de kroegen dicht. Revolutie dient in die landen als een soort mechanisme om de leiders kenbaar te maken; nu heb je genoeg en wegwezen, anders wordt je een kopje kleiner gemaakt. Tijdens de kerkgang kan je de grote contrasten tussen arm en rijk heel goed zien; namelijk 10% van de bevolking bezit bijna alles. Over Chili is bij mij het idee gebleven van veel geëmigreerde Europeanen, plantages en vee. Vandaag met een DNA-onderzoek, zoals men op de Beagle-reis heeft gedemonstreerd, zou dit wellicht worden bevestigd. De taal en cultuur kennen per land grote verschillen. In Chili spreekt men een soort Portugees en toch ook veel Duits. Peru is voornamelijk Spaans sprekend. (Castiliano). Een zeeman kan zich bijna overal met taal wel een beetje redden; desnoods met handen en voeten. Eenmaal heb ik in Finland een gebaar moeten maken om te verduidelijken, dat ik nodig moest plassen; met woorden lukte het niet. Tijdens mijn reizen bij de KNSM heb ik een schriftelijke cursus Spaans gevolgd en praktijk in de kroeg opgedaan; een leuke opleiding.

De schepen van onze rederij zijn in de havens van Chili en Peru goede bekenden; in de bars rouleren lijsten, waarop staat, welke schepen van welke nationaliteit er binnen zijn of spoedig komen. De dames, die op een bepaald schip een vriendje hebben, weten precies, wanneer hij arriveert. Hoe men het oplost, wanneer er twee geliefden tegelijk binnen zijn, is mij niet bekend. Ondanks, dat de vrouwen van lichte zeden zijn, ontstaat er soms tussen hen en de zeevarende een band. Dat betekent, wanneer het schip binnen is, dan wacht ze op haar vriend; er is dan niemand anders in beeld. Tijdens deze reizen is mij menige keer gevraagd, om een Nederlandse brief in het Spaans voor te lezen, welke door een collega zeevarende is geschreven. Het klinkt vreemd, maar is toch bijzonder. Telkens heb ik weer mijn best gedaan om goed te vertalen, wat er is geschreven. Soms komt een dergelijke brief van iemand, die voorlopig deze haven niet maar zal aandoen; ik neem aan, dat de liefde dan snel zal overgaan. Toch is het voorgekomen, dat zeevarenden met vrouwtjes uit dit milieu zijn getrouwd; zij wonen in Nederland en vormen een gezin. Een matroos van ons schip wordt "sterke Jantje" genoemd. Hij is een frisse kerel om te zien en hij beschikt over een stel stevige armen. Conflicten gaat hij niet uit de weg, toch het is zijn gewoonte om zaken geweldloos op te lossen; eigenlijk wel sympathiek. Jan heeft een vriendin in de zeer ongezellige en door ons veel bezochte American Bar. Marta, een corpulent meisje van Indiaanse afkomst, heeft een prachtig gezichtje; een schilderij waard. De vorige reizen, dat ons schip deze haven heeft aangedaan zijn Jan en zijn Marta onafscheidelijk geweest. Helaas is Jan deze reis niet aan boord. In de American bar aangekomen bestel ik een flauw biertje, waarvan ik er best een paar kan hebben. Het is druk aan de bar, we staan en zitten mannetje aan mannetje. Achter de bar werken ook barjuffrouwen; dikwijls is het om de reden, dat zij tijdelijk niet beschikbaar zijn voor de liefde. Op een geven moment pakt iemand naast mij mijn Cerveza Cristal en denk ik nog een vergissing. Bestel een nieuw biertje; plotseling zie ik een bruine hand opnieuw richting mijn flesje gaan. Ik pak de arm, kijk de man strak aan en laat mijn "verschrikkelijke" vuist zien, opdat hij het niet meer zal doen. Hij glimlacht vriendelijk. Meer hoefde gelukkig niet. De kroegbaas zet de boosdoener het café uit. Een mollige bardame met een prachtig gezicht komt naar mij toe en biedt mij een biertje aan. "Dit is Marta, het wijfie van sterke Jantje"; roept de bootsman nog.

Wanneer ze even niets te doen heeft, komt Marta tegenover mij staan en pakt mijn hand; ze kijkt mij heel lief aan, vind ik. Haar mooie kopje doet mij helemaal zwijmelen. De bootsman roept nog: "Ga met der mee assie; ze mag je; ben je blind of zo?" Dit laatste is niet gebeurd. Er ontstaat een gesprek. Dat Jan deze reis niet op dit schip vaart, weet ze al. Zij laat een aantal familiefoto's zien; daaruit blijkt, dat haar inkomsten grotendeels worden besteed aan een vrij grote familie. Men is te jong of te oud om te werken, of is werkeloos; het is pure armoede. Persoonlijk heb ik nooit op dit soort vrouwen neergekeken, maar kennis van de achtergrond van Marta pleit voor een mild oordeel van anderen over hoe zij haar leven leeft. Na een tijdje komt ze weer naar mij toe en haalt een brief tevoorschijn, die in het Nederlands is geschreven; van Jan dus en ze vraagt mij om hem voor te lezen. Marta zal wel weer een andere "sterke Jantje" vinden. Persoonlijk hoop ik, dat ze nog lang voor haar familie zal kunnen zorgen of een man vindt. Ze is licht van zeden en goed van waarden. ♫

Eduard E. Keus

[Willem Visser]

Het verhaal van Eduard Keus over Chili reizen doet me denken aan mijn jaar als stuurmansleerling.
Als eerste reis werd ik geplaatst op de Willemstad en daar werd ik na 1 reis alweer van afgeschopt. Absoluut niet geschikt voor een passagierschip. Ruzie met de stuurman. Moest winches bikken met een wit uniform aan en dat vond ik belachelijk dus deed ik een oud kloffie aan. Slechte reis gehad. 6 weken gezeik.
Daarna moest ik aanmonsteren op de Achilles. Recht van de werf. Wat een verschil. Toen ik aan boord kwam en de eerste stuurman zocht bleek hij verfblikken en andere zaken onder de bak in het kabelgat te stuwen. Dat had ik dus op mijn vorige boot nog nooit gezien.
Dit was het begin van mijn Chilireizen die ik maakte tot het einde van mijn leerlingentijd.
Mijn eerste keer in Callao ging ik naar de Blue Moon en daar ontmoette ik Esperanza Flores en het was gelijk dik aan. Ik had een salaris van 75 gulden per maand dus niet zo veel te makken. Maar dat maakte haar niet zoveel uit. Er waren genoeg Yanken om wat te halen.
Dit was het begin van mijn verkering en brievenschrijverij. Zij kon goed Engels en ik ook nog een beetje Spaans geleerd op de zeevaartschool. Dus wij begrepen elkaar prima.
Elke keer in Callao wachtte zij inderdaad op mij en hadden wij de grootste lol. Eén keer waren we een dag te vroeg binnen op goede vrijdag en er werd niet gewerkt. Maar ook geen meisjes aan de wal. Ik een taxi gepakt en naar haar huisadres in Lima gereden. Daar ontmoette ik haar man en kinderen, die wel van mij afwisten alleen had ik ze natuurlijk nog nooit gezien. Was heel gezellig en Esperanza ging haar vriendinnen halen. Ik met allemaal meiden in de taxi en weer naar Callao waar we met gejuich werden ontvangen. Ben nog nooit zo populair aan boord geweest als toen. Werd het toch nog een feestje.
Ook heb ik meegemaakt dat ik binnen kwam en zij met iemand aan het kletsen was. Ik wilde niet storen dus ging ik naar de bar en ontmoette daar een studente waar ik mee begon te kletsen. Maar ik werd blijkbaar goed in de gaten gehouden want toen ik een plasje ging plegen vloog Esperanza ineens in mijn nek en gaf me een paar petsen en zei dat ik niet moest denken dat ik vreemd mocht gaan. En ik kon niet veel terug doen in mijn positie. Jaloers was ze best wel, maar het kwam altijd wel weer goed.
Het was een fantastische tijd en de verkering duurde inderdaad tot het einde van mijn leerlingentijd. Daarna ben ik nooit meer die richting op geweest. Het adres van haar weet ik nog steeds uit mijn hoofd en vergeten doe ik haar nooit meer. Heb er nog steeds spijt van dat toen ik ging trouwen haar foto's en brieven allemaal vernietigd heb.
Heb nog wel eens met Google opgezocht waar ze woonde en dat bestond nog wel.
Wat was ik blij dat ik niet geschikt was voor de Willemstad!
Dit was mijn leerlingen verhaal.

