KROONVAARDERSKNSM

Willem Visser

Hallo forumleden.

Zoals reed bekend heb ik het genoegen gehad om kennis te mogen maken met Mary (Maria) van Groen. Aangezien zij een dochter is van Kapitein Evert van Groen, welke tot zijn pensioen kapitein is geweest bij de NRM, en aan het zoeken is geweest totdat ze op dit Forum terecht kwam want, zoals ze zelf al heeft gezegd, is haar interesse voor de Rijnvaart en in het bijzonder voor de NRM altijd gebleven.
Al snel werd ik uitgenodigd wat ik ook met dank heb aanvaard en we hebben heerlijk over die “goeie ouwe tijd” gehad en er lag een prachtig mooi fotoalbum van de Familie van Groen op tafel. Na een tweede bezoek mocht ik dit album lenen om er diverse foto’s uit te scannen welke ik ook voor dit forum kan en mag gebruiken. Waar de 3 XXX onderstaan zijn foto's uit het album van Mary.
Hierbij zal ik proberen wederom een zo goed mogelijke uitleg te geven.

Even wat duidelijkheden: ik ben in april 1967 bij de NRM gekomen en Kapt. v. Groen is in 1968 met pensioen gegaan, dus heb ik weinig of geen contact met hem gehad. Als ik zijn foto’s zie zeg ik “ja, ik ken die man”, maar daar houd het ook mee op.
Mary, vertelde mij dat, voordat ze met het ss Troostwijk gingen varen, op het stoomschip Akswijk hebben gezeten. Dit was de Akswijk (1) welke in 1912 bij Boele & Pot te Bolnes was gebouw en in 1950 uit de vaart is genomen en gesloopt. De afmetingen waren 67,38 x 8,45 m. en 814 ton. met 2 x 180 ipk compound
.

Hier het ss Akswijk aan de Rijnloods in 1922.

Ingevroren in de haven van Sank Goarhausen in 1929.

Kapt. v Groen werd later, het jaartal weet Mary, kapitein op het stoomschip Troostwijk.
Ook dit schip werd in 1913 bij Boele & Pot gebouwd met de zelfde afmetingen en 2 x 190 ipk.compound inj. machine.

Het ss TROOSTWIJK met eigen laad- en losinstallatie.

ss TROOSTWIJK
Hier zijn mast en laadbomen reeds verwijderd.

In 1948 is het ss Troostwijk bij Prins in Arnhem omgebouwd tot motorschip en het hele schip kreeg een totaal ander uiterlijk Er werden 2 Deutz motoren van elk 300 pk ingezet. Die pk’s waren ook nodig omdat er toen nog veel eigen sleepschepen werden meegenomen naar boven.
Ook werd er een strangenlier, sleepbeting en overlopen over de lange achteropbouw gezet.
In de lange opbouw bevonden zich uiteraard de, voor die tijd, zeer moderne kapiteinswoning compleet met douche, ligbad, centrale verwarming e.d. Ook de matrozen- en loodsenhut bevonden zich hierin net als de ingang van de machinekamer waar zich ook enkele ramen in bevonden. Het nadeel van zo’n lang achterschip was dat dit schip net als de Haanswijk die het zelfde was, erg koplastig waren. Je ziet daarom ook diverse foto’s waarop het achterruim een deklast staat. De stuurman had een moderne woning op het voorschip.

HIER ENKELE FOTO’S TIJDENS DE PROEFVAART in 1948.

Let op de laag geplaatste stuurhut.

Tijdens de ombouw moest de Fam. v. Groen tijdelijk aan de wal gaan wonen. Alleen op een andere manier als gewoonlijk was. De kapiteiswoning van het voorschip en midden opbouw met stuurhut, loodsen hut en machinistenhut, welke zich onder de brug bevonden werd in zijn geheel aan de wal tegen elkaar aangezet. En dat werd dus de tijdelijke woning.

De scheepsopbouw aan de wal compleet met aangebouwde hoofdingang.
Werd de slaggaard al antennemast gebruikt?
Ik weet niet als Mary toen die tijd ook aan boord was, want er was in Amsterdam Oost een woning betrokken, maar dat horen we wel van haar.
Hier 2 foto's tijdens de ombouw in 1948 waar de middenopbouw nog niet is verwijderd.

Ik heb me altijd afgevraagd waarom die stuurhut tijdens de ombouw zo laag was geplaatst aangezien de Wijkdienst toch altijd met stukgoed en de daarmee gepaard gaande deklasten voer? De techniek zal in 1948 nog we niet zo ver geweest zijn om deze stuurhutten beweegbaar te maken. Na een vrij korte periode, het jaartal weet ik niet, zijn deze toch omhoog gebracht, maar niet beweegbaar.
Eerlijk gezegd heb ik er toen der tijd nooit om gevraagd bij de oudere kapiteins, maar Mary vertelde mij dat dit was gedaan omdat er plannen waren om tevens op de Donau te gaan varen. De plannen en beginwerkzaamheden van het Main- Donaukanaal waren toen al actueel, maar zoals we allemaal weten heeft het nog jaren geduurd.
Dus ja, een logische redenatie.
Het schip heeft met de verhoogde stuurhut een veel mooier en trotser aanzien gekregen.

]
Hier een prachtige foto van het ms Troostwijk in de opvaart aan de Loreley.

Lekker onder de deklasten en de vlet van de loods nog langszij. Deze kwamen tot begin 60 er nog met hun eigen vlet aanboord welke langszij werd gebonden, zodanig dat deze ca.
1 -1 ½ m naast het schip hingen. In Oberwesel stapte ze weer in de vlet en lieten zich met de stroom terug zakken naar Sankt Goar. Ook werden ze vaak meegesleept met een afvarende sleep. Later werden ze met de gemotoriseerde loodsenvlet aan boord gebracht en afgehaald.
De Troostwijk heeft 65 jaar onder de zelfde naam gevaren totdat deze in 1978 werd opgelegd en gesloopt te Grave.

