KROONVAARDERSKNSM

[Willem Visser]

Telegram verkeerd

Arie, de messroombediende, was een charmeur. Dat zag je aan z'n goedgekamde kuif, snorretje en manieren. Bovendien laat hij er in zijn verhalen nooit de geringste twijfel over bestaan een rasversierder te zijn. Op 'n goede morgen sloop hij ongevraagd de radiohut binnen en loerde, kennelijk aangespoord door zijn laatste successen aan de wal, over de schouders van de marconist mee, die juist een telegram zat op te nemen. De marconist scheen zijn aanwezigheid niet op te merken, drukte de hoofdtelefoon nog vaster op zijn oren, boog zich ingespannen naar voren en schreef de tekens op die hij via een morsebericht ontving. Punten en strepen werden letters en letters werden woorden. Arie las: - Arie van Dam - bediende a/b m.s. Juno - Verrek, dat was toevallig! Uitgerekend nu een telegram voor hem! Rustig en stil blijven staan totdat het ontvangen was. Lezen en dan geruisloos de radiohut uitsluipen en met de benen op tafel in z'n eigen hut gaan zitten wachten tot het werd afgeleverd. - Ben in verwachting - Annie - las hij. Terwijl de marconist zijn balpen neerlegde en de morsesleutel vastgreep om de goede ontvangst van het telegram te bevestigen, verliet Arie de hut als een hond met zijn staart tussen de benen. Hij vluchtte totaal verward en overstuur alsof hij wilde ontsnappen aan dat grote, onverwachte nieuws. Inmiddels smeet de marconist de hoofdtelefoon op de werktafel, beende naar de deur, loerde grinnikend de dienstgang in en spoedde zich met het telegram naar de kapitein, aan wie hij het verhaal vertelde. En de kapitein vertelde het aan de stuurman en de hoofdwerktuigbouwkundige en die op hun beurt aan hun ondergeschikten en zo wist spoedig het hele schip dat Arie geen huwelijk behoefde te sluiten, behalve Arie zelf. Die klopte enkele uren later timide op de deur van de radiohut. 'Binnen! O, ben jij het Arie. Wat kan ik voor je doen? Wat zie je er bleek uit, man. Is er wat aan de hand? Ben je ziek?' De Casanova stotterde: 'Maak het nou, maarre ... Waar is dat ... telegram?' 'Telegram, Arie? Welk telegram? Zeg, jij komt hier toch zo maar niet binnenvallen? Dat is verboden, weet je dat? Telegrammen zijn geheim .. .' 'Dduss ... je hebt helemaal geen telegram voor me, Sparks?' 'Nee Arie, verwacht je dan wat?' 'Geefff... me 's een telegramformulier, maarre ... Ik wil een tttelegram versturen ... ' Even later ging de zender bij. De marconist seinde onbewogen: 'Annie B. - Erwtenstraat 100 - Tunneldorp - Hou erg veel van je - Liefs - Je Arie-.'
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

Spitting image

Er zijn vele soorten loodsboten in deze wereld. In noordelijke landen zijn het de tanks der zee; robuuste schepen, toegerust op slecht Atlantisch weer en zware ijsgang. Ze stralen in hun soberheid en somberheid kracht uit. Ze kunnen het klimaat aan, zijn ontworpen om zee te houden, maar als het helemaal niet meer kan, staakt men de loodsdienst wel... In Nederland en op gelijksoortige zachtere breedten zijn het jachten; rank en smal en volgens Marine maatstaven op snelheid gebouwd. Ze maken iedereen die er niet permanent aan boord is zeeziek, en dat geldt zelfs voor de opstaploodsen die met jollen van en naar te beloodsen schepen worden overgebracht. Maar naarmate men in zuidelijker streken komt, nemen tonnage, huiddikte, PK's, bemanningsleden en zeewaardigheid exponentieel af. Het is voor 'n zeeman altijd een verrassing hoe de loodsboot er in de haven van aankomst uitziet. Ze is vaak het allereerste contact met de wal na een aantal zeedagen, en wordt door de meeste bemanningsleden als een vreemd monster bekeken terwijl ze naderbij manoeuvreert naar de inmiddels altijd keurig aan lij neergelaten loodsladder of gangway, waarbij leerling of stuurman staat te wachten. Ook de kok van het Nederlandse motorschip 'Langkoeas' vormde daarop geen uitzondering. Toen het schip over 'n kalme blauwe zee 'dead slow' de haven van Colombo op Ceylon naderde, stond hij aan de reling en keek met grote interesse naar het overweldigend groene, naderbij komende land en de loodsboot, die als een stukje speelgoed met een grote bocht naar buiten kwam varen.

Het bootje groeide aan, leek onecht in de vroege morgen, alsof het de Gezant bracht van een tot nu toe onbekende planeet. De kok spuwde overboord. Het was bekend dat hij pruimde en zelfs met het slechtste weer de kwispedoor in de kombuis als een jongleur met zijn tabaksstraal wist te raken. Hij zag de bruine vlek als een smet op het water naar het achterschip vloeien, waar juist de loodsboot in volle glorie verscheen. De kok was nog nooit in Colombo geweest, en wat hij dáár zag komen aanvaren tartte elke beschrijving! De loodsboot leek in de opkomende zon van zuiver goud. Een relikwie uit het koloniale tijdperk! Alles glansde aan dek. Alle koper was zwaar en zó overdreven gepoetst, dat het de zon zelf recht in de ogen kon kijken. Op het voorschip stond kaarsrecht een matroos, die zich wijdbeens en zonder stag rechtop hield, nog 'n pikhaak in de hand ook. Een plaatje! Achterop stond er ook zo een; smetteloos in kraakhelder, wit uniform, muts op die net van de wasbaas kwam, dacht de kok; robots die op het minste bevel met hun pikhaken de aangrijplijnen aan weerszijden van de loods ladder zouden oppakken, om de oogverblindende loodsboot met haar pas geschuurde eiken dek zonder één schrammetje langszij te krijgen. De kok boog zich voorover om het schouwspel van het afmeren te aanschouwen. Niet te geloven! dacht hij. Wat 'n kapsones! En juist voordat de voorste matroos zijn pikhaak zou gebruiken, spuwde hij hem voor de voeten. Een grote, bruine vlek bleef op het smetteloze dek achter. Als door de bliksem getroffen keek de matroos omhoog, zag het kauwende gezicht van kok boven de reling uit, draaide zich om naar de loods die even smetteloos maar met een vliegdekschip van 'n pet uit het stuurhuis tevoorschijn was gekomen, en schreeuwde wat in zijn landstaal. Het gevolg was dat de glanzende loodsboot als een speedboot voorbij scheerde en met een grote bocht naar de wal terugvoer. De 'Langkoeas' heeft drie dagen op de rede gelegen. De kok zei: 'Kaptein, je weet dat ik 'n slappe bek hept. Anderen hebben 'n swakke blaas. Dus het droop eruit voor ik er erg in had. En de wind woei 't an.
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

Vliegende vissen

De 'Alderamin', een vrachtschip van 10.000 ton, deinde met haar stompe neus geballast door de zware deining die bij Den Helder al begonnen was en nu, ter hoogte van Stavanger aan de Noorse kust, pas wat minder werd. Hoog als een lege blaas lag het schip in zee. Narvik was de eindbestemming waar erts geladen zou worden voor de Vulkaanhaven in Vlaardingen. Er was weinig passagiersaccommodatie, maar de 'Owner's Cabin' vlak achter de radiohut op het sloependek, en het hospitaaltje een dek lager, waren op deze korte reizen praktisch altijd bezet door of vanwege de rederij, die een of ander factotum met zijn familie toestond een reisje mee te varen. Deze reis was het de Chef Civiele Dienst, Meneer Vis met vrouw, zoon en dochter. Aan boord van de schepen van de rederij noemde men hem 'de Vliegende Vis' omdat hij altijd over zijn woorden en benen struikelde bij het oplossen van de legio problemen die op hem afkwamen. 'We krijgen de Vliegende Vis aan boord!' kreet de hofmeester vlak voor vertrek geschrokken uit, maar hij hoefde voor die gelegenheid niet voor extra proviand te zorgen, want daar had Meneer Vis door middel van z'n vaste Rotterdamse shipchandler (scheepszwendelaar) zelf al voor gezorgd. Er kwam een lading specialiteiten aan boord, waarvoor hij noch rederij behoefde te betalen .... Mócht het 'n keer! dacht hij. Meneer Vis had gelijk; meevaren was een zeldzaamheid en nu wilde hij z'n familie 's in de bloemetjes zetten.

De kok paste zich griepend aan; door die overdaad aan vreemde proviand werd hij uit z'n ritme gesleurd, maar vanwege het overwegend slechte weer gingen allerlei speciaal klaargemaakte culinaire overblijfselen zogenaamd toch over de muur ... over the side ... werden vrijgezet. De bemanning had echter geen last van zeeziekte en velen hadden aan boord nog nooit zo lekker gegeten ... Het echtpaar Vis bivakkeerde in de Owner's Cabin en de kinderen in het hospitaaltje; Jaap, 'n slome knaap van dertien die 'r nog geen beentje in had, en dochter Paula, van achttien lengtes die meer voelde dan ze kon begrijpen, en weliswaar geen schoonheid was maar, zo orakelde de stuurman: 'Ze wordt elke dag mooier! Zelfs mevrouw Vis heeft na drie dagen sex-appeal!' Mevrouw Vis was een niet erg aantrekkelijke, korte vrouw met een paar stalbenen maar de stuurman kon het weten! Ze kwam de eerste dag niet aan dek of in de messroom, maar zo gauw was haar maag aan de deining gewend of ze stortte zich totaal in dit korte zeeavontuur. Arme vliegende vissen! Ze komen aan boord gefladderd, hoewel ze niet echt kunnen vliegen; het zijn geen vogels maar vissen die alleen met grote vinnen uitgerust zijn om vijanden te ontwijken. Ze ontvluchten dan echter ook hun habitat, en komen ze 'n schip tegen, daar liggen ze dan te apegapen aan dek! Dan raapt 'n zeeman ze op. Hij gooit ze terug in hun domein, want het zijn tenslotte geen rottige haaien, maar wel beklagenswaardige vissen die proberen te vliegen. Of hij trapt erop, want wat doen ze aan boord, die stomme krengen!