Willem de Roo

[Willem Visser]

ms-Daphnis van 17-06-1966 tot 20-12-1966.

De potloden van de 2de stuurman.

Na vertrek vanuit Amsterdam naar de West, met als een van de eerste bestemmingen Sint Maarten, werd na het passeren van het Kanaal getwijfeld aan de koelinstallatie van de onderste koelkamer in ruim 1 aan stuurboord. Na aanvankelijk redelijk op circa +7 graden Celsius te zijn gekomen, ging de temperatuur heel langzaam oplopen. Aangezien de koel/vriesmachines in het voorste dekhuis probleemloos draaiden en er ruim voldoende Freon aanwezig was, snapte niemand wat er aan de hand was. Al de overige koel en vrieskamers waren in korte tijd prachtig op de vereiste temperatuur gekomen. Inspectie in de betreffende kast was onmogelijk omdat ruim 1 tot tegen het luik tjokvol zat.Om de boel in de gaten te houden werd elke wacht de installatie in het voorste dekhuis gecontroleerd. Daarvoor waarschuwde ik de olieman van de wacht, zodat hij wist waar ik naar toe was en tevens werd de 2de stuurman, overdag, gebeld met dezelfde mededeling. Maar elk bezoek voor leverde hetzelfde beeld op, geen storing te zien of te vinden, maar wel een temperatuur die nog steeds omhoog bleef kruipen. Deze inspecties werden ook s'nachts, om een uur of 3, tijdens de Hondenwacht gedaan. Zoals al eerder vermeld werd de olieman ingelicht, maar de 2de stuurman werd, i.p.v. per telefoon, op de brug geïnformeerd. Dit gebeurde na een rondje stuurmachinekamer en dan via de dekken naar de brug. En zo ging dat ongeveer een week goed tot op een nacht de volgende situatie zich voordeed. Na de olieman van de wacht gemeld te hebben dat ik naar voren zou gaan, ben ik via de dekken naar de brug gegaan om de 2de stuurman te melden dat ik naar de koel-vriesinstallatie in het voorste dekhuis ging. Bij aankomst op de brugvleugel bleek de uitkijk (matroos van de wacht) waarschijnlijk naar achter onder om koffie te maken/halen voor de 2de. Ik keek om de hoek van de brug en de kaartenkamer en zat de 2de op de kruk voor de kaartentafel. Hij zat niet voorover gebogen, maar lag met zijn hoofd op zijn armen te pitten. Hij werd ook niet wakker, hoewel ik niet overdreven stil deed. Hij leek erg ver heen. Zonder hem wakker te maken heb ik toen alle potloden, die te vinden waren, meegenomen. Het bezoek aan de vrieskamer heb ik maar uitgesteld tot na het wisselen van de wacht. Wel ben ik op het achterdek bij de stuurmachinekamer blijven wachten totdat de uitkijk met verse koffie weer naar de brug ging en de 2de wakker zou maken. Tegen de 2de machinist heb ik niets van het voorval gezegd, want ik vond dat het een zaak moest blijven tussen de 2de stuurman en mij. Na de wacht heb ik in mijn hut alle potloden met een elastiekje gebundeld. Het toeval wilde dat die ochtend bij het ontbijt alleen de 2de stuurman en ik aanwezig waren. Na goedemorgen en eet smakelijk gewenst te hebben, heb ik hem het bundeltje potloden gegeven. Hij begreep nu wat er gebeurd was de afgelopen nacht. Ik heb hem erop gewezen dat s'nachts de hele bemanning op een oor ligt en volledig vertrouwd op de bezetting op de brug en dat slapen tijdens de wacht hoogst onverantwoordelijk is. We spraken af dat dit voorval onder ons zoublijven en hij gaf te kennen dat het hem ontzettend speet, maar dat hij veel waardering had voor de manier waarop dit hem duidelijk was gemaakt. Gedurende de rest van de reis zijn we de beste vrienden geweest (zover een wtk bevriend kon zijn met een dekhengst) en was de 2de altijd klaar wakker als ik me kwam melden voor het rondje over dek.

Piet van Oorschot

[Willem Visser]

De oogst van de markt in Curaçao 

“Ode aan de kok”
Ons prachtige schip, de” Ares”, een werkpaard van klasse, vaart bij een stevige passaatwind naar enkele West-Indische eilanden. Wij hebben weer geluk; wel een beetje strenge kapitein en toch op het schip een prettige werksfeer. Dat is extra te danken aan de hofmeester en zijn staf. De kok is een geboren kookliefhebber. Regelmatig probeert hij ons met iets te verrassen. Hij schotelt ons graag aparte dingen voor, zoals met gehakt gevulde paprika’s. Passagiers, die naar Nederland reizen, vragen dikwijls om die typische Hollandse schotels, zoals stamppot zuurkool en dat krijgen die lui dan ook wel, maar onze kok heeft veel meer schik met rijst en vooral met Oost-Indisch eten en wij ook! Zelfs op woensdag Koninginnedag wilde de chef “kip speciaal” met rijst op tafel zetten, maar dat mag niet van het gezag. We hebben gefoeterd op de kapitein met titels van republikein tot communist.
We hebben toen toch snert gegeten; en eerlijk gezegd; bij 32 graden Celsius smaakt het ook goed.Wanneer er een rijsttafel gaat komen, dan is hij daar lang van te voren mee bezig. In de “drystore” staan schalen met witte vochtige doeken in het donker op de grond, waarop de taugé zaadjes liggen te ontkiemen. Voor een rijsttafel gebruikt hij graag verse ingrediënten. En die zijn niet standaard aan boord. De bemanning betaalt graag een kleine bijdrage, zodat de chef deze specerijen kan aanschaffen. In bijna elke haven gaat hij naar de lokale markt, om te zien of er wat van zijn gading is. Zo ging hij een keer samen met de marconist naar de markt in Curaçao om pepers voor eigen gemaakte sambal en andere specerijen. Ze scharrelen langs de kraampjes voelend, proevend en knijpend in de aangeboden spullen. Bij een oud wijfie proeven de mannen een aangeboden stukje rode peper. Ze vragen:” zijn deze wel heet”? Het vrouwtje knikt bevestigend. De chef en de sparks proeven, halen hun schouders op en zeggen:” Deze dingen zijn niet heet” en lopen verder. Binnen enkele seconden vindt in hun mond een geweldige detonatie plaats; de tranen stromen bij de mannen over de wangen en proestend draaien zij zich om in de richting van het bewuste kraampje. Het vrouwtje wuift heel vriendelijk glimlachend naar de peperproevers. De rijsttafel voor een feestdiner van deze kok belooft wel wat. Heel stilletjes en heel druk werkt hij er samen met de koksmaat aan. Het enige wat hij loslaat: “Als je mijn rijsttafel hebt gegeten, dan moeten ze je van tafel dragen “. De dag van de rijsttafel was het schip helaas op zee en er wordt in twee tafels gegeten. De middagwacht is net als gewoonlijk snel van tafel en gaat aan het werk. De chef staat nabij de pantry met een biertje te kijken, hoe het volk van zijn maaltijd geniet. “XVD”; moppert verongelijkt de keukenkunstenaar. ” Daar sta je nou dagen voor te koken en ze vreten het in een half uur op”. Helaas zo is ons leven aan boord. Maar het wordt goed gemaakt; de eters van de tweede tafel hebben geen haast en er is uitgebreid genoten van deze superieure rijsttafel. En ikzelf? Men hoeft mij niet van tafel te dragen, maar het scheelt niet veel. De chef is tevreden. Bij einde reis blijkt, dat er vijf hotels zijn, die hem graag willen hebben.