Kapitein Evert van Groen met zijn vrouw op de brug van het motorschip Troostwijk

Hiermee wil ik het eerste kapittel afsluiten, maar hierna komen er nog meer.
Hopelijk komen er weer wat vragen los en ik denk dat Mary er ook veel kan antwoorden, dus schroom niet en kom er mee.

Bertus Beuk †

Willem Visser

Baardwijk

Hier als Nescio

Willem Visser

In mei 1963 was Mary haar vader, Kaiptein Evert van Groen, 50 jaar in dienst van de NRM.
Dat is een halve eeuw dus niet niks. Uiteraard werd de Familie, en Kapitein Van Groen in het bijzonder, gehuldigd door de Directeur de Heer Kaan. Tevens werd hem namens de Gemeente Amsterdam een lintje opgespeld. In het fotoalbum zaten hiervan ook enkele foto’s welke ik hier mag plaatsen.

Toespraak van de Heer Kaan, Directeur NRM.

De Trotse Jubilaris met zijn echtgenote en het opgespelde lintje met een prachtige Tafelwimpel.

Zou de Heer Kaan vragen om nog 50 jaar door te gaan?

Deze jubilering is uiteraard ook in het Rederijblaadje van de NRM, Kop Voor vermeld maar die heb ik niet in mijn bezit. Zoals vermeld ben ik in 1967 in dienst gekomen bij de NRM en is Kapitein van Groen in 1968 met pensioen gegaan en van dit feit wist ik dus niets.
Wel heb ik een copie van een Kop Voor uit 1961 van 2 andere jubilerende kapiteins.
Kapitein Jan Staal was in oktober 1961 40 jaar, en Marinus Valkenburg november 1961 25 jaar bij de NRM in dienst. Deze beide waren nog wel in “mijn tijd” bij de NRM. Jan Staal was kapitein op het ms Stolwijk en Rinus Valkenburg walkapitein in Amsterdam.

Velen hebben deze pet jarenlang gedragen

]

Voordat Kapitein van Groen na de oorlog op de ss Troostwijk kwam te varen had hij voordien op het ss Akswijk als kapitein de scepter gezwaaid.
Van een ook voormalige NRM kapitein, de Heer Do Strijp, heb ik eens een paar mooie oude foto’s mogen ontvangen en mag gebruiken, waar de bemanning van het ss Akswijk poseert.
De foto is gedateerd in 1942, maar als ik de kleding bekijk lijkt het wel ouder.
De Hr. Strijp zal er dan wel uitleg over geven.

Bemanning ss Akswijk

Tevens van de zelfde trant zijn is de foto van de bemanning van het ss Troostwijk

Op de brug ss Troostwijk

Op alle drie de foto’s was het nog open brug.
Was toch eigenlijk frappant dat het zolang heeft geduurd dat er een dichte stuurhut op werd gezet.
Op de oude foto’s kun je wel zien dat er over de stuurstelling (brug) een constructie waar een kleed overheen gespannen kon worden. Was dat een geldkwestie of waren ze bang voor watjes uit gemaakt te worden. Als je hierboven de brug ziet waar Cees z’n broer opvaart is er toch wel wat veranderd.

Hier een foto van de Troostwijk in 1949 net na de ombouw nog met een lage stuurhut.
Waar dit zou kunnen zijn weet ik niet. Zo te zien is er nog wel het nodige puin aan de wal en de 2 torens kan ik ook niet thuis brengen, maar zal wel een laadplaats zijn. Wie het weet mag het zeggen.

Troostwijk 1949

Op weg naar de klaringsplaats te Emmerich. De brug lag er toen nog niet.

De volgende foto is ook een mooie met een reeds verhoogde stuurhut.
Hier ligt het schip ten anker in Emmerich om in te klaren.
Ook heeft de Troostwijk een schip in de aanhang want de sleepcilinder hangt aan BB in de mast
Indien schepen ten anker liggen op de rivier is de (rederij) vlag altijd half gestreken zodat de overige schepen kunnen zie dat je voor anker ligt, alhoewel hier de Kroonvlag wel erg laag hangt.
De sleepcilinder bleef omhoog zodat er niet per abuis over de strang zou worden gevaren.

Emmerich ten anker.

De Kapitein op de brug van de Troostwijk.

In andere items op dit Forum heb ik wel eens gezien dat er op de zeeschepen nog wel eens een zwembad werd gemaakt, zodat de bemanning zich heerlijk kon vermaken in warmere oorden.
Maar ook de de Rijnschepen gebeurde dat wel er zo te zien werd er ook een hoop plezier gemaakt.

Op de volgende foto is het een stuk kouder zo aan de dikke jas van Kapitein v Groen te zien die aanwijzingen geeft aan het personeel.

Hier zijn goed te 2 ramen van de machinekamer te zien

Dit gedeelte wil ik afsluiten met ook een prachtige foto van het ms Troostwijk, afvarend te Mannheim, Faules Eck genaamd.
Ook weer duidelijk de 2 machinekamerramen en links het Hochhaus.
In dit gebouw, 3e of 4e etage zat onze agent voor Mannheim en omstreken.
Afvarend te Mannheim aan de Faules Eck.

Er staan weer aardig wat mooie oude foto's in dit stukje.
Toch prachtig dat deze allemaal bewaard worden zodat we en nu nog van kunnen genieten, want dat doe ik tenminste wel als ik dit zie.
Zo zie je dat er toch nog vele in omloop zijn, maar dat we ze ook mogen gebruiken met dank aan Mary en Do.

Bertus.

Willem Visser

Randwijk - de scheepswerf Schram waar de R-boten zijn gebouwd

Randwijk - blik achteruit vanaf de brug gezien

Randwijk - de brug bb hut, schuiframen

Do Strijp

Willem Visser

Normaal maken we niet van dit soort opnames, maar bij uitzondering dan maar
De RIJN

Deze plattegrond mocht ik van Do. Strijp voor jullie hier plaatsen en dan special voor Mary.