Neem kapitein Elzinga, bijvoorbeeld. 'n Beste kapitein, maar hij hield niet van pottekijkers, zeker niet als ze van de Civiele Dienst waren. 'Wat is dat voor een schip daar, kapitein?' vroeg mevrouw Vis op een stralende morgen ter hoogte van Bergen. 'De Arie Hoeppoep!' zei de kapitein verveeld, en dat was dat. Meneer Vis zocht nog even in de Lloyd's Schepenlijst onder de A van Arie en de H van Hoep, ook nog onder Ary en Hup, maar het vaartuig bleek niet te bestaan. Mevrouw Vis plengde een traan, en meneer Vis zei: 'Ik krijg die broeier wel!' In de messroom officieren was het niet veel beter gesteld. 'Wij wonen aan de Kralingse Plas,' liet mevrouw Vis zich ontvallen, 'vlakbij het bos ... !' 'En daar barst het zeker van de eikels?' vroeg de 2e hwtk. 'En van de neukebootjes ! ' zei de stuurman onduidelijk, met volle mond, knipoogje naar de dochter ... 'Is dat 't Enge Bos met die nesten van stekelbaarsjes in de bomen?' wilde de marconist weten. En meneer Vis gooide mes en vork op tafel en beende de deur uit, demonstratief gevolgd door de rest van de familie, maar Pauline keek nog even om naar de derde stuurman en die haalde geërgerd de schouders op, en zei: 'Daar heb ik nou van die leuke gesprekken mee tijdens de hondewacht ...' 'Ik met Ma Vis,' zei de hwtk. 'Komt middenin de nacht, als Pa Vis op apegapen ligt, de machinekamer binnen, gaat ongegeneerd met d'r benen wijd op het bankje bij de telegraaf zitten en zet het Zwarte Koor op scherp. Ik heb 'r al een paar keer boven gehaald, en dan kan je 'r verstandig mee praten ... En ze lust 'n flinke borrel!' 'In je hut?!' vroeg de hofmeester met lichte onrust in z'n stem, 'pas ie 'n beetje op, meester? Je hep toch wel 's van zoutwaterliefde gehoord?' 'Zeker wel!' zei deze, 'en dat ga 'k niet uit de weg!' Pa besloot 's avonds de messroom onderofficieren met een bezoek te vereren en had wat drank meegebracht, die er in ging als Gods woord in een ouderling. 'Daar kan je beter mee praten dan met die officieren!' fluisterde Pa na een uur, toen de bootsman net op dreef was met allerlei prachtige verhalen waar ze van smulden. So far, so good!

'Ja, die zet je midden op zee over de muur!' zei de bootsman. 'Je kunt lijken natuurlijk niet aan boord houwen vanwege ziekten. Je kunt ze ruw inkisten met wat roosterbaren aan de voeten, of ze in 'n deken laten naaien. Wat zou u doen, mevrouw Vis?' Ze nipte tot ontsteltenis van Meneer aan haar derde borrel en zei: 'Ik zou me in 'n deken laten naaien!' 'Ja, dat ha'k wel gedacht!' zei de bootsman temidden van het bulderend gelach, en wéér nam Meneer Vis de benen, gevolgd door Junior die 'Viezeriken!' zei. Maar dochter aarzelde en Ma zei: 'Kind, ga zitten! Bootsman, geef me nog 'n neut!' En toen waren ze gelukkig in Narvik, waar de familie de berg op kon naar de skihut, vanwaar je het schip zienderogen inzinkend als 'n dinky-toy aan de ertspier kon zien liggen. Hier, net boven de boomgrens, was in de zomer als de zon niet onderging, een bar-disco gevestigd die tot ruim in de omtrek brooddronken Noren aantrok omdat het tegen de midzomer aan liep, als vanwege de lange winterperiode wanneer ze hier de zon niet of weinig zien, allemaal gek van de zon en de drank werden, en in de vroege morgen als trollen door de bossen naar huis doolden. De volgende morgen zat iedereen aan tafel vrij opgewekt te kijken. Ma had 'n kater en Pa ook, hoewel die niet gedronken had, maar Paula was met de derde tot in de ochtenduren aan het rock-en-rollen gebleven. Op 'n gegeven moment was hij ze kwijtgeraakt, en dat zat 'm dwars. Junior had van de bootsman te veel bier te drinken gekregen en zat met 'n blokhoofd, en de tweede stuurman verklaarde met een Noorse naar bed geweest te zijn. 'Maar waarop kijk je dan zo sacherijnig?' vroeg de stuurman. 'Niet te geloven!' kreunde hij. "n Complex heb ik! Ze lag naakt naast me, maar ik heb niks mogen doen!' De vrouwelijke Vissen proestten het uit, de mannelijke helft leek op darren, die er in het seksleven toch maar bij hangen. De terugreis was wreed; dat wil zeggen: het schip was wreed.Het reageerde als een duikelaartje met al dat zware erts onderin. Het haalde als een kreng en pas binnen de pieren kwamen de Vissen weer uit hun kooi. 'Nooit meer!' reageerden Meneer Vis en Zoon. 'Kom nog 's langs!' zei Ma tegen de hwtk en de derde stuurman kreeg van Paula 'n kusje. Hij had haar van de reis in het halende hospitaaltje dikwijls getroost, ingestopt en met kussens schrap gezet, als ze vanwege de zeegang de wanhoop nabij was. En hoewel Meneer Vis het slag haatte, kon hij niet om z'n toekomstige schoonzoon heen ... Ook vliegende-vissebloed kruipt waar 't niet gaan kan...
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

De man van de kamerjas

'Hij houdt niet van ons!' zei Chef Radio-officier Karel Lus van het m.s. 'Volendam' tegen z'n assistent Arie de Man. 'Het begint al met Hollands Glorie ... Daar vermoordt de gekke telegrafist die Riekie Wandelaar, het liefje van de kapitein ... Ik zal het je voorlezen, Arie. Hier staat het ... Bladzijde driehonderddrieënzestig ... Hollands Glorie, potverdorie! 't Gaat over die beroemde sleepreis, weet je ... ' 'De enige die Riekie niet mag lijden is de marconist ... 'n Bleke, puistige vriend die in het voor hem gebouwde hokje op het sloependek huist met de hartstochtelijke afzonderingsdrift van 'n kluizenaar ... Hij is een vreemdeling aan boord, afkomstig van 'n radio-instituut in Holland, en speciaal gemonsterd voor buitenstaander van betere stand en bemoeit zich nooit met de bemanning ... Maar de officieren zijn genoodzaakt hem te harden ... -DIT GAAT OVER ONS, ARIE! - wanneer hij gehuld in een paars met groen geblokte kamermantel naar de messroom afdaalt voor de maaltijden ... Erg gezellig zijn die tafels niet, waar de marconist aan deelneemt ... - bah ... ! De mán - da's jouw naam, Arie! - is ongezellig in zijn conversatie, bestaande uit allerlei onverteerbaar cultuurvoer, dat hij kokhalzend tracht te lozen ... Iedereen prijst zich gelukkig wanneer hij de benen neemt, na gemopperd te hebben over de glazigheid van de piepers, de taaiheid van de osselapjes, en demonstratief met mes en vork gaat eten. Ze laten hem met rust in zijn geheimzinnige laboratorium vol cilinders en krukstangen en verwarde draden, waarachter raadselachtige schemerlampjes gloeien wanneer hij luistert en blauwe vonken spettert als hij seint ... '

'De bloody schoft! Als ik die ooit in m'n handen krijg ... !' voegde Karel Lus eraan toe, die zich steeds meer had opgewonden terwijl hij las. Arie de Man grinnikte. Hij zat aan het loket de 'Oceaanpost' bij te werken, die hij een uur tevoren van Scheveningen Radio ontvangen had. Nee, het was nog niet druk; de passagiers sliepen nog. 'Da's zijn verhaal, chief!' zei hij afwezig. 'Hij is auteur en die liegen altijd. Laat 'm maar! Hollands Glorie is 'n goed boek, so what!' 'So what?!' zei Karel. 'Hij maakt ons beroep naar de kloten! Moet je nog meer van 'm horen?' 'Graag!' zei Arie, 'ik hou van 'n goed verhaal!' 'Goed verhaal?' zei Karel Lus, bladerend in het volgende boek genaamd 'Scheepspraat'. 'Dan zal ik je nóg 's wat laten horen ... !' 'Hoofdstuk Marconisten,' las hij bijna bitter voor. 'Wie 'n indruk wil krijgen van de marconistenmentaliteit, moet 's luisteren naar hun onderlinge gesprekken via de radio of, nog beter, de kout die zij wisselen met de telefoonjuffrouwen van de grote kuststations ... Om de een of andere reden krijgen de grapjes en gemeenplaatsen die aan de wal melig klinken een stralenkrans van esprit en originaliteit zodra ze via de sleutel of de microfoon worden overgebracht ... Geen man ... bah ... ! zal een meisje met schoonheid aanspreken wanneer zij tegenover hem staat ... Marconisten zijn verknocht aan het woord beautiful als dames-titulatuur en naar het schijnt denken hun tegenspeelsters er net zo over... HIJ IS JALOERS OP ONS!' 'De jonge zeeman zal tot de ontdekking komen dat het verstijven van zijn kaakspieren een geconditioneerde reflex is op het zien van de marconist die in g-e-b-1-o-e-m-d-e kamerjas - HIJ HERHAALT ZICHZELF! - met handdoek, tandenborstel, scheermes, eau-de-cologne en busje talkpoeder naar de badkamer slentert op Arabische muiltjes om négen uur in de ochtend ... '