Eduard

[Willem Visser]

Sigaretten en drank verdwenen.

We waren in de Golf onderweg van Tampa naar Houston. Het was de nacht van vrijdag op zaterdag tijdens de 0-4 wacht.
Zoals al eerder vermeld werd tijdens de wacht ook een bezoek gebracht aan de koel-en vries machinekamer in het voorste dekhuis.
Zo ook die nacht ben ik dat bij de 2de wezen melden (hij was wakker).
Na een bezoek aan de stuurmachinekamer via de dekken naar de brug en binnendoor naar beneden en via de bakboordgang naar voren.
Tot dan toe had ik niets bijzonders opgemerkt, althans niet bewust.
De zaterdag torn-toe werd gewoonlijk ingevuld met inspectiewerk, zoals verlichting nakijken,
de motor even laten draaien van de reddingssloep en meer van dat soort activiteiten.
Het was nog voor pikheet dat alle bemanningsleden, met uitzondering van de wachtlopers, in de officiersmess moesten verzamelen.
De ouwe nam het woord met de mededeling:- Er is een partij sigaretten en hoeveelheid drank verdwenen uit de store
van de hofmeester en er zijn geen braaksporen gevonden!
Hij vervolgde met de mededeling dat in principe iedereen, inclusief hijzelf, als verdachte zou worden beschouwd en dat bij aankomst
in Houston de politie (FBI) aan boord zou komen om e.e.a. uit te zoeken.
Wie spijt had van zijn daad kon zich voor die tijd nog melden en zorgen dat andermans eigendommen weer terug kwamen.
Hier moet ik bij vermelden dat de bemanning, behalve de officieren, hoofdzakelijk bestond uit gekleurde medemensen.
Zo er iemand tussen stond die meer wist, dan was dat niet waar te nemen.
Wel eens een gekleurde medemens zien blozen? Ik dacht het niet.
Tijdens pikheet op het achterdek was de vermissing van de spullen het belangrijkste onderwerp van het gesprek.
Op dat moment begon er bij mij een lichtje te branden.

Zoals al vermeld was ik de afgelopen nacht via de dekken naar de brug gegaan en altijd brandde op alle dekken,
behalve op het brugdek, de verlichting. Achteraf realiseerde ik me dat de dekverlichting, op het sloependek, de afgelopen nacht uit was!
Op dit dek bevond zich het storeluik waardoor alle droge- natte- koele en koude spullen neergelaten werden in de storeruimten van de hofmeester.
Met het verhaal van de uitgeschakelde verlichting zijn we naar boven gegaan en hebben de ouwe en de stuurlieden hiervan op de hoogte gebracht.
In gesloten rijen op naar het sloependek.
Eerst vastgesteld dat de schakelaar voor de verlichting inderdaad uit stond.
Bij inspectie van het storeluik werd duidelijk dat deze als toegang had gediend naar de store.
We spraken af dat we door zouden gaan met de zaterdag inspecties en niet opvallend onze ogen de kost zouden geven.
Eens in de zoveel weken werd ook een hutinspectie uitgevoerd en nu er was een goede aanleiding om dit juist vandaag te doen.
De 1ste stuurman met de hofmeester inspecteerden de hutten in de bak en-stuurboord gang en de hutten in de achteruit.
Ik had voorgesteld dat ik gelijkertijd de ruimte onder het dagverblijf van de achteruit zou inspecteren,
maar dan moesten de 1ste en de hofmeester wel in de buurt blijven.
Na het luik geopend te hebben heb ik me erin laten zakken en met de zaklamp om me heen gekeken.
En ja hoor, achter de roerkoning lagen een aantal kartonnen dozen opgestapeld.
Zonder deze aan te raken ben ik weer uit het gat gekropen en hebben we het luik weer gesloten.

De hofmeester heeft de ouwe gewaarschuwd en de 1ste stuurman verbood iedereen om de achteruit te betreden.
Nadat de ouwe en de hofmeester beneden waren gearriveerd en ik intussen een paar schone lappen had gehaald,
heb ik zonder met de blote handen de dozen aan te raken deze uit de ruimte gehaald.
Ook weer zonder aan te raken werd de buit achter slot en grendel opgeborgen.
Inmiddels was iedereen op de hoogte dat alles, of een gedeelte van de spullen, gevonden was.
We misten alleen nog de dader of daders.
In Houston kwam de FBI aan boord en na geïnformeerd te zijn door de ouwe werd om te beginnen van iedereen de vingerafdrukken afgenomen.
Vervolgens werden vingerafdrukken gezocht en vastgelegd die op de verpakking voorkwamen.
Ook werd het storeluik op het sloependek op sporen onderzocht.
Met al de gevonden informatie ging de FBI van boord om aan de wal het sporenonderzoek uit te werken.
Het staat me bij dat we aan aantal dagen overgelegen hebben en dat kort voor vertrek de FBI aan boord kwam met de oplossing van de diefstal.
Er waren van 4 opvarenden, van de achteruit, vingerafdrukken gevonden op de dozen, het storeluik en in de storeruimte.
Nadat deze lieden hiermee geconfronteerd waren hebben ze de diefstal bekend.
Het betekende dat ze op staande voet werden ontslagen en onder begeleiding van de FBI van boord werden gehaald.
Later hoorden we dat ze kort daarna op het vliegtuig naar Nederland zijn gezet, waar ze werden opgewacht werden door de luchthavenpolitie.
Ze schijnen uiteindelijk veroordeeld te zijn en dat betekende dat ze, met een veroordeling,
geen walpermissie zouden krijgen in de States en zeker geen baan meer bij de KNSM.

grt Piet van Oorschot

[Willem Visser]