Kijk en geniet ervan.
En vooral natuurlijk de binnenvaarders

Wel veel scrollen, maar afbreken hoort niet bij deze rivier.

Ton Kompier

Willem Visser

Maandag, op weg naar Groningen, bij Cees en Brygite in Haar langs geweest voor een bakkie op de Nesco (ex Baardwijk)en weer even leuk bij gebabbeld.
Hij lag daar kunstmest te lossen, maar ik vroeg me wel af of de koeien het niet meer deden, want ik heb heel vroeger wel eens koemest in Hallum geladen
voor Beverwijk. En nu mest naar Friesland brengen?? wat veranderd de wereld toch
Maar alle gekheid op een stokje, mijn vrouw was na 1974 niet meer op een (ex) NRM schip geweest,
maar ze hoefde niet meer terug zei ze dus zullen we het met de verhalen moeten doen.

De Nescio lossend te Heeg.

Bertus.

Willem Visser

Een stukje teug heb ik het jubileum van Kapitein Evert van Groen aangehaald en wat foto’s (van Mary) geplaatst.
Nu zijn er in de loop der jaren natuurlijk veel meer Kapiteins van de NRM die hun jubileum hebben bereikt.
In het blad De Kroonvlag van oktober 1973, waarvan ik er gelukkig nog enkele heb, staat vermeld dat Klaas Bijtjes 50 jaar geleden in dienst trad bij de KNSM op de directieboot Valk.
Daarna is hij bij de NRM op de sleepschepen gekomen en na het behalen van zijn Rijnpatent schipper geworden op het sleepschip Wijkdienst 22. Na 14 jaar heeft Kapitein Bijtjes de eerste nieuw gebouwde motorkempenaar Baardwijk in 1956 van de werf gehaald.

Het spiksplinter nieuwe ms. BAARDWIJK in 1956 tussen de toen nog bestaande ijsschotsen voor de haven van Hochfeld.

Daar heeft hij ook 14 jaar mee gevaren tot dat hij overgeplaatst werd op het ms Steenwijk waar hij op 13 augustus zijn 50 jarige jubileum vierde. Tijdens zijn 40 jarig dienstjubileum werd hij bekroond met een Koninklijke onderscheiding. Wanneer kapitein Bijtjes met pensioen is gegaan weet zijn zoon Loek Bijtjes, die we ook hier op het forum zien, wel weten.

Jubilerend kapitein Klaas Bijtjes met zijn vrouw voor hun woning.

De Baardwijk is in 1976 door de NRM verkocht als Henja en in 1990 verkocht aan v.d. Heuvel als
NESCIO. Ja , de Nescio van onze Cees en Brygita.

Het ms Steenwijk vaart nu onder Franse vlag met de naam Revolution.

Bertus.

Willem Visser

Mary begon in antwoord 1288 met de volgende zin

Het gebergte vanaf Koningswinter tot Rudesheim vind ik de mooiste streek van de Rijn ,met al zijn mooie burchten.

Ik zal zover als mogelijk op volgorde hier foto’s plaatsen welke zij tijdens haar reis aanhaalt.
Wil heeft het over “oudere tijden van Mary”, maar de Burchten en de omgeving van dat gebied is prakties het zelfde gebleven.
Misschien val ik soms in herhaling van wat ik bij mijn Rijnreis heb geschreven maar dat maakt toch ook niets uit.
Ik doe dit ook ter ondersteuning van Mary’s, uit het geheugen, geschreven verhaal.

KONINGSWINTER
Köningswinter is een mondaine plaats waar vele kapitale villa’s en dure hotels staan.
Dat zelfde geldt voor Bonn en Godesberg en deze plaatsen liggen vlak bij elkaar.
Hier wonen en woonden de grote en dure jongens van Duitsland want in Bonn zetelde de regering totdat deze naar Berlijn verhuisde.
Maar de High Society is er gebleven.

Schloss Drachenburg
Aan B.B. zie je boven op de berg de eerste Burg staan. Drachenfels en hier begin het Siebengebirgte,
dus het mooiste stuk van de Rijn tot Rüdesheim toe.
Vaar je verder krijg je diverse mooi plaatsen en dorpjes langs beide oevers totdat je ongeveer 50 km. verder
aan SB kant de uitloop van de Moezel ziet en de Deutsche Eck. te Koblenz

Deutsche Eck
Op de Deutsch Eck staat een groot standbeeld van Keizer Wilhelm I te paard.
In het laatst van de oorlog is dit standbeeld door bombardementen verwoest en zolang ik op de Rijn heb gevaren
heeft daar altijd een vlaggenstok met de Duitse vlag op gestaan.
In 1993 is er weer een replica van het standbeeld op de sokkel geplaatst.
Tegenover de Deutsche Eck ligt boven op de berg Fort Erhrenbreitstein. Vanaf dit jaar schijn je er met een kabelbaan over de Rijn naartoe te kunnen. Ook is het met de auto goed te bereiken.

Schloss Ehrenbreistein
5 km verder heb je aan BB zijde de monding van de Lahn en daar net voorbij was de Bronwaterfabriek Victoria, waar veel schepen van de NRM lege kratten en flessen brachten en er volle laden voor Amsterdam en later Weesp. Ook dat haal Mary aan, maar die fabriek is gesloten.
Daar recht tegenover zou het toekomstige huis van Mary staan, maar helaas Burg Stolzenfels staat er nog steeds, maar ze is nooit in de gelegenheid gekomen om daar haar intrek te nemen.
]

BURG STOLZENFELS
Onder de burg staat de bekende bierfabriek Köningsbacher.
Weer 5 km verder aan BB zien we op de berg boven het plaatsje Braubach het slot Marksburg.

MARKSBURG.
De bouw van dit slot is begonnen in de 12e eeuw en is in al die jaren nooit verwoest geweest.
Nu zijn de kantoren van de Duitse Kastelen Vereniging er in gehuisvest.
Ook is dit kasteel te bezoeken. Als ik weer die richting opga wil ik dat beslist eens doen,
want je schijn ook een schitterend uitzicht te hebben over de Rijn en omgeving.
Waar je ook een prachtig uitzicht hebt is op de Gideons Eck te Boppard.