Op dat moment werd er op het loket geklopt; de eerste klant diende zich aan. 'Goede morgen!' zei de vriendelijke stem van een zich vooroverbuigende man. 'Ik wil 'n telegram versturen ... !' 'U bent er vroeg bij!' zei De Man, zich afvragend waar hij hem meer gezien had. 'Hier is een telegramformulier...!' Terwijl de klant het telegram opschreef, bleef Arie hem aankijken. Hij kreeg langzaam een duidelijker beeld, alsof de mist in zijn hoofd optrok. Maar pas toen hij het telegramformulier terug ontvangen had, wist hij het zeker. De ondertekening luidde: Jan de Hartog. Arie de Man grinnikte. 'Heeft u 'n ogenblik?' vroeg hij, het loket sluitend, en toen tegen zijn chef: 'Zeg, ik heb hier die vent van die gebloemde kamerjas aan het loket ... Iets voor jou om af te handelen?' Karel Lus zat 'n tijdje sprakeloos. Snuivend kwam hij overeind, opende het loket, keek De Hartog recht in de ogen en zei geilzoet: 'Hallo, beautiful!. .. 't Is exact négen uur ... Mensen zonder gebloemde of geblokte kamerjas helpen we niet om deze tijd van de dag ... ' Hij boog zich voorover. 'En zeker niet als ze geen Arabische muiltjes aanhebben!' Beng! Hij smeet het loket dicht. Het duurde twee minuten voor er geklopt werd. Voldaan en bekoeld opende Karel Lus het loket weer en keek verveeld naar buiten. Jan de Hartog staarde hem verbluft en verlegen aan. Er was hem kennelijk 'n groot licht opgegaan. 'Ik weet waar je op doelt!' zei hij moeilijk. 'Hollands Glorie was m'n eerste, maar niet m'n beste boek ... ' 'En Scheepspraat dan?' zei Karel Lus, 'daar staat het ook in! Alleen niet geblokt maar gebloemd ... ' 'Meen je dat nou?' zei Jan de Hartog. 'Je bent goed op de hoogte!' 'Alsof ie het zelf geschreven had!' kwam Arie de Man, net terug van weggeweest naar de hut van z'n chef en een gebloemde kamerjas dragend.
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

Bridge over troubled waters

Aan de Levantkade lag mijn schip op stootgaren. Ik was plotseling opgeroepen om te varen en bij gebrek aan tijd had ik mijn uniform aangetrokken, zodat de man die tegenover me in de trein zat, gemakkelijk kon vaststellen dat ik zeeman was. Kennelijk tobde hij ermee. Nadat hij me een kwartier lang vanachter zijn gewichtige dossiers met toenemend onbegrip had zitten bekijken, begon hij ongevraagd een eenzijdig gesprek. Wetenschappelijk bekeken, doceerde hij, behoort een mens van nature niet op zee. Vissen behoren in het water en vogels in de lucht, en mensen behoren vaste grond onder de voeten te hebben. De mens is een typische landbewoner, zei hij met nadruk; varen en vliegen is tegennatuurlijk. Ik had dat in Port Darwin tijdens 'n gloeiende avond wel eens door een aboriginal, die voor het eerst de zee zag horen zeggen, en hoorde hem zwijgend maar met stijgende verbazing aan, deze typische landbewoner. 'En wat denkt u van een amfibie?' vroeg ik, 'die leven soms te land en soms te water ... ' "n Mens is geen amfibie, meneer!' zei hij. 'Het ontstellende van deze tijd is dat de mens zich mogelijkheden verschaft, die hem van nature niet zijn aangeboren ... ' 'Van nature,' zei ik wrevelig, 'maar heeft u iet 'Mag ik u erop attent maken dat we ons met tegennatuurlijke snelheid voortbewegen?' probeerde ik. 'De benenwagen is ons oervervoermiddel ... Vijf tot zes kilometer per uur ... !'

Hij slikte even. 'Dat ... dat ligt op ander terrein!' zei hij. 'Zolang het land is, en geen water of lucht ... ' 'Wast u zich wel 's?' vroeg ik. 'Natuurlijk, dat is toch noodzakelijk!' 'Van wassen komt varen, meneer. .. ' zei ik. 'Je moeder stopt je in een teil en voor je 't weet ben je zeeman ... ' 'U vit!' zei hij, 'of u heeft mijn wetenschappelijk betoog niet begrepen ... Ik haalde diep adem. 'Luchthappen is het begin van luchtvaart,' zei ik obstinaat maar met genoegen. Hij keek me nu bijna woest aan. 'Hebt u wel 's gevaren?' vroeg ik. 'Nooit!' bitste hij. De trein denderde Amsterdam Centraal binnen. Er voer een wit schip door het IJ naar de Passagiersterminal. Aan de noordzijde van het station waren nog juist de ponten over het IJ waarneembaar. 'Ook nooit met de pont gevaren?' vroeg ik. 'Ja, dat natuurlijk wel.' 'En hoe is dat bevallen? Geen last met uw natuur gehad?' 'Dat was heel anders, meneer,' zei hij, driftig opstaand. 'Dat was noodzakelijk omdat er geen brug was ... ' 'Op zee zijn helemaal geen bruggen,' zei ik, en toen met iets van trots: 'Wij zijn die brug, begrijpt u?' Hij stapte onmiddellijk uit toen de trein stilstond, en verdween in de menigte. Ik rook Amsterdam, de nabije haven, greep snel mijn koffers en nam een taxi naar boord. Aan de gangway bleef ik nog even staan. Het zou maanden duren voor dit panorama van de oude koopmansstad weer in zicht kwam. Ik slikte. Nooit heb ik beter gevoeld wat het zeggen wil zeeman te zijn.
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

De telegraaf

Kapitein Goedegebuur van de 'Veendam' wist dat hij binnenkort zou worden overgeplaatst naar nieuwbouw, en als dát schip eenmaal in de vaart kwam, zou déze 'Veendam' worden verkocht. In de bar tussen de tipsy passagiers zittend, keek hij met weemoed naar die prachtig gepoetste roodkoperen telegraaf van de vorige 'Veendam' achter de tapkast; een relikwie uit glorieuze dagen toen hij zelf nog niet eens voer, laat staan éénbander was. Die telegraaf, dacht hij met toegeknepen ogen, zou hij moeten meenemen naar het nieuwe schip. 'Arie,' zei hij tegen de purser, 'die telegraaf daar is een stuk uit ons leven ... Die wil ik meenemen naar ons nieuwe schip. Zorg ervoor dat het ding van boord af gaat als het schip verkocht wordt. Daar stel ik je verantwoordelijk voor. Laat de dekdienst 'm maar inkisten. Ik zal de maatschappij inlichten dat ik 'm in de entreebar van de nieuwe Stuyvesant Bar wil hebben ... ' 'Komt voor mekaar, kapitein!' had Arie gezegd, maar barkeeper Hans Versluys had 't gehoord, en daar hij purser noch kapitein een warm hart toedroeg, besloot hij ze bij binnenkomst te grazen te nemen door de roodkoperen telegraaf ongezien te verdonkeremanen. Hij had er een goed plan mee, dacht hij ... Bij aankomst in New York werd het schip meteen overgenomen door een Italiaanse bemanning, en kapitein Goedegebuur zag tijdens een laatste inspectie dat de telegraaf uit de bar verdwenen was en veronderstelde dat Arie woord gehouden had. Hij had trouwens wel andere zorgen aan z'n hoofd. De bemanning stroomde van boord. De scheepspapieren moesten in orde gemaakt. De nieuwe crew moest worden geïnstrueerd, en daarvoor bleef 'n kleine staf achter. Op Kennedy Airport liep hij Arie tegen het lijf, en zei: 'Bedankt, zeun! Ik zag dat de telegraaf weg was uit de bar. Waar is ie?' 'W ... weet ik niet, kapitein!' zei Arie. 'Twee dagen voor vertrek was ie ineens verdwenen".' 'En dat zeg je me nou pas?' zei hij, kwaad wordend. 'De maatschappij heeft er op mijn aanraden al een plaatsje voor gereserveerd, en nou sta ik voor paal!'

