 |
50plusser/ouderenforum doorstart
contact en uitwisseling
|
| Vorige onderwerp :: Volgende onderwerp |
| Auteur |
Bericht |
Klaas
Geregistreerd op: 20 Aug 2024
Berichten: 598
|
 Geplaatst: 2 Dec 2025 11:53:10 Onderwerp: Posting van Virgo over herinneringen |
 |
|
| Virgo schreef: | De eerste bijdrage gaat over herinneringen, de volgende over waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt. Het zijn (door mij gemaakte) samenvattingen van twee hoofdstukken uit het boek “Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt” van Douwe Draaisma. Historische Uitgeverij Groningen, 2001, ISBN 9065544704.
Herinneringen
Als wij, senioren, een autobiografie zouden schrijven, is de kans groot dat de jaren tussen 15 en 25 relatief de meeste aandacht krijgen en de middelbare leeftijd, rond 45, de minste.
Herinneren we ons meer van de periode 15 – 25 jaar omdat het geheugen dan op zijn best is? Waarschijnlijk niet, want dan zou de piek tien jaar eerder moeten liggen.
Een tweede verklaring snijdt meer hout: in genoemde periode maakt een mens meer mee dat het onthouden waard is. Veel herinneringen gaan immers over de eerste keer, de eerste rijles, de eerste verliefdheid, de eerste baan etc.
De derde verklaring, gekoppeld aan de tweede, is de beste. Tussen 15 en 25 jaar wordt je persoonlijkheid gevormd, je identiteit bepaald. Senior geworden en terugkijkend komen vooral die gebeurtenissen bovendrijven die je gemaakt hebben tot wie je bent.
Achteromkijkend maak je van je leven een verhaal: je wil dat je leven coherent is. Hoe je jezelf nu ziet (je zelfbeeld) bepaalt je herinnering: dat wat ervoor gezorgd, eraan bijgedragen heeft wie je in je eigen ogen geworden bent, is het bij uitstek waard herinnerd te worden.
Je herinnert je vooral dat wat past in het verhaal dat van jouw leven één geheel maakt. Die behoefte om te duiden is met het mens zijn gegeven. Het is bijna onverdragelijk het leven te laten bestaan uit een opeenvolging van toevallige gebeurtenissen. Ouder geworden ben je pas in staat je leven een thema, een motief, een verhaallijn te geven. Terugblikkend ga je duiden en krijgen vooral die herinnerde gebeurtenissen een plaats die passen in het verhaal dat je eerst aan het eind kunt schrijven. Relatief veel gebeurtenissen blijken dan te liggen tussen 15 en 25 jaar: toen werd jouw levensverhaal in de grondverf gezet.
Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt
Beschrijvingen van ruimte worden ook vaak voor de tijd gebruikt. Zoals een afstand groter lijkt als er tussen begin- en eindpunt voorwerpen staan die de blik leiden, zo zal een jaar waarin veel gebeurt langer lijken dan een monotoon jaar. Hieruit volgt dat als je de tijd langzamer wil laten lopen, je veel nieuwe dingen moet ondernemen. Toch biedt dit geen afdoende verklaring, want bijvoorbeeld een week met veel nieuwe en enerverende indrukken, vliegt voorbij, maar eenmaal thuis en terugkijkend was het een lange week.
De taal van de tijd is die van de ruimte: voor, na, tussen, we zien uit naar …. , we hebben iets achter de rug. [Tussendoortje: dat de toekomst altijd rechts wordt afgebeeld en het verleden links, heeft waarschijnlijk met onze schrijfrichting (ruimte) te maken]. De tijd kan vliegen, kruipen en uitrekken; allemaal ruimteuitdrukkingen.
Twee mogelijke verklaringen waarom de tijd voor een oudere sneller gaat: het reminiscentie-effect en de fysiologische klokken.
(Reminiscentie: verschijnsel dat de herinnering oproept aan iets overeenkomstig uit het verleden).
Het reminiscentie-effect
Je deelt de tijd in naar herkenningspunten; ze vormen de mijlpalen, de tijdwijzers in het geheugen. In de tijd rond je twintigste zijn er daar (subjectief) meer van, omdat toen je identiteit, je persoonlijkheid gevormd werd (de tijd van de “eerste keren”). Een periode die veel herinneringen oproept, zal in de terugblik langer lijken te hebben geduurd dan een even lange periode met minder ingrijpende gebeurtenissen en “dus” met minder herinneringen. De middelbare leeftijd lijkt, terugkijkend, sneller te zijn gegaan dan de tijd daarvoor.
Fysiologische klokken
Voor wie koorts heeft gaat de tijd sneller dan voor wie in erg koud water zwemt. Een wond heelt met 20 jaar twee maal zo snel als met 40 jaar. Ons lichaam heeft tientallen fysiologische klokken: ademhaling, bloeddruk,hartslag, celdeling, stofwisseling, temperatuur, etc. met elk een eigen cyclus.