GIDEONS ECK
Van boven zie de grootste kromming van de Rijn, met tegenover het plaatsje Filsen en rechts op de foto het stadje Boppard. Je kan er vanuit Boppard met de kabelbaan omhoog, maar met de auto is het ook mogelijk om boven te komen. Is een smal en bochtig weggetje tussen de bomen door naar boven. Er is daar genoeg plaats om te parkeren en er is een café met terras waar je heerlijk kun zitten en genieten van het uitzicht. Ik spreek hier uit ervaring.
Dan slingert de rivier zich verder tussen de bergen door totdat we aan BB. Burg Maus zien.

BURG MAUS
De bouw van dit slot is in 1353 begonnen en heeft 35 jaar geduurd.
Hier worden Arenden- en Valkenshows gegeven en er is ook een Burgcafé.
Dus veel muizen zullen daar wel niet zitten met die roofvogels.
Iets verderop boven Sank Goarhausen bevind zich Burg Katz.

BURG KATZ met het passagiersschip van de KD Goethe.
Deze prachtige Burg is sinds 1989 in Japans privebezit en er is ook een hotel in gevestigd.
’s Avonds is deze burg prachtig mooi verlicht en als je dan op je balkon met een heerlijk glas wijn op je balkon zit,
dan is het genieten van de romantische sfeer met de eeuwig stromende Rijn.

Burg Katz in de avond.
Sinds de continuevaart ook in het gebergte zijn intrede heeft gedaan vaart er af en toe nog wel een duwboot of motorschip voorbij. Maar, net zoals Mary ook aanhaalt, de treinen verstoren de rust meer want dat geluid weerkaats tussen de bergen., dat gaat dag en nacht door, alleen fluiten ze niet meer zo als vroeger. Maar dat kan de sfeer en de heerlijke wijn niet verpesten.
Ook kwam vroeger in Sankt Goar de loods aan boord en die voer mee tot Oberwesel zo,n 7 km.
Heel vroeger kwamen ze met een roeiboot aan roeien, de lijn werd opgevangen en de roeiboot bleef, met een kleine tussenruimte langszij van het schip. Ja die mannen hadden daar zeker slag van, maar deden dan ook niet anders. In Oberwesel stapte ze weer in hun roeiboot en lieten zich met de stroom en zachtjes bij sturend terug naar Sankt Goar drijven. Ook lieten ze zich vaak met een afvarende sleep meenemen, wat ze natuurlijk veel liever deden.
Later werden ze met een motorvlet aan boord gezet en afgehaald. Dat was natuurlijk vele malen veiliger.

De gemotoriseerde LOODSBOOT is veiligen en comfortabeler als de roeiboot.

Hier stapt de LOODS aan boord van een echte wijkboot met deklasten in 1969.
Er waren op dit stukje Rijn, met de scherpe bochten, hokjes neer gezet welke met gekleurde vlaggen aan de opvaart liet zien als er afvaart kwam,
wat het was en waar deze zich bevonden.
Zo’n seinpost is op de eerste hoek aan SB. , welke de Bank wordt genoemd, nu ingericht als een heel klein museumpje met een roeiboot ,
oud stuurrad en schroef.

De vroegere seinpost.
Daar tegenover, aan de ander oever is eigenlijk wel de beroemdste berg de Loreley.
Frau Loreley is een legende welke met haar wapperende blonde lokken de schippers de kop op hol maakte
waardoor er op dit traject vroeger veel schepen averij op liepen op de gevaarlijke rotsen.

Jungfrau Loreley op de kop van Loreleyhafen.

In Oberwesel ging dus de loods weer van boord en voer je op een recht stukje van enkele kilometers door naar Caub, waar de volgende loods aan boord kwam.

De huidige en enigste seinpost te Oberwesel waaruit nu de seingeving met lichten wordt geregeld.
Tot hier wil ik het laten en hoop straks verder weer op Mary’s verhaal in te haken.
Mary, als je op- of aanmerkingen op mijn geschrijf heb hoor ik het graag.

Bertus.

Willem Visser

Zaterdagsmorgens vertrokken de NRM schepen al van oudsher van Amsterdam. Er werd zelf op gewerkt, en soms kleine ladingen achter gelaten om toch maar op zaterdag te kunnen vertrekken.
Ten eerste als een schip ligt kost het geld en ten tweede dan konden de schepen een week later in Bazel zijn.

Even tussendoor moet ik vertellen dat wij met enkele kapitein, ik dacht ongeveer 8 man, dat hebben kunnen veranderen met medewerking van onze Directeur de Hr. Kaan en walkapitein
Rinus Valkenburg. Als we zaterdags vertrokken en we moesten naar Bazel, lagen we meestal het volgende weekeind werkeloos in Bazel. De schepen liepen sneller, minder aanloophavens onderweg en er waren geen sleepschepen meer. Onze kinderen moesten we dan op vrijdagavond naar het internaat brengen en die week er op zaten zij op het internaat en niet bij pappa en mamma aan boord. We hebben een brief geschreven en al de ouders die kinderen op het internaat hadden of volgend seizoen moesten, laten tekenen met het verzoek om niet op zaterdag te vertrekken als dat niet nodig was. Daarmee zijn we met 3 man, ook namens de overige, naar de Directie gestapt
Wel hebben we de toezegging gedaan indien er die reis enkele uren oponthoud was door mist of stremming, wij bereid waren om die uren vrijwillig in te halen. Moest natuurlijk geen lange mistperioden zijn. Wij hebben die toezegging gekregen, dus dat geijkte zaterdags vertrekken was voorbij en zover ik weet zijn daar nooit geen nadelige gevolgen voor de Rederij door ontstaan.
Daar stond ook tegen over als we afvarend waren en lading met zeeschip aansluiting hadden, en oponthoud hadden door mist, we ook niet te beroerd waren om een halve nacht of zo door te varen.