Na aankomst in Nederland vertelde hij op kantoor dat de oude telegraaf vermist werd en men stuurde een telegram naar de Nederlandse staf om aan boord goed te zoeken en alsnog te trachten die uit de boedel te redden. Ook de nieuwe maatschappij kreeg een vriendelijk verzoek daaraan mee te werken. Weken later kreeg kapitein Goedegebuur op zijn huisadres een grote loodzware kist afgeleverd. 'Ex Veendam' stond erop. 'Real copper telegraph'. De douane en de vervoerder stuurden 'n forse rekening mee. Goedegebuur pakte het geval uit en sleepte het naar de huiskamer. Hij stond daar fantastisch! Ook z'n vrouw en de buren vonden het 'n geweldig stuk. Soms gleed zijn hand even over de bedieningshandles en decennia scheepvaarthistorie lagen onder handbereik. Hij hoorde de ouwe stoomkar bonken, de zuigers sissen, en de platgepette kapitein in het nog open stuurhuis orders aan de stuurman geven. 'Volle kracht, kapitein!' Dat was nu allemaal over met die directe brugbediening Hij stond in hevige tweestrijd. Wat moesten die bezopen passagiers eigenlijk met zoiets moois in de Stuyvesant Bar? Ze kenden de geschiedenis ervan immers niet! Hij besloot de telegraaf nog even te laten staan. Een week later werd hij gebeld door de maatschappij. 'We hebben bericht ontvangen waaruit blijkt dat de telegraaf 'n week geleden bij u is afgeleverd, kapitein". Klopt dat?' Goedegebuur slikte, geschrokken maar ook woedend. 'Ja, d'r is hier 'n kist afgeleverd,' zei hij, "n practical joker, zeker!' 'Practical joker, kapitein?' 'Ja, ik had orders gegeven het ding van boord te halen voor de nieuwe "Veendam", zoals u weet, maar iemand heeft 'm naar m'n privé-adres gestuurd ... ' 'Zozo! En, staat ie mooi?' Schitterend!' zei Goedegebuur, "n plaatje! Maar ik zal 'm weer inkisten en kom 'm dan maar halen ... ' 'Moet ie weg?' zei Ma. 'Ja, hij moet weg!' zei Goedegebuur. 'Hij gaat naar het nieuwe schip toe. Da's toch maar beter ... !' Op 'n Caribische avond zat hij in de Stuyvesant Bar van de nieuwe 'Veendam'. De passagiers waren tipsy, zoals gewoonlijk. Hij staarde gehypnotiseerd naar de telegraaf, en kreeg plotseling heimwee. 'Mooi, hè!' zei barkeeper Hans Versluys, de telegraafhandles heen en weer halend, 'die zou ik nou graag in de huiskamer hebben gehad, kapitein!'
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

Het postsyndroom

Post betekent in het Engels: voorbij, maar ook paal, stijl, post, in de betekenis van iets dat staat. Onroerend goed, dus. Het beweegt in elk geval niet. Arme PTT! Post ontvangen of verzenden betekent altijd iets passé ... want het werd X aantal uren - dagen, maanden, jaren vliegen als 'n schaduw heen, - geschreven, gedicteerd, getelegrafeerd, getelexed of op fax gezet. En er is altijd vertraging ... Feit is dat zeelieden altijd naar post uitkijken. Ze hebben tegenwoordig weliswaar SATCOM - Satelliet Communicatie - aan boord, maar dat is nog vrij duur, dus wordt er nog veel geschreven. Post is erg belangrijk voor 'n zeeman; net zo belangrijk als voor 'n zakenman, met dit verschil dat er wel naar een schip getelefoneerd kan worden, maar dat is effe duurder dan een postzegel... Dus gaat de post naar de rederij, en die weet vaak vandaag niet waar het schip morgen heengaat. Daardoor komt post altijd zeer, zeer vertraagd aan boord; misschien via Suez terwijl het schip bij Gibraltar al bericht kreeg naar New York te varen, of via Panama, terwijl de reis per nader inzien toch maar via Buenos Aires en Kaap Hoorn naar Djakarta gaat. Dat noemden ze vroeger 'wilde vaart', gedachtig het bekroonde boek van de lang overleden ex-zeeman Willem de Geus, maar er bestáát tegenwoordig bijna geen lijnvaart meer. Het is praktisch allemaal 'wilde vaart'; varen van jop naar jop, van lading naar lading, van aanbieding naar aanbieding. Schepen zijn publieke vrouwen geworden ... Ze bieden zich aan, en zien wel! En voor de incommunicado zeeman blijft het post-syndroom. Hij blijft elke haven uitkijken naar post van huis, van thuis dat hij idealiseert in de ellende van het moment: storm, hitte, kou, muskieten, nationalisme, everything! Hij vaart, vervoert; daar is ie voor opgeleid, maar van politiek snapt ie niks. Hij háát politiek. Welke dan? De Russische, Amerikaanse, Engelse, Indiase, Argentijnse, Chinese, Taiwanese, Japanse of Koreaanse? Weet hij veel?! Hij vaart, vervoert van land naar land en continent naar continent. Dat is z'n taak. Verwacht geen exacte politieke wereldvisie van 'n zeeman; die is altijd zeegericht. Hij heeft 'n beperkte taak: vervoer over de zeven zeeën, en hij koppelt dat aan een persoonlijk, zeer persoonlijk idee dat hij de wereld op die manier kan verbeteren ... Hoe belangrijk post wel is, wordt duidelijk uit het verhaal van de zeeman die in Port Said geen post ontving, en daarom in het Suezkanaal een brief op poten naar huis schreef, dreigend met echtscheiding, die hij ter posting aan de stuurman gaf. Aan de andere kant van het Kanaal, Port Tewfik, kwam er echter wél post. 'Stuurman, stuurman!' brulde hij, 'm'n post is toch nog niet weg? ... Geef terug, geef terug, ik moet effe 'n nieuwe schrijven .. .' En die begon uiteraard met 'Liefste ... '. Ja, post is belangrijk! 'Lieveling, het weer is guur en Pietje heeft waarschijnlijk bronchitis. Je dochter Marina komt altijd middenin de nacht thuis en je moeder maakt het niet lang meer. Veel liefs, Margo!' Thuisfront, schrijf dat nooit! Verman jezelf, al ben je 'n vrouw! 'Liefste, het weer is guur en we hebben wat problemen, maar ik weet zeker dat die kleiner zijn dan die van jou ... ' De zeevarende Pa of zoon, schoonzoon of zwager zal na ontvangst van zo'n overcode bericht zeggen: 'Dat is er een! Die fikst het zelfs als ik er niet ben!' en trots als een pauw alles trotseren wat er ter wereld te trotseren valt! En hij zal van je houden tot aan het einde van de wereld!
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

Kapitein, de schroef is foetsie!

Op een goede morgen in de Zuidchinese Zee begon eerst het achterschip van het Nederlandse motorschip 'Haalsum' hevig te trillen; een trilling die zich langzaam naar de midscheeps verplaatste en kapitein De Graaf bereikte, die juist bezig was wakker te worden, en de telefoon in dit opzicht net voor was. 'Ik weet het niet,' kwam de stem van hwtk Van Sittert, 'Volgens mij is er wat met mijn schroef ... ' De kapitein stoorde zich niet aan dit 'mijn', maar vond het wel 'n beetje overdreven. Iedere opvarende sprak tenslotte over 'mijn schip', dus mocht het Hoofd van de Technische Dienst aan boord wel over 'mijn schroef' spreken, hoewel dat in Angelsaksische landen wel eens verkeerd overkwam, gezien de
uitdrukking 'screw me ... ' Maar toen de hwtk eraan toevoegde:'Ik denk dat je mensen wat geraakt hebben,' zat kapitein De Graaf meteen rechtop, want dit was een directe aanval op de Nautische Dienst. 'De stuurman heeft 'm vannacht natuurlijk weer 's flink geraakt!' bromde hij. Intussen werd er op de deur van de kapiteinshut geklopt. De Graaf riep: 'Ogenblik,' hees zich in zijn bovenkleding en opende de deur. 'Ja, het schip trilt!' riep hij de wachtende stuurman Wiegman toe. 'De meester beweert dat we wat geraakt hebben. Weet je daarvan?' Wiegman die zelf de voormiddagwacht liep, antwoordde: 'Niks van gemerkt, kapitein!' terwijl de Ouwe hem passeerde op weg naar de brug. ''t Begon ineens ... ' 'Welke vaart lopen we nog?' vroeg De Graaf. 'Zeker niet minder dan een uur geleden, kapitein!' zei de stuurman, 'Als er iets met de schroef zou zijn, zouden we minder moeten lopen ... ' De kapitein greep de telefoon. 'Kom je erbij, chief?' vroeg hij de hwtk, daarmee een soort scheepsraad beleggend op de brug, waar de kompasketel nu duidelijk stond te rammelen, en het koffiezetapparaat pogingen deed een rondje te maken.

Een scheepsschroef. Scherp uitgekiend stuk gegoten metaal, hangende achteraan een schip met de bedoeling al schroevende een zo groot mogelijke massa water in beweging te brengen, waardoor het schip vooruitgang maakt. Produkt van maritieme evolutie via roeiriemen en schoepenraderen. Metaalkunde in optima forma, beproefd in sleeptanks en cavitatietunnels, samengesteld uit sterk gekromde bladen, uitgebalanceerd bevestigd aan een schroefas die tienduizend pk's van de machine op haar overbrengt via de schroefaskoker, die diep onder water mijl na mijl de spanningen moet opvangen en zonder te gaan lekken tot aan de volgende dokperiode borg moet staan voor schroef en as beide, voor de manoeuvreerbaarheid van het peperdure schip en haar lading. Nee, geen kleinigheid die schroef, wist de kapitein. Maar je kon op zee een boomstam raken, een slapende walvis of een wrak, en vlakbij de wal een steen of een kademuur. Schuld of geen schuld? De Graaf kende het klassieke verhaal van de crew die het schip vóór zwaar ballastte, en het achterschip zóver boven water kreeg dat ze zelf de reserveschroef aan de schroefas konden zetten. Een indianenverhaal, goed voor de zeevaartschool of een opgepoetst gedenkboek. 'Het schudt als de hel achterin de schroefaskoker!' rapporteerde Van Sittert. 'Dat houwen we niet heel, kapitein!'