Voodoo op een Hollandse vrachtvaarder                                     

In het Cararibisch gebied, en speciaal op het eiland Hispanjola, en daarvan weer het gedeelte
waar Haiti ligt, heerst volgens experts nog altijd de wetten van de voodoo.
Dat voodoo moet u met u Hollandse nuchterheid niet onderschatten,die onderschatting
kan u namelijk op een gruwelijke manier aan u eind helpen.
Het was op het ms Solon die voor de tweede keer een slinger voer, dat was dus grofweg gezegd
Noord Amerika- Caribbean en vv.
We waren van Kingstone Jamaica op weg naar Haiti, en er was in de bemanningsverblijven al enige
discussies geweest over voodoo.
Je kan wel zeggen dat er erg gevarieerd werd gedacht over het onderwerp "Voodoo"
voor de Hollandse matrozen olielui tremmers was het allemaal gestaafje en flauwekul,
voor de Spaanse leden van de bemanning was het toch wel een twijfelgeval (je weet maar nooit)
en voor de Surinaamse of Antiliaanse bemanningleden was het zeer duidelijk,
die stomme macambas weten echt niet waar ze over praten,want er is natuurlijk meer tussen hemel en aarde.                                                                                     
Nu moet u weten dat het in die tijd (en misschien nu ook wel) normaal was dat er overleden
personen vervoerd werden op vrachtvaarders, deze overleden mensen werden dan per kist,
ik dacht in lood verpakt, naar hun bestemming vervoerd, en dat was op de Solon dus ook gebeurd.
In Kingston was dus een lijk aan boord gekomen dat vervoerd moest worden naar Europa.
Vandaar dus ook de discussies in de messroom van de dekdienst en de machinedienst.
Het was namelijk de bedoeling als het lijk op de plaats van bestemming was aangekomen dat
het ook vlotjes uit het ruim kon komen om zijn weg te vervolgen naar de bestemming die wij
allemaal gaan, en dat dus niet het halve ruim afgezocht moest worden naar een lijk dat per ongeluk
onder een paar balen sisal lag.
Daar lag dus ook een taak voor de matrozen, zij moesten het lijk steeds verplaatsen in de
havens die nog aangedaan werden tot het op de plaats van bestemming was en het van boord werd gehaald.
Nou moet u weten dat er in die tijd in veel havens in het Caraibisch gebied gewerkt werd van
zonsopgang tot zonsondergang , als er dus veel lading was dan lag je ook wel een paar dagen in een haven.
Dat was dus ook het geval in Porte Prince de hoofdstad van Haiti, we moesten daar ± 3 dagen laden wat dus
inhield dat de kist met het lijk zolang aan dek bij de gangway werd gezet.
Zoals u ongetwijfeld weet staat er s,avonds/s,nachts in een buitenlandse haven een matroos op wacht
bij de gangway, en die wacht moest in Porte Prince gelopen worden door matroos Gonzales,
een matroos van Antillianse afkomst.
Matroos Gonzales vond dat maar niks zo,n lijk bij de gangway waar hij de wacht moest lopen,
en had een slim plan uitgedacht, die loden kist met voodoo aan bakboord en hij aan stuurboord
Nu had het lot en de 2e machinst bepaald dat olieman Hofmeijer de hondewacht zou lopen deze reis,
dus van 0.00 tot 04.00 en 12.00 tot 16.00 uur.
Olieman Hofmeijer, die het vrij rustig had s,nachts in de machinekamer, en ook wel in was voor een
geintje, die olieman Hofmeijer had ook heel gauw in de gaten dat matroos Gonzales  steeds als
hij aan stuurboord langs liep stiekum even gluurde naar bakboord, of die loden voodookist niet bewoog.                     
De olieman kroop op zijn buik langs het ruim naar de gangway achter de loden kist en wachte daar de
voetstappen af van matroos Gonzales, en op het moment dat hij vermoede dat de matroos effe naar
bakboord gluurde ,sprong hij overeind, zwaaiend met armen en benen in de lucht en brulde ,ik ga je pakke,
ik ga je pakke.
Het effecht was verbijsterend, matroos Gonzales begon te roggelen werd helemaal wit
werd weer bruin ging zitten en toen weer staan, stoote enige onverstaanbare klanken uit, veegde wat wit
schuim van zijn lippen pakte zijn matrozenmes en brulde, IK GA JE PAKKE, IK GA JE PAKKE.
Op dat moment werd het ietsje minder grappig voor olieman Hofmeijer, die begon te begrijpen
dat matroos Gonzales in de studie ging voor koksmaat en de studie begon met uitbenen.
Gelukkig konden die dekhengsten nooit de weg in de machinekamer vinden en dat was nu ook weer
het geval, de olieman in de biels en de matroos die hem niet kon vinden maar toch wel graag zijn studie
wou afmaken.
De olieman heeft nog 2 dagen van de schroefastunnel gebruik moeten maken om niet te veel bij Gonzales
in de buurt te komen, maar ook dit "grapje" werd gelukkig bijgelegd.

En de moraal van dit verhaaltje is, mix geen Hollandse nuchterheid met Caraibische voodoo want dan kan
het gruwelijk eindigen.             


Gerrit Hofmeijer

[Willem Visser]

Zeemans verhalen lijken voor iemand die nooit gevaren heeft fantasties en één grote leugen. Maar met de hand op mijn hart, ze hebben allemaal een grote kern van waarheid, hoewel soms worden ze wat aangezet of een beetje overdreven. Deze verhalen en belevenissen worden in de vrije uren verteld als men, na de wacht of gedane arbeid met een kop koffie, op oude schepen op luik één en later, op de modernere schepen achterop, of in de messroom zat. Geloof me het was koffie, op zee werd alleen tussen de middag, voor het eten, door de hofmeester twee pilsjes of twee borreltjes geschonken. Het mooiste verhaal was dat, waar een officier het lijdend voorwerp was. Verhalen over ontbering en narigheid werden verteld op een manier dat het een lachpartij werd. Ellende kende men genoeg, het was niet nodig om verteld te worden, er moest gelachen worden. Tegen deze achtergrond moet men zeemansverhalen zien, met een korreltje zout maar niet helemaal onwaar.

Op een mooie zonnige dag kwam het ms Vechtstroom aan in de haven van Hull. Er was met de haven van Hull iets bijzonders aan de hand. Bij de ingang van de sluis was in het water, een stel palen geslagen waar vroeger een gebouw op had gestaan. Dat gebouw was volgens ingewijden, in de oorlog gebombardeerd en afgebrand tot iets boven de waterlijn, alleen de palen stonden nog als dikken afgebrande lucifers te zwabberen op de golfslag. Bij het indraaien van de sluis, dat gebeurde met opkomend water, wilde menig kapitein de palen als steuntje gebruiken. Dat konden ze beter niet doen. Als een paal door wat voor oorzaak dan ook bewoog was deze, volgens de havenmeester, door het schip gebroken en moest dus betaald worden. Ze hebben in de loop der jaren hun gewicht in goud opgebracht. De Hollandse Stoomboot Maatschappij heeft hiervan een groot deel mee betaald. Tot onze verwondering kwam met het volgende hoog water één van de andere H.S.M schepen binnen. Normaal lag er maar één schip van de maatschappij in een buitenlandse haven. Een van de opvarende van het binnen komende schip was een goede vriend van mij. Prompt kwam hij dan ook 's avonds aan boord.

Hij had grote moeilijkheden, of ik om de problemen op te lossen, maar even mee naar zijn schip wilde komen. Vrienden zijn er om te helpen, of geholpen te worden, meestal het laatste en zo togen we naar het "Rail way dock" waar het schip gemeerd lag. Eerst een pilsje in zijn hut, daar lag een hieuwlijn, (een lange lijn om de trossen mee aan de wal te halen) met er aangebonden, een van de kok geleende vleeshaak. Nu kwam de beruchte aap uit de mouw. Hij had in Amsterdam van smokkelwaar, sigaretten, shag en vloeitjes, een lange worst gemaakt die omwikkeld met zeilgaren om het spul bij elkaar te houden en had bovendien lussen gemaakt. Daarna had hij de worst in de mast laten zakken. Als met de hieuwlijn met de haak eraan in één van de lussen zou worden ingepikt, kon de worst worden opgehaald. Dit was op een grandioze mislukking uitgelopen, de haak pikte in geen enkele lus.