De meeste sleepschepen van de NRM zijn uit de vaart gegaan , zeg maar, tussen half 50 er en eind 60 er jaren. Dus tot die tijd sleepten de grote motorschepen de sleepschepen mee naar boven.
Meestal gingen ze niet verder als Mannheim.
Vroeger werden de sleepschepen welke klaar waren om te varen door de kleine sleepboten welke de NRM had, Kroonwijk , Krachtwijk en Trekwijk naar Zeeburg gebracht en werden ze daar opgepikt door het desbetreffende motorschip. Dan ging het over het Amsterdam – Rijnkanaal langs Utrecht naar Wijk bij Duurstede en Tiel. Voor die tijd, dus echt heel vroeger voor ons, moest alles over Vreeswijk.
Nu was het kanaal toen lang zo breed niet als nu en de doorvaart van vele bruggen was gewoon erg smal. De beruchtste brug was bij de Demka bij Utrecht. Die lag ook nog eens in een bocht en als 2 brede schepen elkaar daar tegen kwamen werd het heel erg krap. Er zijn daar ook vele aanvaringen geweest. Het kanaal is in de loop der jaren ook div. keren verbreed en ook uiteraard de bruggen moesten hoger en bredere doorvaarten, zeker toen het kanaal in de 50 - 60 er jaren geschikt gemaakt moest worden voor de duwvaart.
Wat ook een van de laatste smalle doorvaart was, was de spoorbrug te Weesp.
Omdat ik weer eens in mijn oude foto’s ben gedoken kwam ik een serie tegen van de verwijdering van de oude brug met de nieuwe brug aan de zuidkant Het kanaal was toen al verbreed.
In 1995 is er een 2e spoorbrug naast gelegd zodat er nu 4 sporen lopen over 2 bruggen..
Het leek me wel leuk om hiervan enkele foto’s te plaatsen zodat je een goede indruk krijgt hoe smal de doorvaart toen was. En dit was van beide kanten nog overzichtelijk aangaande tegenliggers.
Kun je nagaan hoe dat in Utrecht bij de Demka was. Er was toen natuurlijk ook nog geen marifoon voor onderling contact.

Luchtfoto van de beide bruggen. Duidelijk het verschil vangrootte en de smalle doorvaart

De in 1928 gebouwde spoorbrug gaat in de takels.

.

De oude en nieuwe brug welke boog ook ietjes hoger is

Zo keken we tegen de brug aan als we naar Amsterdam voeren.

Nogmaals het grote verschil.

Het kleine bruggetje. In de achtergrond de reeds vernieuwde verkeersbrug van de A 1. Is nu ook alweer vernieuwd, gezien richting Amsterdam.
Ja, en dit was hem dan, Onder de brug rechts zie je nog net een stukje van de Centrale nabij Maxis.

Ja, ik karde toen op mijn mobylette vaak overal naar toe om foto´s te maken en als je dan eerst een vriendelijk praatje met de man van de NS maakt en je verteld dan ook nog (beetje illegaal) dat je par- time voor de Ver. A'damsche Haven fotografeerd, mag je rustig rondlopen.

En dit was weer eens wat anders als de Rijn.

Bertus.

Willem Visser

Willem Visser

Zoals een stukje terug al is vermeld moest de Nescio in Nijkerk mais lossen.
( Nijkerk ligt vlak bij Barneveld, dus het zal wel kippenvoer zijn geweest)
Ben daar weer even gezellig aan boord geweest en op vrijdagmiddag heb ik Brygida en Cees opgehaald, heb ze de bodem van het vroegere IJsselmeer laten zien, want we zijn daar overheen gereden naar Almere, en hebben een heel gezellige middag en stukje avond gehad.
Wat Coaster hier reeds aangehaald heeft zie je toch het leuke en sociale belang
wat het Forum te weeg brengt en je zo ook nieuwe vrienden maakt.
Tevens lag de Christina ook in Nijkerk en dat is de ex Vorstwijk van de NRM.
Dat komt niet veel voor dat er 2 dezelfde schepen in zo'n kleine haven liggen.

ms. Christina
Uiteraard ben ik daar ook een hele poos aan boord geweest en hebben we ook gezellig zitten klesten over de schepen en mijn tijd bij de NRM.
Ik had mijn NRM album meegenomen en dat is met veel interesse door genomen.
Tevens zag ik hoe hier de woning is verbouwd, want bijna al deze schepen hebben de machinekamerschacht verwijderd. Dat kan omdat er nu veel lagere motoren instaan als die hoge Bolnessen.

Bertus.

Willem Visser

Ik heb eerder verteld met het van boord gaan van de loods in Oberwesel.
Ik heb daar gezegd dat tot ongeveer half 60 er jaren die loodsen met hun eigen roeiboot aan boord kwamen en vanaf Oberwesel met de stroom of een sleep terug gingen naar Sankt Goar.
Ik heb een prachtige foto gevonden op het internet die zo’n loodsbotensleep mooi illustreert
Soms was dat wel een hele rij..

LOODSBOTENSLEEP
Het rechte stukje van 4 km. naar Caub voeren we dus zonder loods, maar ik Caub kwam de volgende loods aan boord welke meevoer tot Bingen.
Na de verbreding van het Bingerloch in de 70er jaren was er ook een einde gekomen met het beloodsen van de scheepvaart in het gebergte. Alleen in bijzondere situaties zal er nu nog wel eens gebruik van een loods gemaakt worden.
Om wederom op Mary haar verhaal in te springen aangaande plaatsnamen e.d. zal ik weer wat foto’s bijvoegen van de genoemde plaatsen. Ik heb wel de volle bewondering dat Mary het allemaal zo voor de geest kan halen na zo vele jaren.

CAUB met op de berg Burg Gutenfels.
Vanaf die wal boven de veerpont kwam de loodsboot de loods aan boord brengen.

