50plusser/ouderenforum doorstart

[Klaas]

Luistert en huivert:

https://www.bnr.nl/podcast/boekestijn-en-de-wijk/10587171/het-cascade-effect

Het cascade-effect

[Kees]

Het boek van Ot van Daalen heet 'Voorbereid'. Vind ik in al zijn eenvoud een mooie metafoor voor zijn betoog, klinkt zeker niet negatief. Ik heb de volledige uitzendig beluisterd. Mijn associatie is niet dat de teneur een en al doemdenken is. Bij zwaardere onderwerpen, de dood, ongeneeslijke ziektes, oorlogsdreiging is het goed om te relativeren en daar leent wat (zwarte) humor zich prima voor, is juist functioneel om niet in een negatieve spiraal te belanden. Ik ben er zelfs een liefhebber van en heb het tijdens mijn carrière als zorgprofessional meer dan eens nogal eens bewust gehanteerd.

De discussie over noodpakketten en in hoeverre we verder voorbereid moeten zijn op calamiteiten steekt regelmatig de kop op. Vorige week was in een deel van de provincie Utrecht het drinkwater besmet met een relatief ongevaarlijke bacterie, een enterokok. Het zou een niet al te ernstige diarree kunnen veroorzaken, zeker voor gezonde mensen absoluut geen levensbedreigende kwaal. Je kon het echter in de winkels wel merken, of het flessenwater was compleet uitverkocht of er stonden pallets vol klaar voor het grijpen. Dat terwijl even koken van het kraanwater voor directe consumptie en tandenpoetsen afdoende was. Ik laat me nooit zo opnaaien door dergelijke 'volkse ongerustheid', gewoon door de feiten na te gaan.

Stroomuitval komt weinig voor maar het gebeurt af en toe wel, meestal voor korte tijd, een of twee uur, maar het kan ook een dag duren en in uitzonderlijke gevallen langer tot zelfs veel langer. Met name daarover ging de discussie in de uitzending van BNR. Zoiets kan gebeuren door bedreigingen van buitenaf, zoals Poetin of Trump die volslagen de kolder in hun kop krijgen, of door menselijke fouten waardoor computersystemen dienst weigeren met desastreuze gevolgen.

Op langdurige uitval van dergelijke systemen, elektriciteit, aansturing van infrastructuur zoals gemalen, sluisdeuren, bancaire systemen zijn we nauwelijks voorbereid. Back up systemen voorzien in een aantal uren tot hooguit een paar etmalen en daarna is de koek op en valt het openbare leven stil. Overtollig water wordt niet meer uit driekwart van Nederland gepompt, telefoon is niet meer mogelijk, winkels doen het niet meer, waardoor je zelfs met contant geld niets kunt, eten in koeling en vriezer bederft, uiteraard valt verwarming uit, laat staan dat je nog iets kunt doen via het internet waar we ontzettend afhankelijk van zijn. Mobiel telefoneren zal nog maar korte tijd mogelijk zijn omdat back up systemen, zeg maar een tankje diesel voor aggregaten ontoereikend zijn.

De problematiek van dergelijke crisissituaties valt voor mjn gevoel in twee stukken uiteen, namelijk wat de overheid zou kunnen en moeten doen en hoe wij ons als particulieren kunnen voorbereiden.

Het is me na beluisteren duidelijk dat de overheid volstrekt tekortschiet en dat heeft directe repercussies voor wat we als individuele burgers zouden moeten doen. Ik zit dan meteen op het spoor van wat we praktisch zouden moeten doen. Natuurlijk dragen we sowieso zelf verantwoordelijkheid om voldoende voedsel en drinkwater in huis te hebben voor een aantal dagen. Een voorraadje batterijen, een noodradio, verlichting, een aantal flessen water en warme kleding hoeft niemand de kop en al te veel bergruimte te kosten maar verwarming wordt al een stuk moeilijker omdat je daar een kachel en flink wat stroom of brandstof voor nodig hebt en dat loopt nogal op qua investeringen. En wat als de watervoorziening langdurig uitvalt? Een voorraadje drinkwater is als primaire levensbehoefte een eerste vereiste maar daar ben je gauw doorheen en, daar hoor je vrijwel niemand over, wat doe je als je je watercloset niet meer kunt gebruiken en je woont ergens tienhoog, ook nog eens zonder lift?

Als camperaar heb ik een powerstation met een zonnepaneel, een klein aggregaat, een gaskacheltje en een gaskooktoestel voor blikgas en een droogtoilet. Allemaal dingen die in zo'n noodsituatie goed te gebruiken zijn. Ik zou er zelfs de cv (de el. pomp) een poosje mee op gang kunnen houden zolang het gasnetwerk nog levert, hoewel ik vrees dat het niet zonder elektriciteit kan functioneren. Verder heb ik altijd wel een aantal blikjes vis, een paar kilo rijst, wat meel, olie, pasta en smaakmakers in huis waardoor ik de eerste en ws. ook wel de tweede week niet meteen van de honger om zal komen. Warm eten geeft net dat beetje comfort dat je in dergelijke situaties hard nodig hebt maar hou er rekening mee dat je bij gebrek aan verwarming voldoende calorieën uit koud eten kunt halen.

Door mijn kop speelt dat ik in een deel van Nederland woon dat niet zo snel onder water zal staan als spuien, gemalen en sluizen niet meer werken. Dat natuurlijk voor als het op een atoomramp of botsing met een ander hemellichaam na het ergste rampscenario wat je voor Nederland kunt bedenken werkelijkheid wordt. Nederland is nu eenmaal grotendeels een polder waar water uit weggehaald moet worden.

Een noodpakket is voor iedereen zeker aan te raden. Stel het zoveel mogelijk zelf samen. Op wat basisdingetjes na heeft niet iedereen hetzelfde nodig en je kunt een deel van je gebruikelijke voorraad in huis erin opnemen en regelmatig verversen. Van de overheid, zeker in dichtbevolkte gebieden verwacht ik wel veel betere noodplannen dan die er nu liggen en faciliteren van zelf-, groeps- en burenhulp. Water- en rioleringsvoorzieningen, opvang voor in eerste instantie de meest kwetsbare mensen bij koud weer, voedsel- en noodvoorzieningen voor energie en communicatie. Met burenhulp, oog voor je medemensen, naastenliefde of hoe je dat ook wilt noemen is natuurlijk niets mis en vaak zie je in dergelijke situaties dat mensen elkaar helpen vanuit een gevoel van lotsverbondenheid. Maar ook daarbij kan de overheid veel betekenen door de juiste voorbereidingen, zoals je bijvoorbeeld ook ziet bij het gebruik en de bereikbaarheid van AED's.

Kortom, terechte kritiek en bezorgdheid van Boekestijn, de Wijk en van Daalen maar die zou wat mij betreft moeten leiden naar een betere samenwerking tussen overheid en individuele burgers, die naar mijn bescheiden mening nogal gehinderd wordt door wederzijds wantrouwen.

Doemdenken vind ik verspilde energie. Als de kans op een atoomaanval onafwendbaar wordt dan ben ik al sinds de Koude Oorlog van plan om er nog even extra van te genieten, van de voor- of najaarszon, lekker eten, de natuur etc. en wacht ik verder wel af wat er gaat gebeuren, genietend van de misschien wel laatste zonsondergang. Het zal dan verder wel. Maar zolang dat niet het geval is kan het geen kwaad om de realiteit onder ogen te zien en daarnaar te handelen.

Hier een wat uitgebreidere samenvatting van het gesprek: Noodpakketten nodig voor allerlei rampen: ‘Niet just in time, maar just in case’

[Dagmar57]