Na de pils zijn we in de achtermast, waar het spul moest zitten, geklommen en na de kloot van de mast te hebben gehaald zijn we gaan vissen. Het was zijn shag dus hij moest vissen. Ik stond er als steun en raadsman bij en deelde in zijn smart, want inmiddels was het aardig koud geworden. Ver na middernacht nam ik de hieuwlijn en ging wiebelen en draaien, zoals hij het ook had gedaan en vond bij het ophalen tegenstand en tot onze grote vreugde kwam de worst van smokkelwaar boven. Inplaats van dank kreeg ik alleen maar een verwijt, dat ik het wel ééns eerder had kunnen proberen. We hadden de avond dan in het zeemanshuis, op een veel plezieriger manier doorgebracht. In het zeemanshuis werd op veel avonden gedanst. De meisjes werden door de Dominee, Zondags in zijn parochie, opgeroepen om op de dansavonden aanwezig te zijn, er waren altijd ruim voldoende meisjes aanwezig. Of dat kwam, dat we door het smokkelen goed in de slappe was zaten, of dat door onze charmes zoveel meisjes aanwezig waren zal altijd wel een raadsel blijven. Ik heb er wel een idee over maar dat vertel ik niet.

[Willem Visser]

Toen het over bootsman Jacobs ging (ik heb toch wel met hem gevaren, of er moeten meerdere geweest zijn die Jacobs heetten en op leren laarsjes liepen) zei ik dat ik in 1977 op de Hermes, Ulysses en Palamedes gevaren had. Mijn vriend Dirk zei toen: "Skrol . Als je zo door gaat kan je al de ES schepen er wel op zetten. Niet in de volle zon gaan zitten, kan je zonnesteek oplopen." Maar toch was dat zo. In 1977 ben ik met nog een zootje van dat ongeregeld, met zo'n 18 man, naar New York, naar de Hermes gevlogen. Dat moest via Parijs, we gingen met de Air France. Ruim tijd om over te stappen in Parijs, dus daar de bar leren kennen. Verder in het vliegtuig doorgezakt. Dus toen we in New York aankwamen zat de stemming er best in. Tegen 5-een waren we aan boord. Ik was daar nog nooit geweest. Ik was toen 4e wtk. Het was een vrijdagmiddag. Toen ik in ons gangetje daar beneden aan SB onder de douche stond, om wat fris te worden, komt die 2e wtk, die ook met ons gereisd had, dat scheithuispleintje binnen te schreeuwen, "4e, we gaan stappen met z'n tweeen, ik heb de derde de wacht gegeven, want die kent het schip".

Toen heb ik New York leren kennen. Vooral de 42e en 43e straat in die omstreken. Die beste man kende dat hele metro-systeem. s'Morgens had ik hem nog innig z'n vrouw en kinderen zien omhelzen, maar toen we in de metro zaten naar Times Square zei hij: "Weet je, we zijn al meer dan 16 uur van huis, het wordt tijd om van Bill te gaan". Nou, omdat ik vrijgezel was, mijn idee. We hebben ons daar de hele nacht vermaakt. Hoe we terug gekomen zijn weet ik nog steeds niet, hij wel vermoedelijk. Tegen 5 een s'morgens waren we terug. Het was zaterdag, we zouden tot dinsdags blijven, dus wat symbolysch werken tot de middag. De 2e nam toen de stille wacht op zich. Verder heb ik maar uitgerust in New York. Alleen s'maandags nog even wat bier doen in zo'n kroegje met allemaal Porto Ricanen vlak bij het schip. Na bijna 2 maanden varen, kregen we te horen dat de Hermes verkocht was. We kwamen toen net Port of Spain binnen. Wij moesten , dwz de helf van de bemanning over stappen op de Ulysses, de rest ging met de andere helft van de Ulysses naar huis. De rest van lading voor ergens anders werd eruit gehaald, en later in de Ulysses gepropt. Die maakte de slinger wel af. De Hermes ging geloof ik Nikki S. of zo heten, Grieken. Aardige gasten. De Ulysses was er nog niet eens. Al met al heeft het , denk ik bijna 3 weken geduurd, voordat we weer uit Trinidad weg waren. Nieuwe Griekse Hwtk alles controleren. Spares, bouten en moeren enz. Ook wat er in de tanken zat. Die man heeft mij nog een mooie Griekse truuk geleerd.

Ik met die man op stap, om tanken te peilen, en iedere keer als ik de peilstok boven haalde en afleesde, dan haalde hij een meetlint uit z'n zak, en meette het na. "Wat is dat voor een methode" vroeg ik hem. Hij kon het toch gewoon aflezen op de peilstok. "My Dear Friend" zei hij, "Wij Grieken, als wij een schip verkopen, dan gebruiken we altijd een peilstok die bij -10 of 12 cm begint. Dus we hebben altijd dik 10 cm winst. Of we hebben peilstokken waarvan elke cm (centimeter) uit 9 millimeters bestaat." Duidelijke zaak dus. Vaaf dat moment ben ik argwanend door het leven gegaan, wat me vaak te pas is gekomen in het land waar ik nu woon.

Verder waren het moderne Grieken. Ze kwamen met allemaal van die grote electrische wandklokken aan boord. Die dingen op een batterijtje, die je tegenwoordig voor 0,87 Euro kan kopen. Die moesten dus ook in de Machine Kamer, en dat "kantoortje" (Uitrusthok) wat wij als wtk's hadden. Wat daar "geadministreerd" werd weet ik tot op heden niet. Dus die Griek wou daar ook zo'n batterij Taiwan klokje hebben. Ik vroeg hem "Als je die opwindklok niet wilt hebben, dan wil ik hem wel." "Doe maar in je koffer zei hij." Zo heb ik tot op heden zo'n Smith koperen klok aan de wand hangen. Één keer per week opwinden. Dat niemand denkt dat ik 'm gejat heb. Maar toch heeft die slimme Griek dat ding me toen gegeven, denk ik nu, omdat ik hem over me heen heb laten lopen. Waar weet ik nog steeds niet. Ik had toen nog nooit met aan- en verkoop van schepen temaken gehad. Ik zal wel een dankbare Oen zijn geweest. De Hermes is toen in Trinidad in dok gegaan (Jawel, beneden Port of Spain heb / had je een grote dok Maatschappij).

Ons aller 2e wtk is toen nog voor een behoorlijke tijd met die Grieken meegeweest. "Om ze in te werken" zoals dat heette. Hij had mij ook graag meegewild, maar dat wilden die Grieken niet, daar moesten ze een dag-bedrag voor betalen. Ik kwam hem nog tegen in 1981, op het Nedlloyd kantoor, toen ik de zak na. Overal was hij geweest met die Grieken, vooral in Santos. Nou, die zal zich wel vermaakt hebben. Ouzo en Arrak en..................cachaça..... Wij dus naar de Ulysses. Ook een erge fijne tijd gehad, daar had je een bar. Natuurlijk op de bekende plaats, midden tussen "ladingskantoortje" en de bemanningsmessroom, tegenover de trap, op 6 meter van m'n hut.

Skroll

[Willem Visser]

KNSM ms-Themis reis vanaf 18 febr.1965 t/m 30 juni 1965.