'Ik heb gevaren met 'n hwtk van een ouwe Liberty,' zei Wiegman. 'Die verloren een blad van de schroef en liepen toen twaalf mijl inplaats van tien!' 'Geklets!' antwoordde Van Sittert. 'Kan helemaal niet! Die vent is gek!' 'Typische hwtk!' zei Wiegman gortdroog. Hij kon het niet laten! De Ouwe schraapte de keel. 'We hebben nog ver te gaan,' onderbrak hij. 'Met moesson door de Indische Oceaan, de Rode Zee, enzovoort. Als het zo blijft, kunnen we wel thuisvaren, maar wie zegt ... ' Op dat moment begon de bakboordsdeur hevig te rammelen, en de kapitein gaf halvekracht, waardoor het geluid langzaam afnam. 'We leggen 'm op het zeetje en als ie de kont optilt, proberen we wat te zien, da's het enige,' zei de kapitein. 'Dan moet jij je daar maar over de muur laten zakken, stuurman!' 'Nee, dat doe ik wel!' zei Van Sittert, die in een bootsmansstoeltje over de achtersteven afzakte, handitalki in de hand, en trachtte de zeer langzaam draaiende schroef te schouwen als die dreigde boven water te komen. Hij constateerde toen hij bijna door een aanrollende golf uit zijn stoeltje werd gewipt en met het achterschip als een raket omhoog werd gedreven, dat minstens één schroefblad behoorlijk beschadigd was. Het schip was te diep geladen om goed te kunnen zien, en duikertje spelen midden op de ruwe oceaan was ondoenlijk. Dat was dat. Via de radio zocht kapitein De Graaf verbinding met kantoor, gaf uitleg en advies, en kreeg toestemming de schade in dok te Singapore te laten vaststellen. Op eigen kracht voer de 'Haalsum' naar die haven. Vollekracht draaien was wegens hevig trillen onmogelijk. Halvekracht bereikte het schip de rede, waarbij het trillen steeds erger werd. Bij ankeren en achteruitdraaien scheen de schroefas de fieteldans te krijgen.

Het hele schip schudde als een kraamvrouw in barensnood. De Graaf was blij dat hij in afwachting van sleepboten 'stop machine' kon geven. Een halve dag later in het langzaam omhoog komende afzinkbare dok, stuurde hij de stuurman de wal op, om vanaf de dokwand te rapporteren wat hij zag, als het achterschip voldoende boven water gekomen was, want nieuwsgierig was hij wel. Wat hij via de walkitalki te horen kreeg, betekende een eenmalig hoogteof dieptepunt in zijn zeemansloopbaan. Dat wist hij op dat moment nog niet. 'Kapitein,' riep de stuurman zo te horen met enig satanisch genoegen in zijn stem. 'De schroef is foetsie!' 'WAT!' schreeuwde Van Sittert, die naast hem stond verbouwereerd. Kapitein de Graaf bleef een halve minuut stil. Toen, alsof hij ontwaakte uit een dovingstoestand, zei hij rustig: 'Hoe bestaat het! De schroef is er op de rede afgevallen, meester! Net op het goeie moment! Dus hebben we het goed gedaan. Anders had een sleper ons binnen moeten brengen ... En ik heb net m'n aandelen Smit-Tak verkocht ... !'
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

Kapitein, de schroef is foetsie!

Op een goede morgen in de Zuidchinese Zee begon eerst het achterschip van het Nederlandse motorschip 'Haalsum' hevig te trillen; een trilling die zich langzaam naar de midscheeps verplaatste en kapitein De Graaf bereikte, die juist bezig was wakker te worden, en de telefoon in dit opzicht net voor was. 'Ik weet het niet,' kwam de stem van hwtk Van Sittert, 'Volgens mij is er wat met mijn schroef ... ' De kapitein stoorde zich niet aan dit 'mijn', maar vond het wel 'n beetje overdreven. Iedere opvarende sprak tenslotte over 'mijn schip', dus mocht het Hoofd van de Technische Dienst aan boord wel over 'mijn schroef' spreken, hoewel dat in Angelsaksische landen wel eens verkeerd overkwam, gezien de uitdrukking 'screw me ... ' Maar toen de hwtk eraan toevoegde:'Ik denk dat je mensen wat geraakt hebben,' zat kapitein De Graaf meteen rechtop, want dit was een directe aanval op de Nautische Dienst. 'De stuurman heeft 'm vannacht natuurlijk weer 's flink geraakt!' bromde hij. Intussen werd er op de deur van de kapiteinshut geklopt. De Graaf riep: 'Ogenblik,' hees zich in zijn bovenkleding en opende de deur. 'Ja, het schip trilt!' riep hij de wachtende stuurman Wiegman toe. 'De meester beweert dat we wat geraakt hebben. Weet je daarvan?' Wiegman die zelf de voormiddagwacht liep, antwoordde: 'Niks van gemerkt, kapitein!' terwijl de Ouwe hem passeerde op weg naar de brug. ''t Begon ineens ... ' 'Welke vaart lopen we nog?' vroeg De Graaf. 'Zeker niet minder dan een uur geleden, kapitein!' zei de stuurman, 'Als er iets met de schroef zou zijn, zouden we minder moeten lopen ... ' De kapitein greep de telefoon. 'Kom je erbij, chief?' vroeg hij de hwtk, daarmee een soort scheepsraad beleggend op de brug, waar de kompasketel nu duidelijk stond te rammelen, en het koffiezetapparaat pogingen deed een rondje te maken.

Een scheepsschroef. Scherp uitgekiend stuk gegoten metaal, hangende achteraan een schip met de bedoeling al schroevende een zo groot mogelijke massa water in beweging te brengen, waardoor het schip vooruitgang maakt. Produkt van maritieme evolutie via roeiriemen en schoepenraderen. Metaalkunde in optima forma, beproefd in sleeptanks en cavitatietunnels, samengesteld uit sterk gekromde bladen, uitgebalanceerd bevestigd aan een schroefas die tienduizend pk's van de machine op haar overbrengt via de schroefaskoker, die diep onder water mijl na mijl de spanningen moet opvangen en zonder te gaan lekken tot aan de volgende dokperiode borg moet staan voor schroef en as beide, voor de manoeuvreerbaarheid van het peperdure schip en haar lading. Nee, geen kleinigheid die schroef, wist de kapitein. Maar je kon op zee een boomstam raken, een slapende walvis of een wrak, en vlakbij de wal een steen of een kademuur. Schuld of geen schuld? De Graaf kende het klassieke verhaal van de crew die het schip vóór zwaar ballastte, en het achterschip zóver boven water kreeg dat ze zelf de reserveschroef aan de schroefas konden zetten. Een indianenverhaal, goed voor de zeevaartschool of een opgepoetst gedenkboek. 'Het schudt als de hel achterin de schroefaskoker!' rapporteerde Van Sittert. 'Dat houwen we niet heel, kapitein!'

'Ik heb gevaren met 'n hwtk van een ouwe Liberty,' zei Wiegman. 'Die verloren een blad van de schroef en liepen toen twaalf mijl inplaats van tien!' 'Geklets!' antwoordde Van Sittert. 'Kan helemaal niet! Die vent is gek!' 'Typische hwtk!' zei Wiegman gortdroog. Hij kon het niet laten! De Ouwe schraapte de keel. 'We hebben nog ver te gaan,' onderbrak hij. 'Met moesson door de Indische Oceaan, de Rode Zee, enzovoort. Als het zo blijft, kunnen we wel thuisvaren, maar wie zegt ... ' Op dat moment begon de bakboordsdeur hevig te rammelen, en de kapitein gaf halvekracht, waardoor het geluid langzaam afnam. 'We leggen 'm op het zeetje en als ie de kont optilt, proberen we wat te zien, da's het enige,' zei de kapitein. 'Dan moet jij je daar maar over de muur laten zakken, stuurman!' 'Nee, dat doe ik wel!' zei Van Sittert, die in een bootsmansstoeltje over de achtersteven afzakte, handitalki in de hand, en trachtte de zeer langzaam draaiende schroef te schouwen als die dreigde boven water te komen. Hij constateerde toen hij bijna door een aanrollende golf uit zijn stoeltje werd gewipt en met het achterschip als een raket omhoog werd gedreven, dat minstens één schroefblad behoorlijk beschadigd was. Het schip was te diep geladen om goed te kunnen zien, en duikertje spelen midden op de ruwe oceaan was ondoenlijk. Dat was dat. Via de radio zocht kapitein De Graaf verbinding met kantoor, gaf uitleg en advies, en kreeg toestemming de schade in dok te Singapore te laten vaststellen. Op eigen kracht voer de 'Haalsum' naar die haven. Vollekracht draaien was wegens hevig trillen onmogelijk. Halvekracht bereikte het schip de rede, waarbij het trillen steeds erger werd. Bij ankeren en achteruitdraaien scheen de schroefas de fieteldans te krijgen.

Het hele schip schudde als een kraamvrouw in barensnood. De Graaf was blij dat hij in afwachting van sleepboten 'stop machine' kon geven. Een halve dag later in het langzaam omhoog komende afzinkbare dok, stuurde hij de stuurman de wal op, om vanaf de dokwand te rapporteren wat hij zag, als het achterschip voldoende boven water gekomen was, want nieuwsgierig was hij wel. Wat hij via de walkitalki te horen kreeg, betekende een eenmalig hoogteof dieptepunt in zijn zeemansloopbaan. Dat wist hij op dat moment nog niet. 'Kapitein,' riep de stuurman zo te horen met enig satanisch genoegen in zijn stem. 'De schroef is foetsie!' 'WAT!' schreeuwde Van Sittert, die naast hem stond verbouwereerd. Kapitein de Graaf bleef een halve minuut stil. Toen, alsof hij ontwaakte uit een dovingstoestand, zei hij rustig: 'Hoe bestaat het! De schroef is er op de rede afgevallen, meester! Net op het goeie moment! Dus hebben we het goed gedaan. Anders had een sleper ons binnen moeten brengen ... En ik heb net m'n aandelen Smit-Tak verkocht ... !'
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

De bloedwraak

Dat kapitein Bouviers vrouw kwakkelende was, wist de hele bemanning en was bekend ver buiten het schip. Aan boord van de 'Aldegonda' indoctrineerde ze iedereen met haar kwaal, via de radio kenden alle andere 'A'-boten het probleem, en in de havens in de driehoek tussen Siam, Singapore en Sumatra werd er na binnenkomst ook altijd zorgelijk naar haar toestand geïnformeerd. Ja, Mimi was in de overgang. In de open messroom onder het zonnedek op het achterdek, vertelde ze de bemanningsleden, bij voorkeur tijdens de avondschemering en elk afzonderlijk, van de scheurende maandstonden waartoe een vrouw vanaf haar dertiende veroordeeld werd, totdat het zo'n dertig jaar later met gruwelijke lichamelijke en geestelijke radbrakingen trachtte op te houden, en wás dat nou maar zo, maar dat gesodemieter ging maar door, alsof ze met een mes door je baarmoeder aan het spitten waren! Kapitein Piet Bouvier was er tijdens die medische voorlichtingen nooit bij. Dan bleef hij in de midscheeps onder het stuurhuis waar zijn hut was en nam een ruime borrel. Waarschijnlijk had hij met zijn vijftig jaar zelf nog geen last van de overgang, maar dat zou zo'n kerel wèl krijgen als ie er elke dag maar over geïnterpoleerd werd. Nee, Ome Piet, zoals hij genoemd werd op de vloot, had er zwaar de pest over in, hoewel hij dat niet openlijk liet blijken.