Pfalz
Dit is de Cauber Palz, de burg die gebouwd is op een eilandje. Officieel heet dit slot Palzgrafenstein
En Mary had het er ook over dat die uitbouwtjes al toilet werden gebruikt, maar dat waren natuurlijk uitkijkposten en geschutspoorten. Ik had al verteld dat hier heel vroeger tot 1866 tolgeld werd geheven van de scheepvaart. De graaiers zijn er altijd al geweest en zullen wel blijven ook.
Ook was het vroeger een grauw geheel, maar later, wanneer weet ik niet, is het gerestaureerd en geverfd zodat het er nu prachtig uitziet met de witte muren en roze kop.
Dan komen we verder naar Asschmannshausen waar vroeger vele voorspanboten lagen.

Assmanshausen.
De meeste schepen en slepen hadden, toen het Bingerloch nog niet was verbreed was, een voorspanboot nodig, al naar gelang de waterstand , diepte van het geladen schip en pk’s.
Het was maar een paar honderd meter, je kon het beschouwen als een klein watervalletje.
Zelfs de grote radersleepboten namen vaak voorspan.

Dit is een van die prachtige grote raderboten waar er vroeger veel van op de Rijn voeren.
Op de benedenrijn hadden ze er vaak wel 8 schepen aan. In het gebergte mochten en maar max 3 mee.

Dit is een van de nog weinige voorspanboten welke in het gebergte varen.
Er waren toen der tijd vele van dit soort voorspanboten van diverse eigenaren.
Precies op de smalste plaats van het Bingerloch , waar het maar 30 meter breed was staat nu nog aan de rechteroever
een kruis op de muur geverfd waar Mary het ook over heeft. En ja, je stond altijd naar de wal te kijken als en hoe snel je nog voer.

Hier het kruis op de muur wat precies het vroegere Bingerloch aangaf
Deze foto heb ik enkele jaren geleden gemaakt toen ik op weg was richting Oostenrijk en toen eens
een heel stuk langs de Rijn ben gereden omdat ik deze wel weer eens na vele jaren wilde zien.
Tijdens mijn laatste vaarjaren waren ze reeds met het verbreden bezig, maar had het nog niet gezien.
Toch een heel vreemd gezicht als je dit ziet en je haast niet kan voorstellen dat nu daar de schepen varen waar vroeger de rotsen boven water uitstaken.

Situatie zoals die vroeger was van het Bingerloch.

... en zoals het er nu uitziet.
Op het eilandje rechts zie je nog net het topje van de Mausenturm boven de bomen uitsteken.
De doorvaart rechts door het Nieuwe Vaarwater is niet meer. Dit is van de andere kant gezien van beneden naar boven.

MAUSENTURM
Deze Mausenturm staat nog wel steeds op de zelfde plaats, maar die zal daar altijd blijven staan.
Die werd toen ook gebruikt voor vlagseinen voor de scheepvaart.
Maar zoals de foto toont stroomt het er nog knap en nu hebben schepen of koppelverbanden, zoals reeds gezegd, die diep liggen en weinig pk’s hebben nog altijd een voorspanboot nodig.
Waren altijd toch wel een spannende momenten, totdat je boven de Mausenturm was en je de voorspanboot los gooide,
iets verder de loods weer werd opgehaald en je dan rustig maar veel sneller verder voer omdat het veel minder stroomde.
Je voer dan langs het standbeeld van Sint Nikolaas van Mary der moeder die boven op de berg met wijnranken stond.

Zo zie je het beeld van `Sinterklaas` als je er langs vaart,

... en zo als je er boven vlak voor staat.
Daar ligt ook het plaatsje Rüdesheim een zeer toeristisch plaatje waar ook vele passagiersschepen aanleggen
en je vandaar met een kabelbaan naar boven het Niederdenkmal kan bezoeken.

Hier een van de mooie gebouwtjes van het touristische stadje RUDESHEIM.
Hier staat ook de fabriek van Asbach Uralt , de Deutsche cognac.

Als je boven bent heb je een mooi overzicht van het begin van het Rheingau waar diverse eilanden liggen en de Rijn
en het vaarwater daar tussendoor kronkelt.

Geisenheim / Rheingau.
Hier is ook het gebergte voorbij en je vaart door een licht glooiend gebied naar Mainz wat zo,n
27 km. is. Tegenover Mainz aan de rechteroever is ook de in/ en uitvaart van de rivier de Main
waar aan het andere eind het Main/ Donaukanaal ligt en aansluiting heeft op de Donau en Zwarte Zee.
Maar dat is nog een knap stukje varen, je bent eerder in Bazel.

INVAART MAIN
Ook in Mainz is een grote containerhaven geworden gekomen zoals zovele plaatsen langs de Rijn.

MAINZ container overslag aan de Rijn.
Net boven Mainz staat een hele groet cementfabriek nabij Weisenau.
Heb ik vroeger nog wel eens losse cement geladen voor de IJtunnel in Amsterdam. Dat was overigens voor mijn NRM tijd.
Van Mainz naar Mannheim – Ludwigshafen is zo´n 75 km. en is saai en eentonig varen.
Bij Mannheim is ook de uitmonding van de rivier de Neckar welke naar Stutgart loopt.
Volgende keer zal ik enkele foto´s plaatsen wat er zoals door de BASF in de Rijn werd gespuid.
Net als vroeger maken we nu Feierabend aan de kade van Ludwigshafen en daar overnachten we nu ook.
De laatste tijd lagen we daar wel eens een poosje om op onze voorspan voor de bovenrijn te wachten.
Dit was dan ook een NRM schip met meer pk´s die ons meesleepte en dan hadden we ook geen loods nodig dat scheelde weer geld.
En moeder kon eens op haat gemakje lekker boodschappen doen.

Bertus

Willem Visser

Zoekt, en gij zult vinden.
Hier heb ik 2 foto's op het binnenvaartforum gevonden van de visserman nabij de Loreley.