Vrieslading/ladingpremie veilig stellen door valsheid in geschrifte?
Een waar gebeurd verhaal. .

Na een rondje Middellandse zee werd met een volle bak overgestoken naar de West. Alle ruimen waren vol, inclusief alle koel-en vrieskasten in ruim 1. Tijdens het rondje door de West werd tevens vrieslading ingenomen voor New York en daarmee dreigde het fout te gaan. In de diepvrieskamer, onderin ruim 1 aan bakboord, zat de lading die er in Georgetown (BG) uit moest. De ellende begon al met het naderen van de kust. De rivier opvaren bij laag tij betekende langzaam varen i.v.m. het trekken van een hoge hekgolf bij het passeren van de banken voor de riviermonding. Gevolg was een flinke vertraging die heel slecht uitkwam. Nog voordat de loods aan boord kwam was bekend geworden dat de diepvrieslading, met bestemming New York, al een uurtje of wat op de kade op een open vrachtwagen klaar stond. Bij iedereen, die wel eens in Georgetown is geweest, is bekend dat de temperatuur en de luchtvochtigheid ter plaatse geen goede combinatie is voor het lossen en weer laden van diepvrieslading. Als je voldoende tijd hebt, na het lossen, dan droog je lege diepvrieskamer zo goed mogelijk voordat je er goed op temperatuur aangevoerde lading weer in brengt. Maar zoals al hiervoor gemeld, het was en open vrachtwagen die er al een paar uur op de kade stond. Er lag nog wel een dekzijl over de lading shrimps, maar de damp kwam er als een mistbank onder vandaan. Bij het openen van de vrieskamer, die helemaal gelost moest worden , werd al duidelijk dat, als er niet gedroogd zou worden, dan de vrieselementen direct dicht zouden vriezen. Ik heb de stuurman, die de leiding had bij het lossen en laden, gewaarschuwd dat het risico groot zou zijn dat de nieuwe diepvrieslading niet op temperatuur gedraaid zou kunnen worden. Hij is met dit verhaal naar boven gegaan en heeft daar met de ouwe en de hwtk overlegd. Door alle vertragingen was het al tegen middernacht geworden toen de vrieslading eruit was en de vrachtwagen nog steeds stevig stond te dampen op de kade. De vracht terug laten rijden naar de diepvriescel ergens buiten de stad en weer op temperatuur laten brengen zou nog meer vertraging opleveren. De ouwe en de hwtk namen de beslissing om toch maar direct met het laden van de dampende shrimps te beginnen. Dus op naar New York en maar zien wat er van de diepvrieslading terecht zou komen. Na het sluiten van de vrieskamer gaf de thermometer nog geen -5 Celsius aan. Na 24 uur was de temperatuur pas 2 gezakt graden naar -7. Al met al veel te langzaam en dus een nog veel te hoge temperatuur voor diepvries. Het heeft tot New York geduurd om een temperatuur van om en nabij -13 graden op de teller te krijgen. Ik heb naar beste eer en geweten de vriesstaten ingevuld en afgetekend o.e.k. de waargenomen waarden, omdat ik van tevoren gewaarschuwd had voor de genomen beslissing en de daaraan verbonden risico's. De vriesstaat van de betreffende vrieskamer werd door zowel de hwtk en de ouwe niet geaccepteerd. Op basis van die vriesstaat zou die partij shrimps afgekeurd worden en dat zou ten koste gaan van de ladingpremie, aldus het gezag. Of ik maar zo goed wilde zijn om een nieuwe vriesstaat te maken die gebaseerd was op een van de vriesstaat van een andere vrieskamers en dat heb ik geweigerd. De hwtk heeft toen zelf een vriesstaat in elkaar gedraaid met aan mij het verzoek/opdracht om die af te tekenen. en ook dat heb ik geweigerd.
Dit voorval heeft de hwtk vermeld in een conduitestaat t.b.v. het Hoofdkantoor. Maar daarin had hij niet vermeld wat de ware reden was, voor mijn houding/standpunt, om die vriesstaat niet af te tekenen. Ook die conduitestaat heb ik niet getekend. De verhouding met de hwtk en de ouwe was voor de rest van de reis niet al te best maar ik voelde me daar niet schuldig aan. Ik zou wel zien hoe dit na aankomst op het Hoofdkantoor zou uitpakken. Uiteraard werd ik na aankomst op het matje geroepen bij onze chef personeel van de technische dienst.
Hij deed eerst zijn verhaal op basis van wat hij van de hwtk gehoord had en wat in de conduitestaat was vermeld. Hij merkte wel op dat ik vrij kalm bleef gedurende zijn verhaal. En toen mocht ik mijn kant van het verhaal vertellen waarom ik de vriesstaten en de conduitestaat niet getekend had.
Hij gaf ruiterlijk toe dat hij begreep dat ik geen valsheid in geschrifte op mijn geweten wilde hebben om voor een ander de ladingpremie veilig te stellen.
Hij stelde voor mij disciplinair te straffen wegens werkweigering (insubordinatie), maar ernstig rekening te houden met mijn toelichting met betrekking tot het waarom. Zijn argumentatie was dat hij het niet kon maken tegenover overige gezagvoerders en hwtk's om mijn aangevers hard aan te pakken door ze bv. een rang terug te zetten. Wel zouden ze wat langer op de kleinere schepen geplaatst blijven. Of dat in de praktijk ook gebeurd is weet ik niet en was ook niet belangrijk voor mij. Ik werd als 4de wtk geplaatst op de S-schepen met behoud van mijn gage als 3de wtk. Na 2 kustreizen moest ik weer op het hoofdkantoor komen. Onze chef personeel van de technische dienst kwam nog terug op het voorval met de vraag of ik in vergelijkbare situatie weer hetzelfde zou doen. Ik heb daar bevestigend op gereageerd, met daarbij de opmerking,dat valsheid in geschrifte en daarvoor een ander op laten draaien niet mijn stijl was. Als genoegdoening en weer met behoud van de gage voor een 3de wtk werd ik als 4de wtk aangesteld op de –Prins der Nederlanden- .Deze aanstelling en het verblijf op de –Prins- behoort tot mijn mooiste herinneringen en had ik voor geen prijs willen missen.
Met andere woorden: Eerlijkheid werd toch beloond en daarom heb ik dit verhaal tijdens de daarop volgende KNSM jaren ook nooit onder stoelen of banken gestoken.
De moraal van dit verhaal is: Laat je nooit door middel van valsheid in geschrifte voor een (geld) karretje van een ander spannen, want als het toch fout gaat dan ben jij de zwarte Piet omdat jouw handtekening eronder staat of kan staan.


Groet, Piet van Oorschot

[Willem Visser]

Een zwembad op het luik van ruim 4 op het passagiersdek.