Op wonderbaarlijke wijze hield hij z'n Mimi altijd zwaar de hand boven het hoofd, wat ze ook deed, wat ze ook had uitgevoerd of verkoos uit te voeren. Hij nam haar zoals ze was, en daarmee uit. Maar er kwam een dag dat Mimi het niet langer uithield en in Bangkok in het hospitaal verdaagde, waar men een dosis pillen in haar onderbuik legde, de zaak weer dichtnaaide en haar met de 'Aldegonda' de reis weer op stuurde. Dat ging niet goed en in Singapore moest ze dan maar in het Raffles Ziekenhuis worden opgenomen, waartoe Bouvier de 'Aldegonda' op de rede liet ankeren en haar per barkas en taxi ter plekke bracht. Daarna voer het schip door naar Pladjoe op Sumatra, met de bedoeling haar op de terugreis naar Bangkok weer op te pikken. Op die terugreis praaide Bouvier kapitein Max van Groningen van de 'Adinda' die naar Poeloe Boekom bij Singapore moest en ze spraken af elkaar aan de aanlegsteiger te ontmoeten voor een bezoek aan Mimi. Intussen werd bekend dat ze bloedtransfusie nodig had, en beide kapiteins stelden zich per radio daarvoor beschikbaar, als de bloedgroep klopte. Op de aanlegsteiger bij Raffles Square zei Arie tegen Piet: 'Joh, laten we 'n pikketanussie nemen, want als je bloed afgeeft raak je vocht kwijt en dat moet je van tevoren aanvullen!' Daar was Ome Piet niet tegen, want hij zat tóch in de rats, maar het resultaat was wel dat ze allebei als verstrengelde apen op hun sokken de trappen van het ziekenhuis opslopen en daar vast bij de portier op een bank gingen liggen omdat ze bloed moesten geven. Na enige geharrewar werd Van Groningens bloed voor gebruik afgekeurd. 'Dacht ik wel,' zei Ome Piet. 'Net als ouwe proviand ongeschikt voor walgebruik, nog goed voor aan boord ... '

Ome Piets bloed bleek wel geschikt en na afloop namen ze samen nog een pikketanussie voor ze zich naar hun respectievelijke schepen begaven. 'Goeie reis, Piet!' zei Max met tranen in de ogen. 'We leven allemaal met je mee!' 'Dank je! ' zei Ome Piet, een brok wegslikkend. 'Dank voor je konvoyeren en je steun, en je bloed ... Oh nee, dat was boesoek. Pas op, ouwe jongen. Het leven in de Oost is als een kinderhemd, kort en bescheten. Solong!' Ome Piet was stil die reis, maar op de terugreis kwam er een telegram van Mimi dat ze voldoende hersteld was om in Singapore weer te worden opgepikt. Dat gebeurde ook. Ze stond enthousiast in de barkas te zwaaien en kwam zowaar zonder hulp de touwladder op. Daar barstte ze los over haar kwalen en belevenissen met mooie dokters en verpleegsters. 'Jongens, dáár is wat te versieren voor jullie!' zei ze tegen de bemanning en toen Ome Piet even de tijd kreeg haar woordenwaterval te onderbreken stelde hij eenvoudig: 'Wat ben je vrolijk, meid! Volgens mij ben je nog lazerus van dat bloed van mij!'
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

De kerstkist

'Ik heb bewondering voor de vrouwen die al in mei beginnen kerstkisten voor zeelui klaar te maken, die dan met uitlopende schepen worden meegegeven,' zei de kapitein van het vrachtschip 'Amstelland'. 'Ik geloof dat we in die geest de kerstkist dan maar weer moeten openmaken, mannen!' Het schip lag in Barranguilla, Colombia. In de warme, volle messroom sleurde de stuurman De Kist voorgaats, zette hem bovenop tafel waarna de meester 'm met een hamer openmaakte. Er verscheen eerst een grote berg houtwol. 'Die mensen hebben ook steeds minder poen!' constateerde de kok. 'Nummer één!' zei de vissende Ouwe, de kring rondkijkend. 'Voor de meester dan maar.' Deze pakte het geschenk aan en maakte het open. "n Zakkammetje!' zei hij, onder homerisch gelach, want hij was kaler dan een tot op de draad versleten staalborstel. De meester opende het briefje dat eraan zat. 'Dat u er als 'n heer uit moge zien,' las hij. 'Zal moeilijk worden, meester... Wel 'n krachtig, jong schrift,' constateerde de meelezende stuurman. 'Daar moet je mee oppassen,' zei de tweede stuurman. 'Ik kreeg verleden jaar een brief, en of ik 's langskwam. Ze was vijf en zestig".' 'Nummer twee!' zei de Ouwe lachend. 'Voor de kok dan maar!'

"n Stuk zeep!' constateerde deze. 'Nou, beter dan die rooie Body Odeur blokken van de kompenie. En dat ik me maar heerlijk mag poedelen. Brr".lk word er heet van".!' 'Pas op!' zei de stuurman, "t is Kerstmis ... !' 'Nummer drie!' zei de Ouwe. 'Voor de tweede stuurman!' "n Flesje aftershave,' zei deze, 'om het zeezout van mijn verweerd gelaat te spoelen ...' 'Juist, jammer dat je 'n baard hebt!' zei de kapitein. 'Maar je mág straks ruilen met de meester... Nummer vier, voor de stuurman!' "n Agenda!' zei deze, 'heb ik net nodig. Kan ik m'n afspraakjes in opnoteren, schrijft ze ... Zeker met 'n zeemeermin of met de kok!' 'Is ie niet van verleden jaar?' vroeg de tweede meester. 'Dat had ik namelijk verleden jaar...' 'Dat klopt dus!· zei de kapitein. 'Nummer vijf is voor jou!' "n Boekje,' zei de tweede. 'Wat opgroeiende jongens moeten weten?' vroeg de kok. 'Hij hééft al een boek!' zei de stuurman. "t Heet Door Blauwe Verten,' zei de tweede. 'Nou, geef het dan maar aan de kok,' kwam de stuurman, 'die is nogal 's blauw".!' 'Nummer zes,' zei de kaptein, 'is". voor de marconist.' "n Wollen sjaal!' zei deze. 'Draag 'm bij kou en ontij ... ' 'Juist,' zei de Ouwe, 'jammer dat we in de tropen zitten. Nummer zeven". voor Jan de scheepsgezel.' "n Gebreide polsmof,' zei deze. 'Voor als het koud is van de winter in Duitsland ... ' 'Op de Reperbahn Nachts um halb eins ... ' zong iemand. 'Nummer acht voor scheepsgezel Arie,' zei de kapitein. "n Chocoladeletter. 'n 0 met 'n streepje erdoor; 'n eu dus. Heutemeteutereutemefleute! 'n Scandinavische letter.' 'Volgens mij is het een vrouwtje,' zei z'n Jan. 'Vreet dat schuine strepie d'r is uit... Hoe smaakt dat?' 'Nummer negen en de laatste van de reis,' zei de kapitein, in het pakketje knijpend. 'Voelt zacht aan ... Verrek, 'n gebreide onderbroek ... ' 'Kapitein!' kwam de stuurman 'Je weet niks van mij, maar er zit geen gulp in ... ' 'Da's gek!' zei de Ouwe. 'Waar slaat dát nou op! O, hier staat het: 'U zult merken dat u 'n broekje krijgt zonder gulp, maar ik neem aan dat u niet getrouwd bent!'
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

De kerstkist

'Ik heb bewondering voor de vrouwen die al in mei beginnen kerstkisten voor zeelui klaar te maken, die dan met uitlopende schepen worden meegegeven,' zei de kapitein van het vrachtschip 'Amstelland'. 'Ik geloof dat we in die geest de kerstkist dan maar weer moeten openmaken, mannen!' Het schip lag in Barranguilla, Colombia. In de warme, volle messroom sleurde de stuurman De Kist voorgaats, zette hem bovenop tafel waarna de meester 'm met een hamer openmaakte. Er verscheen eerst een grote berg houtwol. 'Die mensen hebben ook steeds minder poen!' constateerde de kok. 'Nummer één!' zei de vissende Ouwe, de kring rondkijkend. 'Voor de meester dan maar.' Deze pakte het geschenk aan en maakte het open. "n Zakkammetje!' zei hij, onder homerisch gelach, want hij was kaler dan een tot op de draad versleten staalborstel. De meester opende het briefje dat eraan zat. 'Dat u er als 'n heer uit moge zien,' las hij. 'Zal moeilijk worden, meester... Wel 'n krachtig, jong schrift,' constateerde de meelezende stuurman. 'Daar moet je mee oppassen,' zei de tweede stuurman. 'Ik kreeg verleden jaar een brief, en of ik 's langskwam. Ze was vijf en zestig".' 'Nummer twee!' zei de Ouwe lachend. 'Voor de kok dan maar!'