Deze lig aan de rechterrijnoever, dus aan de zijde van St Goarhausen tegeover de camping.

en hier een foto St Goarzijde de camping en je ziet over de caravans links de (gele) masten van de aldaar liggende visserman onder Burg Katz.
Als ik me goed herinner van vorig jaar ligt die er inderdaad weer, want het viel me toen op. Deze foto zal wel van rond 1950- '60 zijn.
Nou, hier hoef ik op zo'n manier ook geen vacantie te houden.

Bertus.

Willem Visser

Voordat ik over de BASF begin, zoals beloofd, eerst nog wat algehele wetenswaardigheden van de Rijn en omgeving.
Ik wil beslist niet het verhaal van Mary overnemen of zo, maar ik heb van het gedeelte naar Bazel nog wat foto’s die ik hier ook zal plaatsen voor illustratie en tevens wat commentaar mijnerzijds van het geheel bij schrijf.
Uiteraard heeft Mary ook nog wel diverse herinneringen waarover ze nog wel zal vertellen.

Het was al aangehaald dat de omgeving en de Rijn een grote gedaante verandering ondergaat boven Bingen. De vaart naar Mainz gaat nog wel, de Rijn slingert zich tussen de eilanden door, zoals te zien op de foto die ik in het vorige stukje heb geplaatst van het Rheingau, met regelmatig wat “slapende” stadjes zoals Mary ook al heeft geschreven.
Intussen heb ik een oude foto van voor de oorlog gevonden die ook over het Rheingau blikt vanaf het Niederwald denkmal, maar waar de brug van Rüdesheim nog op staat. Deze brug is in de oorlog vernietigd en nooit meer opgebouwd waardoor ik die brug ook niet ken. De eerst volgende brug ligt pas enkele kilometers onder Mainz, dus tussen Koblenz en Mainz kun je alleen op diverse plaatsen met een veerpont over. Dus over een afstand van zo'n 90 km. geen brug.
Mary zal zich deze brug waarschijnlijk nog wel herinneren

RÜDESHEIM MET BRUG VAN VOOR DE OORLOG.

Het stuk van Mainz, kmr. 500 naar Mannheim op de rechteroever en Ludwigshafen op de linker, kmr. 425, is 75 km. Op kmr. 445 ligt de plaats Worms wat ook een mooie oude stad is. Net beneden Mannheim is de in- uitvaart van de rivier de Neckar naar Stuttgart wat zo’n 190 km is met 22 sluizen. Ik zelf ben nooit verder als Stuttgart geweest, je kon toen (hoe het nu is weet ik niet) nog een 10 km. verder naar Plochingen. Zowel als de Moezel, Main en Neckar is het kwa natuur mooi varen.
Met de NRM gingen we nog wel eens een heel enkele naar Heilbron, zo’n 110 km. maar dat was de laatste tijd niet veel meer.
Wel kwamen we veel in Mannheim/ Ludwigshafen. In Mannheim werden regelmatig zware stukken geladen want er stond daar een zware kraan en als er zwaar transport was werd dat per spoor of speciale vachtwagens aangevoerd. Zowel voor de Hoogovens als ook voor overzee’s transport.
In Ludwigshafen, tegenover Mannheim, was de grote fabriek van de BASF. De Badische Annelin und Soda Fabriek. Nou ze maakte daar wel wat meer als soda. Iedereen ken nog wel de bandrecorder- en cassettebandjes.
Het stonk daar ook erg vaak als de wind verkeert was en het was ook altijd langs de gehele (schuine) oever druk met wachtende, los- en ladende schepen. Als je daar lag trok er ook heel vaak een kleurenfilm langs je schip. Grote schuimkwabben, rood, paars, groen, geel en een mengeling daarvan met de mooiste kleurschakeringen.
Zoals Piet ook al schreef kwamen alle kleuren van de regenboog voorbij.
Het was wel zo, als je daar toevallig 2 dagen met een geladen schip lag was je schip van buiten haast kaal gevreten. En dat ging allemaal de Rijn in richting Nederland waar ze er weer drinkwater van probeerde te maken. Gelukkig is dat nu al vele jaren verleden tijd.
Ik zal enkel e foto’s plaatsen waar we met de Moswijk te Ludwigshafen liggen te laden.
Jammer dat het geen kleurenfoto’s zijn , maar evengoed is toch de gore troep te zien, al is het hier niet zo erg.

MOSWIJK TE LUDWIGSHAFEN

Nu heb ik toen niet daarvoor deze foto’s gemaakt, want dan had ik wel dia’s gebruikt, maar toch zit hier een verhaal aan vast.
Ik stond op de wal om gewoon een paar foto’s van het schip te maken en toen ik terug de plank opliep stond er een “Werkpolizei” aan de wal te mekkeren dat ik foto’s maakte. Dat mocht niet want dat was “Betriebsspionage” en ik moet dat rolletje inleveren. Intussen liep ik door naar achteren en legde de camera door het geopende keukenraam, wat op de foto goed te zien is, binnen en pakte het andere kleine cameraatje waar een kort leeg stukje film inzat . Het was puur toeval dat dit cameraatje er stond, en liep er mee naar de plank. Die vent begon te mekkeren en moeilijk te doen en dreigen met de Waterpolitie, want hij mocht niet op een Nederlands schip komen.
Ik zei dat ik alleen een foto van het schip heb gemaakt maar hij moest dat rolletje in beslag nemen.
Dus ik heel meegaand en maakte dat cameraatje open, haalde de kleinbeeld cassette eruit en terwijl ik het hem wou geven trok ik de film uit de cassette. Heb nog even gediscuteerd dat het jammer was want dan kon ik die foto’s wel een laten zien aan de Nederlandse milieu instanties, maar de BASF was een grote klant van de NRM en ik wilde natuurlijk geen problemen maken. En daar komt bij dat we weten dat het bij vele grote bedrijven verboden is te fotograferen. Toeval dat het andere cameraatje binnen op tafel lag en het raam openstond.