Op de nieuwere passagiersschepen, uit die tijd, was een zwembad voor de passagiers een normaal verschijnsel. Net als de anti slingertank, was ook het creëren van een zwembad een opdracht van onze vooruitstrevende directie. Gezien de dek lay-out was het technisch niet haalbaar om een permanente constructie te realiseren.
De Prins was eigenlijk een luxe vrachtboot met accommodatie voor 184 passagiers. Blijkbaar was het vrachtaanbod, qua volume, aanzienlijk minder dan het totale laadvolume en was het opgeven van een stuk(je) laadvermogen geen belemmering.
De plaats voor het zwembad was bedacht op het luik van ruim 4 op het passagiersdek. Het moest half verzonken worden, zodat er een niet al te hoge rand boven het dek uit zou steken.
Het werd een constructie van hout en zeildoek, met de afmetingen van het luik van om en nabij 5 bij 6 meter. Veel kleiner zal het niet geweest zijn, want ruim 4 werd ook regelmatig gebruikt om de auto's van het hogere defensie personeel in te vervoeren.
Gezien de nog uit te voeren werkzaamheden is wel de houten constructie en het zeildoek gepast, maar was er geen gelegenheid om het zwembad met water te vullen. De hele handel werd opgeborgen en zou pas tijdens de eerste oversteek opgetuigd worden.
Op vrijdag 21 januari 1966 werd aangemonsterd voor de eerste reis na de grote verbouwing.
Klokslag 12 uur ging de vertrekfluit en met een volle bak, voor wat betreft het aantal passagiers, ging het groot cirkelend om de zuid richting Trinidad.
Hoe eerder het mooi weer gebied bereikt werd hoe beter want, naast het comfort van de anti slingertank, de passagiers wilden bij mooi weer ook gebruik kunnen maken van het "wedstrijdbad".
Op de eerste echt zonnige dag werd het bad opgebouwd en middels " water aan dek" gevuld. Er ging ongeveer een kuub of 30 tot 35 in. Het moet gezegd worden dat er wel wat water over de rand van het zwembad klotste, maar door de beperkte slinger beweging viel dat alles mee.
Na een dag waterpret ging een net over het bad en s'nachts zou de dekploeg het bad leegpompen met een dompelpomp. Het bad had geen filter installatie, dus moest na een dag altijd het water ververst worden.
De hout/zeildoek constructie was niet geschikt om een leiding aan te bevestigen t.b.v. aan het leegpompen. Waar zou de pomp hebben moeten staan? In het ruim kon niet en de afstand naar de machinekamer was veel te groot, vandaar een dompelpomp.
Die nacht was er veel bemanning aan dek. Wat bleek het geval, het zwembad was al leeg! Bij navraag bleek niemand van de dekdienst op eigen houtje het bad leeggepompt te hebben.
Maar waar was die plons water dan gebleven? Het zal toch niet ......??
Als de bliksem werd het zeil en de ombouw verwijderd.
In het luikhoofd zat een klein luik waardoor toegang tot het ruim mogelijk was zonder het gehele luik open te moeten maken.
Met een zaklamp bij de hand werd afgedaald in het ruim en het angstige vermoeden werd bewaarheid.
Ook deze oversteek werd gemaakt met de nodige auto's in het onderruim en die bleken dus gewassen te zijn met om en nabij 30 kuub zeewater.
Die plons water is met de lenspomp weggepompt. Bij daglicht werd het zeildoek geïnspecteerd waarbij, in één van de hoeken,een scheur werd gevonden,
Waarschijnlijk had het zeil op die plek niet strak op de ondergrond gelegen, maar had te strak aan de rand vast gezeten, waardoor het een beetje vrij hing van de bodem. Het was een verticaal gestikte naad en door het gewicht van het water was die waarschijnlijk gaan kerven.
Het gevolg was wel dat die reis het zwembad opgeborgen bleef. Hoe het verder met de gewassen auto's is vergaan weet ik niet.
In elk geval moest er en nieuw zeil aangeschaft worden met versterkte naden en heel duidelijk installatie voorschrift.
De volgend reizen is toch nog, zonder verdere problemen, veel plezier beleefd aan het "wedstrijdbad".

grt Piet van Oorschot

[Willem Visser]

Koellading werd steeds warmer

Zoals in het potloden verhaal van de 2de stuurman al werd gemeld, was er tijdens de oversteek naar de West iets aan de hand met de temperatuur van de koellading in de onderste kast aan stuurboord in ruim 1. Het bleef gissen wat daar aan de hand zou kunnen zijn.
De vriesinstallatie in het voorste dekhuis gaf niet de indruk dat daar iets mis mee zou zijn en er lekte ook geen Freon weg.
Mogelijk dat de temperatuurvoeler in de kast beschadigd zou zijn en dus daardoor een misaanwijzing ontstond. Kortom, we hadden geen flauw idee wat hier aan de hand was. Ruim 1 leeg halen en de inhoud zolang op het dek opslaan was, midden op de atlantic, gekken werk, dus die optie viel af.
Er bleef niets anders over dan door te kachelen naar de West en er maar het beste van hopen. Gedurende de resterende dagen van de oversteek viel het wel op dat er een relatie leek te bestaan tussen de stijging van de koellading temperatuur en de stijging van de zeewater temperatuur.
Kort voor aankomst op Sint Maarten was onze vertegenwoordiger daar al op de hoogte gebracht van ons koellading raadsel.
Na aankomst werd direct begonnen met het lossen van ruim 1. En daar stonden we dan voor de nog gesloten deur van de stuurboord koelruimte met als hamvraag: Wat krijgen we te zien?
De deur werd geopend en we stonden gelijk met onze voeten in het water dat over de drempel het ruim in gutste.
De koellading die op de grond stond, was als pudding in elkaar gezakt en rook ook niet al te fris meer. Zover ik mij herinner was het een partij boter en kaas.
Nadat de walploeg de bedorven lading had gelost, zijn we gaan zoeken naar een zoutwaterbron.
We moeste inschatten op welke hoogte ten opzichte van de waterlijn we moesten gaan zoeken. Aan de vochtplekken op de wand tegen de huid was vaag op te maken hoe hoog het water ongeveer had gestaan.
Samen met een paar mensen van onze dekploeg zijn we de bekleding, vanaf de deur tot ongeveer een meter vanaf de vloer, gaan verwijderen.
Op een meter vanaf de deur en op een centimeter of 25 boven de vloer zat de oorzaak van het waterballet.
Alvast voor de duidelijkheid, het onderwaterschip van de Is-schepen was deels nog geklonken..Het klinknagel gebied eindigde ergens bij de waterlijn, op de scheiding oranje/zwart.
Dus je voelde al wat de rottigheid was! Een half weggerotte nagel , die na het lossen nog net onder de waterlijn zat, bleek de bosdoener. Er siepelde nog steeds een straaltje water door naar binnen.
Gedurende de oversteek moet dat lek ongeveer een meter onder de waterlijn hebben gezeten. De hamvraag was: Wat is de diameter van de klinknagel?
Om daar achter te komen heb ik op de draaibank in de werkplaats van een knap stuk hout een conus gedraaid met een conus-lengte van ongeveer 10cm en nog een stuk cilindrisch deel van 20cm lengte.
Het conische deel verliep van 20 naar 35 mm rond. Gewapend met een schuifmaat, de tijdelijke houten prop, een stuk rond van 20 mm dik en een zware hamer (vuistje), weer ruim 1 in. De betreffende nagel was van binnen uit gemakkelijk te draaien, zo los zat die al.
Met een forse mep met de vuist schoot het restant van de nagel naar buiten. De houten prop werd in het gat geperst, rondgedraaid en er weer uitgetrokken.
Aan de hand van de afdruk in het conische gedeelte werd vastgesteld dat het gatdiameter ongeveer 25mm was, dus zou het wel een duims nagel geweest zijn. Klinknagels van die afmeting waren niet aan boord en koud klinken, met een tegenhouder onder water, was al helemaal geen optie.
Dus voorlopig de houten prop weer in het gat geplaatst en met de vastgestelde maat weer terug naar de werkplaats.
Na enig zoeken werd een duims bout, met een met een draadlengte van 3 duim, gevonden.
Op de draaibank werd het zeskant van de kop deels afgedraaid om een cilindrische -en tevens een bolle vorm te geven. Van rubber pakking materiaal werd een ring gemaakt die strak over de bout (nagel) onder de kop moest komen. Van een duims moer werd aan één zijde een schuine kant gedraaid die weer moest passen in het bestaande verzonken gat van de verwijderde nagel.
Een vlakke sluitring, met een duims gat, werd omgebouwd tot een conische uitvoering. Er werd nog een rubberen pakkingring gemaakt die tussen de conische ring en de binnenhuid moest komen.
De volgorde van buiten naar binnen werd dus: Bolkop-pakkingring-huid-pakkingring-conische sluitring en dan de conische moer.
Er werd gezorgd dat de moer ontzettend licht op de bout gedraaid kon worden en daarmee was de voorbereiding voor de noodreparatie klaar.
Nog één keer naar beneden in ruim 1, de houten prop uit het gat en de bout van binnen naar buiten erin gestoken om zeker te weten dat een en ander paste.
De moer de ring en de pakking bleven beneden samen met een passende steeksleutel..
De bout/nagel met de pakkingring erop werd in een emmer aan een touw ter hoogte van het lek buitenboord naar beneden gelaten.
Ik had altijd mijn zwemvliezen, duikbril en snorkel bij me.
Dus, omkleden en via de touwladder te water.
Ik kon onder de waterlijn de houten prop al door de huid zien steken en deze zat ongeveer een centimeter of 40 onder de waterlijn.
Inmiddels zat men in de kamer stand-by om op het moment Suprême de pakking, ring en moer op de ingestoken bout/nagel te draaien.
Met de bout uit de emmer de prop uit het gat getikt en de bout erin gestoken. Binnen werd direct de pakking, ring en moer erop gedraaid en daarmee was buitenboord de klus geklaard.
Binnenboord werd de moer zover aangedraaid dat er geen water meer langs lekte. In verband met verzekeringen en dergelijke werd Lloyds op de hoogte gesteld van het gehele voorval.
De koelkamer bleef tot aan aankomst in de States leeg en open staan om te drogen. Na aankomst in de States kwamen de vertegenwoordigers van Lloyds aan boord voor het beoordelen van de reparatie.
De tijdelijke reparatie werd goedgekeurd en de koelkamer mocht weer voor opslag en vervoer van koellading in gebruik genomen worden.
We vroegen ons wel af, of onze lekkende klinknagel een isolated-case was geweest, of dat de rest ook ............?? We wilden het eigenlijk niet weten en hebben er ook nooit meer iets over gehoord.