"n Stuk zeep!' constateerde deze. 'Nou, beter dan die rooie Body Odeur blokken van de kompenie. En dat ik me maar heerlijk mag poedelen. Brr".lk word er heet van".!' 'Pas op!' zei de stuurman, "t is Kerstmis ... !' 'Nummer drie!' zei de Ouwe. 'Voor de tweede stuurman!' "n Flesje aftershave,' zei deze, 'om het zeezout van mijn verweerd gelaat te spoelen ...' 'Juist, jammer dat je 'n baard hebt!' zei de kapitein. 'Maar je mág straks ruilen met de meester... Nummer vier, voor de stuurman!' "n Agenda!' zei deze, 'heb ik net nodig. Kan ik m'n afspraakjes in opnoteren, schrijft ze ... Zeker met 'n zeemeermin of met de kok!' 'Is ie niet van verleden jaar?' vroeg de tweede meester. 'Dat had ik namelijk verleden jaar...' 'Dat klopt dus!· zei de kapitein. 'Nummer vijf is voor jou!' "n Boekje,' zei de tweede. 'Wat opgroeiende jongens moeten weten?' vroeg de kok. 'Hij hééft al een boek!' zei de stuurman. "t Heet Door Blauwe Verten,' zei de tweede. 'Nou, geef het dan maar aan de kok,' kwam de stuurman, 'die is nogal 's blauw".!' 'Nummer zes,' zei de kaptein, 'is". voor de marconist.' "n Wollen sjaal!' zei deze. 'Draag 'm bij kou en ontij ... ' 'Juist,' zei de Ouwe, 'jammer dat we in de tropen zitten. Nummer zeven". voor Jan de scheepsgezel.' "n Gebreide polsmof,' zei deze. 'Voor als het koud is van de winter in Duitsland ... ' 'Op de Reperbahn Nachts um halb eins ... ' zong iemand. 'Nummer acht voor scheepsgezel Arie,' zei de kapitein. "n Chocoladeletter. 'n 0 met 'n streepje erdoor; 'n eu dus. Heutemeteutereutemefleute! 'n Scandinavische letter.' 'Volgens mij is het een vrouwtje,' zei z'n Jan. 'Vreet dat schuine strepie d'r is uit... Hoe smaakt dat?' 'Nummer negen en de laatste van de reis,' zei de kapitein, in het pakketje knijpend. 'Voelt zacht aan ... Verrek, 'n gebreide onderbroek ... ' 'Kapitein!' kwam de stuurman 'Je weet niks van mij, maar er zit geen gulp in ... ' 'Da's gek!' zei de Ouwe. 'Waar slaat dát nou op! O, hier staat het: 'U zult merken dat u 'n broekje krijgt zonder gulp, maar ik neem aan dat u niet getrouwd bent!'
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

Dokter in de voormast

Het motorschip 'Dinteldijk' lag aan de Rotterdamse Wilhelminakade op stootgaren en wachtte nog op een paar passagiers voor zij de reis naar Amerika zou aanvaarden. Meer dan veertig kon zij er niet meenemen; een ideaal aantal, dacht stuurman Boonakker die enige tijd geleden van een cruiseschip afgelost was, en zijn zakken vol had. Nee, dan liever een vrachtschip met passagiersaccommodatie. Waldokter De Bruyn had hem tijdens de reiskeuring ingefluisterd dat ze als scheepsarts ene dokter Poot aan boord zouden krijgen; een nogal verstrooid persoon die nodig bijgepuind moest worden, en hij zou 'm persoonlijk komen uitzwaaien. Nou ja, daar kwam dokter De Bruin dan nog even aankakken, maar dokter Poot was er nog niet. 'Zie je wel! ' zei De Bruyn, 'daar begint het gelazer al! Straks moet ik zelf nog mee!' 'Goed voor je opvoeding!' zei de stuurman, en hij had het nog niet gezegd of een zenuwachtig persoon klopte op de deur en vroeg met hoge stem: 'Dag, dag! Waar kan ik de directeur-geneesheer vinden? Ik ben dokter Poot".' Boonakker beet op z'n snor. De dg? Wat, wie bedoelde de man, De Bruyn soms? Hij keek naar De Bruyn en deze knipoogde. 'O, de directeur-geneesheer?' zei Boonakker toen. 'Nou ja, die zit in het kraaienest in de voormast, want daar is een ongeluk gebeurd ... '

'Ongeluk? Ongeluk!' zei dokter Poot. 'Waar is eh ... de voormast?' 'Op het voorschip,' zei de stuurman. 'En waar is het voorschip?' vroeg dokter Poot. 'Aan die steven waar de schroef niet aanhangt,' zei Boonakker. 'Goed, ik vind hem wel!' zei dokter Poot, uit het gat van de deur verdwijnend, De Bruyn en Boonakker barstten in lachen uit. Door de ramen van de stuurmanshut zagen ze 'm even later over het voorschip laveren en de bootsman aanklampen, die verbaasd naar de ton van het kraaienest hoog in de voormast wees. Met driftige stappen beende de nieuwe scheepsarts verder, stond even stil aan de voet van de voormast, zag de roestige, smerig geworden ijzeren ladder strak en akelig hoog tegen de mast aan staan en besloot toen maar langs het want omhoog te gaan. Hij klom tenminste op de verschansing, zette zijn voeten op de weeflijnen en begon als een matroos uit de zeiltijd omhoog te klauteren. De mond van de bootsman viel open, toen hij dat onbekende heerschap in pakkiedeftig en fladderende jaspanden dat gammele want in zag klimmen. Die weeflijnen tussen de stagen waren praktisch een overblijfsel uit de zeiltijd en werden nooit meer gebruikt. De sterkte ervan was minstens twijfelachtig. Straks donderde die kerel nog aan dek! 'Hee, idioot!' schreeuwde de bootsman. 'Ben je gek geworden! Lazer van boord! Wat dóe je daar? Kom naar beneden!' De nieuwe scheepsdokter stopte halverwege het want, keek duizelig omlaag en riep met bibberige stem: 'Ik zoek de directeur-geneesheer en die zit in het kraaienest! ' Nee, die staat hier aan dek!' riep de stuurman, De Bruyn ongerust in zijn kielzog. 'Kom maar omlaag!' 'Wie is die gek?' vroeg de bootsman verontwaardigd. 'De nieuwe dokter!' zei de stuurman. 'We hebben 'm wijsgemaakt dat er 'n ongeluk gebeurd was in het kraaienest ... '. De bootsman grinnikte, toen hij zag dat dokter Poot zijn dg De Bruyn een stevige zwarte hand vol wagensmeer gaf. De stuurman zuchtte diep. 'D'r was eens een leraar in Londen, die zijn leerlingen trots vertelde dat hij geneesheer-directeur van de Britse Koningin was geworden,' zei hij. 'Alle leerlingen stonden spontaan op en begonnen GOD SAVE THE OUEEN te zingen. Nou, zó voel ik me ook.' 'Goeie reis!' zei De Bruyn, haastig van boord stappend omdat de brug 'voor en achter!' zong. 'En pas op je bloeddruk, stuurman.. Die wás al 'n beetje aan de hoge kant...'
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

Plasjes en platjes
Ja, toen ik in 1939 als elektricien bij de Holland Amerika Lijn ging varen, blij dat ik 'n job had, wist ik ook niet dat 'r oorlog uit zou breken. Zes jaar later kwam ik weer thuis op een ander schip dan waarop ik gemonsterd had, want dat was onder m'n kont weggeschoten. We zaten met de ouwe 'Noordam' op de Noordatlantische route, en de Shipping, da's de Scheepspool in London, zei dat we maar 's koers moesten wijzigen naar een minder gevaarlijk gebied. Nou, dat sprak ons wel aan, maar we hebben het geweten! We gingen omstreeks 1943 de Pacific in, waar het zogenaamd rustig was ... Tjesis ! Ik wil het daar niet over hebben, want dan ga ik op tilt . Maar als je me nou vraagt, wat me ondanks alle ellende tijdens het varen toch het meeste aangegrepen heeft, dan mot ik het volgende staafjelige verhaal aan je kwijt. D'r was in die tijd een club van Nederlanders op onze thuisbasis San Francisco. Nederland was bezet, Nederlandsch-Indië intussen ook. Veel Nederlandse emigranten waren door het gouvernement van Nederlandsch-Indië of ook door Amerika als ze al US-burger waren, opgeroepen om te vechten. En de achterblijvers, ik bedoel de familie, voelde zich schuldig verplicht iets voor óns te doen en die richtten onder andere die Holland Club op, waar iedereen als hij binnenviel bij die mensen thuis welkom was.