In de ochtendglorie

Deze foto is ook in Ludwigshafen gemaakt toen we maar een paar ton moesten laden. Vandaar dat we zo dicht bij de stenen liggen. Aan de overkant zijn de pakhuizen en kranen van Mannheim en die brug in de verte waren ze toen aan het bouwen. Het lege schip ligt ten anker, zie de vlag half,
en lag te wachten tot wij geladen hadden. Hier spuien ze geen drab. Dit is overigens een van de laatste foto’s welke ik van de Moswijk heb gemaakt want kort daarop ben ik in 1974 aan de wal gegaan. De laad- en loswal van de BASF is diverse kilometers lang en aan het einde van deze wal, een stukje boven de brug, hielden de loodsen op en was een ligplaats tegen de steile wal.
Daar lagen we te overnachten maar ook als we bv. op een schip moesten wachten die ons mee moest nemen de Bovenrijn in. Dat scheelde kosten voor een loods, want wij hadden allemaal een Rijnpatent tot Bazel dus het gesleepte schip mocht zonder loods varen.
Als we alleen moesten, maar ook het schip welke ons sleepte had wel een loods aan boord voor de Bovenrijn aangezien de gronden door de sterke en de steeds veranderde stroming veranderde.
Met de Kerstdagen van 1971 lagen we met 8 schepen bij elkaar langszij. Ja, en daar moest natuurlijk door mij ook een foto van gemaakt worden, want dat was natuurlijk wel een unicum.

KERST 1971 te Ludwigshafen

Voor de geïnteresseerde hier de namen van de schepen. Tegen de wal,
Aks-, Kool-, Baard-, Moer-, Stol-, Mos-, Krom- en Mastwijk.
Dit kon toen natuurlijk omdat de Rijn toen niet zo hard stroomde en dat de meeste er een anker voor hadden. Was wel gezellig. Tevens is goed de brug in aanbouw en de hele lange wal van de BASF te zien waar ik het hiervoor over had. Ik heb vorig jaar hier een Kerstkaart van gemaakt.

Vanaf Mannheim voer je door het Zwarte Woud waar aan beide zijde alleen maar bomen stonden met af en toe een stad(je) of dorpje. Je kwam langs Speijer, met zijn prachtige Dom en waar ook het prachtige techniek museum is, waar nu ook de Space Shuttel is te zien, een duikboot en meerdere vliegtuigen.e.d. Ik ben daar zelf enkele jaren geweest en het is echt de moeite waard om als je in de buurt bent en tijd hebt te gaan kijken.

Zoals gezegd voer er in de Bovenrijn een loods mee. Deze mensen woonde vaak ergens onderweg of hadden ergens familie. Indien dat zo uitkwam met de tijd werd er vastgemaakt bij een aanlegplaats waar bolders stonden , maar ook zomaar ergens. Dan werd er een dikke draad met een dubbele bocht om een boom gelegd, het anker er bij en liggen. De loods pakte zijn fiets en ging met de zwierboom aan de wal en zei dat hij er morgenochtend om 5 uur (meestal) weer was.

Hier gaat de loods op de zwierboom met zijn fiets aan de wal.

Was dat niet mogelijk dan bleef de loods aan boord slapen want alle schepen waren uitgerust met een loodsenhut. Het was ’s nachts in die Bovenrijn doodstil en als binnen zat te lezen of in je bed lag hoorde je sroming en het grint rollen. Dat was voorop en in de machinekamer nog erger.
Zo’n 60 km. boven Ludwigshafen had je aan de linkeroever, dus opvarend aan SB. het plaatsje Wörth op kmr. 363. Daar laadde we vroeger veel kisten met auto-onderdelen van Ford voor de Fordfabriek in de Westhaven.

Kool- en Moswijk geladen met autokisten.

Ook vrachtwagen chassis met cabines heeft de NRM veel verscheept.
11 km. verder was Neuburgweier en dat was de grens van Duitsland en Frankrijk. Dus dan had je aan SB de Franse- en aan BB de Duitse kant.
Ook hadden we vaak een gedeelte lading voor Straatsburg. Dan gingen we daar de haven in en loste dan bij o.a Seegmuller en AVK, wat ook onze agent daar was. Meestal gingen we daarna door naar Bazel.

STOMPWIJK te Straatsburg in 1939

HAANSWIJK te Straatsburg van recentere datum.

Tegenover Straatsburg lag aan de Duitse kant de stad Kehl. Hier lag een brug over de Rijn die vrij laag was. Dat was een van de weinige bruggen waarvoor je de mast moest strijken en de vroegere stoomboten moesten haast altijd de schoorsteen(en ) strijken.

De bruggen van Kehl (rechts) naar Straatsburg (links )

Begin 70 er jaren begon boven Straatsburg het Elsassisch Kanaal. Vanhier af was de Rijn gekanaliseerd.
Naar Bazel had je dan 7 sluizen waar een groot verval is.
Nu is de eerste sluis opvarend Iffezheim, zo’n 40 km. beneden Straatsburg.
Als daar nog een sluis tussen ligt weet ik niet want ik ben er na 1974 niet meer geweest.
Dat Elsassisch kanaal was ongezellig varen breed en diep en recht toe recht aan. Je liep er wel lekker hard
en als we met z’n tweeën waren voeren we vaak bij elkaar langszij, was makkelijker en gezelliger.
Lag er natuurlijk ook aan met wie je voer.

MOSWIJK alleen op het Elsasisch Kanaal met de gang er goed in.

Noordwijk en Moswijk in de grote sluis.
Let ook op het grote verval

Het waren dubbel sluiskolken, de kleine sluis was maar 12 m. breed.
Hier is ook goed het grote verval van de sluizen te zien en de draad moest verzet worden tijdens het schutten.

Ik zal hier voorlopig eindigen, want anders wordt het verhaal aan een stuk een beetje lang.
Nog een klein stukje dan zijn we in Bazel, maar daar is ook nog wel van te vertellen.

Bertus.

Willem Visser

Weet niet of deze foto al eerder in dit onderwerp is geplaatst.

Ton Kompier