grt Piet van Oorschot

[Willem Visser]

Anekdotes van Pieter Westra

In een van de topics schreef ik een paar verhaaltjes over mijn bijzondere ervaringen tijdens mijn vaartijd. Door een van de beheerders werd mij gevraagd deze verhaaltjes te bundelen en eventueel aan te vullen in een aparte rubriek. Daar leest u nu in. Eerst zal ik me, voor zover dat nodig is, nog even voorstellen. Mijn naam is Pieter Westra en ik heb bij de KNSM gevaren van 24 augustus 1964 tot 4 januari 1971 in de functies assistent wtk, 4de wtk en 3de wtk. De schepen waarop ik werkzaam was waren: Pygmalion, Solon, Chiron, Mentor, Socrates, Ares, Sinon, Medon, Hermes en Oranje Nassau. Voor details: zie "Mijn monsterboekje" reactie #95. Als ik terugkijk op mijn korte vaartijd dan heb ik toch wel een en ander meegemaakt: aanvaring in dicht mist op de Noordzee met een vissersboot, brand in een lading lompen in de Middellandse zee, aan de grond gezeten in Canada, in hurricane Betsy gezeten, aan de grond gezeten bij Vlissingen, een bijna aanvaring op de Atlantische oceaan, een klein brandje in de machinekamer, overlijden van een passagier, verstekelingen overzetten op volle zee, de houten kade in Paramaribo in gevaren en misschien nog wel iets dat me nu niet te binnen schiet. De verhaaltjes hieronder zijn opgeschreven zoals ik ze nu in mijn hoofd heb, maar het is inmiddels wel ongeveer 50 jaar geleden dus er kunnen best fouten in zitten en mochten die door collega KNSM-ers ontdekt worden dan hoor ik dat graag.



Egypte, Alexandrie
Op de Pygmalion of de Mentor, met andere schepen ben ik niet in de Middellandse zee geweest, hadden we een 2de wtk aan boord die als hobby wapens had. Zijn naam ben ik vergeten, maar hij woonde volgens mij in Veenendaal. Hij wist alles van die dingen en beoefende de schietsport ook zelf. Aan boord gebruikte hij de schroefastunnel als schietbaan, de roos werd tegen het achterschot opgehangen en vanaf het begin van de tunnel schoot hij dan. Geweldige klankkast zo'n tunnel. In de haven van Alexandrie kwam een lokale wachtsman aan boord de wacht houden bij de gangway. Zijn uniform en grote pet moesten zijn kleine postuur en domme uitstraling compenseren, maar hij had ook een wapen bij zich en dat maakte echt indruk. De 2de wtk liet zijn interesse blijken en de wachtsman was zeer vereerd en gaf zelfs zijn wapen aan de 2de om het te laten zien. In een oogwenk lag het hele ding in onderdelen uit elkaar en ik zie nog de ogen van de wachtsman: hoe krijg ik dit in vredesnaam weer in elkaar? Geen nood, met dezelfde vingervlugheid maakte de 2de er weer een bruikbaar wapen van. Wachtsman weer blij.



Bijna aanvaring
We voeren naar de west en hadden een koksmaat aan boord die zijn eerste reis maakte. Het ventje werd gruwelijk zeeziek en knapte niet op. Zijn toestand verergerde zodanig dat via de marconist medisch advies werd ingewonnen. Details ken ik niet, maar er moest op gezette tijden iets gebeuren en de stuurlui waren daarvoor verantwoordelijk. Op een middag was ik op de brug voor een kleine reparatie. De 2de stuurman had de wacht met een matroos. Op een zeker moment moest de stuurman naar de koksmaat voor de medische controle en ik bleef met de matroos op de brug. Het was wat regenachtig weer en ver kon je niet kijken, maar toen ik opkeek van mijn werk zag ik een levensgroot schip aan stuurboord, zo ongeveer op twee uur in lekentaal, schuin op ons inkomen. Ik zei tegen de matroos, volgens mij heette hij Storm van 's Gravenzande, "zou je niet eens uitwijken".
Gelukkig had de man veel ervaring en kon hij de stuurautomaat zo wijzigen dat we hard stuurboord gingen en behoorlijk op een oor kwamen te liggen. We passeerden elkaar aan bakboord op korte afstand, hoeveel? Ik weet het niet, maar je kon de mensen op de brug van het andere schip duidelijk zien. De matroos liep naar bakboordszijde van de brug en begon, waarschijnlijk van de stress, te zwaaien naar het andere schip. De 2de stuurman was inmiddels boven gekomen en herstelde de ingestelde koers. De andere dag werd ik bij de kapitein geroepen. Het korte gesprek ging ongeveer zo:
Kapitein: heb jij tegen de matroos gezegd dat hij moest uitwijken?
Ik: ja. Kapitein: dat heb je goed gedaan. Einde gesprek. De controle op de koksmaat werd daarna door een stuurman, die geen wacht had, gedaan. We maakten een ongeplande tussenstop op de Azoren en daar werd de koksmaat afgezet.