D'r liep in San Francisco een Nederlandse dominee rond, die had je wel nodig in die dagen, en die vertelde m'n maat de vierde werktuigkundige en mij dat er een Nederlands vrouwtje over de Golden Gate Bridge zat, die graag een paar jonge Nederlandse zeelui wilde ontvangen, inplaats van ouwetjes. Nou ja, wij waren rond de dertig, en we gingen met de bus van de Missie over de Golden Gate Brug; een huis jongen! Uitkijkend over de baai en de oorlog was zó ver weg ... Hoewel, zij was getrouwd en had twee koters van een Nederlander, die door Holland London was opgeroepen voor dienst in Nederlandsch- Indië en volgens Rode Kruis inlichtingen intussen in een jappenkamp zat. Moet je je voorstellen! Goed, daar zit je dan. Je zwijgt over je eigen rotzooi en je luistert, en we zouden daar 'n week mogen blijven om bij te komen, zei ze. Nou, het was 'n leuke avond met een hoop bier, maar toch wel afstandelijk, weet je. M'n maat en ik gingen boven slapen, en zij met haar kinderen beneden. So far, so good, maar ik word om drie uur in de nacht wakker omdat ik moest pissen en ik zoeken, maar de WC was beneden, je moest dwars door haar kamer heen, en ik was ten einde raad, dus ik wekte mijn maat en die zei: 'staafje, door het raam! en snurkte door. Jaja! Vanwege de insekten was het raam vergrendeld door een hor, en wat ik ook deed, ik kreeg het kreng niet los en het spatte terug. En ik klapte bekant, dus ik moest wel naar beneden. Ik met de hand aan de piemel om de stroom af te knijpen omlaag. Heel voorzichtig, ik zweer je, de deur opengedaan waar ze sliep, maar ik stootte m'n poot aan de rand van haar ledikant en ze deed het licht aan ... Ze gilde, dacht dat ik klaar stond haar aan te randen ... Moet je nágaan ... Ik ging door de grond! Ik vond dat erger dan een aanval van de jappen of zoiets. Afijn, ik naar de plé en afgedropen. De volgende morgen zegt m'n maat: 'Ik wil hier weg!' 'Ja,' zeg ik nog, 'kan ik me voorstellen na mijn gedrag gisteravond. Blijf jij maar. Ik gaan wel ... ' 'Nee,' zegt ie, 'jouw gedrag kan me niet zoveel verdommen, maar ik schaam me ook dood. Ik ga met je mee. Ik heb platluizen in m'n schaamhaar... platjes, bedoel ik!'
_________________
Old sailors never died

[Willem Visser]

What's in a ships mind

Op 6 januari 1953 kwam het Nederlandse motorpassagiersschip 'Oranje' van de toenmalige Stoomvaart Maatschappij Nederland te Amsterdam midden in de Rode Zee in aanvaring met het motorpassagiersschip 'Willem Ruys' van de toenmalige Koninklijke Rotterdamsche Lloyd. Het gebeurde volgens experts tijdens enkele vrij roekeloze manoeuvres van beide schepen om dichter bij elkaar te komen, teneinde de passagiers op de eentonige reis van en naar Indonesië een verzetje te bieden. Er deden zich geen persoonlijke ongelukken voor, hoewel de schepen als parende walvissen op elkaar botsten. De nautische wereldpers stond er indertijd vol van, en de vreemde manoeuvres van beide vaartuigen zijn voor de Raad voor de Scheepvaart en in vakbladen, kaartenkamers van schepen, klaslokalen van scholen en zelfs op ingenieuze manoeuvreer simulatoren uitgebreid nagespeeld, onderzocht en nageplozen, maar de vraagtekens zijn gebleven. Hoe kon dit gebeuren? Het betrof hier immers zeer ervaren zeelieden. Maar de schuldvragen zijn lang geleden gesteld en beantwoord. Wie er nog behoefte aan heeft kan de vergeelde annalen erop naslaan. Meer dan veertig jaar na dato zijn er echter nieuwe feiten naar voren gekomen, die wegens verjaring in de openbaarheid kunnen en zelfs móeten worden gebracht. Eerst ging men ervan uit dat heropening van de stukken weinig zin meer had, maar na dramatisch overleg tussen psychoanalisten, spiritisten en marienbiologen heeft men gekozen vóór openbaarheid, omdat dit voor de totale Nederlandse martieme industrie van groot belang zou kunnen zijn. Aanleiding tot de hernieuwde belangstelling was de ontdekking van de tekening 'What's in a seaman's mind' (Freud voorstellende, maar tegelijkertijd een naakte rouw) door een student maritieme techniek aan de Universiteit van Delft. Dit werd aanleiding tot een doctoraal met als proefschrift 'What's in a ship's mind?' Dat een schip een ziel heeft, is dikwijls gesteld maar nooit bewezen. Het proefschrift maakt duidelijk dat schepen wel degelijk een eigen wil hebben en dat verklaart veel. Het is echter nooit onder de aandacht gebracht dat uit bovengenoemde onverklaarde aanvaring een klein scheepje is voortgekomen: 'Willem van Oranje', half van Koninklijke Rotterdamse bloede, half plebeïsch Amsterdams; een bastaard dus die is doodgezwegen. Kenners van het schip zeggen, dat grand old lady 'Oranje' inderdaad een dikke buik had, maar men veronderstelde dat de bouwers een anti-slinger ontwerp hadden gemaakt. Daarentegen merkte men aan de trotse, statige 'Willem' niets. Die Casanova ging na zijn slippertje of er niets gebeurd was de reis weer op en dus is het achteraf gezien niet onlogisch, ja zelfs gepredestineerd, dat het schip later aan de Italianen werd verkocht en thans nog onder de verleidersnaam 'Achille Lauro' rondvaart. 'Willem de Onbekende', waarvan men mag aannemen dat hij de Eerste was, hoewel men dat natuurlijk nooit zeker weet, had een moeilijk zeeleven. Het is tijd hem voor het voetlicht te halen en te rehabiliteren, te meer omdat genoemde rederijen thans zijn gefuseerd waardoor, als men niet van incest wil spreken, toch duidelijk moet worden vastgesteld dat het een familieklus was. In genoemd proefschrift wordt aangeraden hem 'de zeevaarder' te noemen, maar daar sta ik niet achter, want we hebben al een (brave) Hendrik.

Het treurig lot van 'Willem' is aangrijpend. Aanvankelijk werd hij in alle stilte bevoogd door een rederij te Rotterdam, de Oranjelijn, waar hij niet zo opviel, omdat alle schepen daar prinselijke namen droegen. Daar hield een oudoom, 'Prins Willem van Oranje', die in het najaar met sinaasappelen op Spanje voer en ook Sinterklaas meebracht, en in de zomer met graan van de Grote Meren de Sint Laurence Seaway af kwam zakken, een oogje in het zeil. Maar deze kwam na overname van de rederij door de Koninklijke Paketvaart Maatschappij in de nadagen van het Nederlandse koloniale rijk in Indonesië terecht, waar hij Willems ouders nog vaak ontmoette, maar ze tijdig uit de weg ging. Enkele jaren daarna dreigde hij te worden doorverkocht aan de Holland Amerika Lijn, maar als je daar eenmaal bij zit, blijft er niet veel van je over. Oom Willem had trouwens op zijn leeftijd weinig zin naar New York of Seattle te emigreren of Love-boat te spelen, en liet zich na een fataal Grieks avontuur met Onassis gewillig naar Taiwan slepen. Daarna scharrelde de verweesde Willem (zag op zijn tochten ontzettend veel... luidt het lied) jarenlang eenzaam over de oceanen, waarbij hij steeds andere namen gebruikte en om zich te dekken onder steeds goedkoper vlag terecht kwam, tot er niets meer aan de vlaggestok hing. De bastaardneef 'Willem' geraakte aan lager wal en werd een beachcomber. Eerst zat hij vast in Botany Bay naast een oud convictship, daarna op Alcatraz, had een aanvaring met Greenpeace omdat hij gevaarlijke groene urine vervoerde, strandde op Portland Bill naast een homo-kolonie, op Rottum tussen een meeuwen-dito waar hij grijs vandaan kwam, en belandde tenslotte op Martha's Vineyard waar hij uiteraard aan de drank raakte. In een laatste vertwijfelde poging zijn leven alsnog te rechtvaardigen, plaatste hij in een onbewaakt ogenblik een advertentie in Lloyd' s List en verdaagde na een lange tocht naast de 'Great Britian' op de Falkland-eilanden. Aldaar bouwde hij in Sparrow Cove een LAT-relatie (Laying Apart Together) met haar op en mocht 'mediterend mooie jaren in haar stormachtig gezelschap doorbrengen', tot hij verraden werd door verre familieleden. Onder auspiciën van Ulrich Harms, zegt Smit Internationale, werd zijn levensgezellin op een ponton gehesen en naar haar geboorteland teruggesleurd. Maar niemand had belangstelling voor 'Willem' en men vond hem tenslotte terug in een hoek van Singapore-Roads, waar hij met een lading drugs en drank aan de ketting werd gelegd, tijdens een taifoen nog probeerde te ontsnappen, maar uiteindelijk ook te Taiwan werd gecremeerd. Zijn laatste wens, een eerlijk zeemansgraf in de Rode Zee, werd genegeerd. Men neemt in het proefschrift aan, dat hij als een phoenix uit de Taiwanese lasvlammen is herrezen en dat zijn ziel is overgegaan in Japanse nieuwbouw voor o.a. Nedlloyd, erfgenamen zijner ouders, Shell Tankers, Spliethoff, Wijsmuller, Smit-Tak en North Sea Ferries. Het proefschrift 'What's in a ship's mind' is een openbaring, en verkrijgbaar bij de maritieme uitgeverij Het Zeekasteel, ISBN 851012, te Vlotterdam. Wij raden het van harte ter lezing aan voor allen die met de maritieme industrie in Nederland te maken hebben, want dat een schip een ziel heeft is nu wel bewezen. Men kan er bij de bouw rekening mee houden, daarmee vreemde manoeuvres en neigingen de kop in drukken, én uit het nieuwbouwdal geraken als blijkt dat in Nederland gebouwde schepen een betere performance/investment verhouding hebben dan andere. Dit is de grote waarde van het proefschrift. Tot slot noteren wij het voorwoord van Prof. Dr. Ir. Van Son van het Varin: 'Dit was geen aanvaring, maar een aanparing.' Een diepe gedachte, die wellicht in maritieme kringen weer niet goed overkomt, maar seafood betekent voor maripsychologen, die er jarenlange research uit kunnen slepen.
_________________
Old sailors never died