De cycli van de oudere vertragen. We worden als het ware een traag tikkende pendule. Een 65-jarige die moet aangeven hoelang drie minuten duren, doet er 40 seconden bij, een 45-jarige maar 16 seconden en een 20-jarige maar 3. Onze (fysiologische) klok gaat langzamer lopen en we vinden dat het om ons heen allemaal sneller gaat. Als we dan ook nog eens de afgelopen vijf jaar vergelijken met vijf jeugdjaren of vijf jaren middelbare school, vergelijken we een “vol” deel van ons leven en geheugen met een minder vol deel en is het laatste stuk “sneller” voorbij.
Tenslotte
De maat waarmee we meten verandert en is dus eigenlijk geen maat. Voor de maat van een kind is tien jaar onafzienbaar, voor een oudere te overzien. Je ouders waren altijd oud totdat je zelf kinderen kreeg en beseft hoe jong zij waren toen jij kwam. Onze meetlat hanteert een glijdende schaal en is dus niet “eerlijk”.
Een vergelijking:
De objectieve tijd, die van de klok, glijdt in een gelijkmatig tempo voort, als een rivier door laagland. Aan het begin van zijn leven rent de mens nog kwiek langs de oever, sneller dan de stroom. Rond het middaguur is zijn tempo al wat lager en loopt hij gelijk op met de rivier. Tegen de avond, als hij vermoeid raakt, versnelt de stroom en raakt hij achter. Tenslotte blijft hij stilstaan en gaat liggen, naast een rivier die zijn loop vervolgt in hetzelfde onverstoorbare tempo waarin hij de hele dag al heeft gestroomd. |
Bovenstaande zal algemeen zeker opgaan Virgo, maar we hebben allemaal onze eigen subjectieve beleving, onze eigen levenswandel, ons eigen ervaringsarchief en wanneer ik aan mij jeugd terugdenk dan is dat vooral woestenij, mijn adolescentie, een nog erger woestenij, en de middelbare leeftijd juist een tuin vol exotische vegetatie en romantisch kronkelende paden daardoor heen slingerend, van alles en nog wat dat ik een eerste keer meemaakte, pas toen ontdekte. Ook vormt dat alles met elkaar voor mij in geen opzicht 'een verhaal'. Ik zou mezelf niet tegen willen komen als 18-jarige. Die ben ik niet, ik zou mijn huidige zelf daar absoluut niet op terug kunnen voeren. Het zou een volmaakte vreemde voor mij zijn die eenzame knaap van toen die altijd met zijn ziel onder zijn arm liep, geen idee hebbend wat hij moest met zijn leven. Datzelfde geldt voor mijn overleden ouders. Zou ik ze nu terugzien zou er stellig veel herkenning zijn, maar nog veel meer vervreemding want zij waren zoals ik toen was, zij waren zoals ik ze door mijn ogen toen bekeek en begreep en interacteerde met hen.
Hoop dat je het niet erg vindt dat ik je topic hierheen overgebracht heb. Wanneer je het liever in het andere forum wil laten staan, prima natuurlijk, maar ik vond het zelf beter hier een reactie erop te geven, want het is niet bepaald een erg gemakkelijk onderwerp |
|
| Terug naar boven |
|
 |
|
| Geplaatst: 2 Dec 2025 11:53:10 Onderwerp: |
|
|
|
|
|
| Terug naar boven |
|
|
Virgo
Geregistreerd op: 20 Aug 2024
Berichten: 35
|
| Geplaatst: 3 Dec 2025 00:01:41 Onderwerp: |
|
|
Prima dat je het topic naar hier verplaatst hebt.
Jouw leven heeft zich niet volgens de door Draaisma geschetste lijnen ontvouwd; je bent gewoon enigszins atypisch. 
Het belangrijkste is dat je na je moeizame tijd toch in rustiger en vooral aangenamer vaarwater terecht bent gekomen. De verhaallijn van jouw leven wijkt dus nogal af van de lijn zoals Draaisma die beschrijft en die geldt voor het merendeel van de mensen.
Interessant vind ik wat gezegd wordt over het verband tussen het maken van je levensverhaal en dat je (onbewust) je herinnering daaraan aanpast: Senior geworden en terugkijkend komen vooral die gebeurtenissen bovendrijven die je gemaakt hebben tot wie je bent.
Achteromkijkend maak je van je leven een verhaal: je wil dat je leven coherent is. Hoe je jezelf nu ziet (je zelfbeeld) bepaalt je herinnering: dat wat ervoor gezorgd, eraan bijgedragen heeft wie je in je eigen ogen geworden bent, is het bij uitstek waard herinnerd te worden.
Als ik mijn leven zou beschrijven is dat dus voor een deel gebaseerd op wensdenken: sommige stukjes in het verhaal krijgen ook een beetje de kleur van wie ik had willen zijn.
Het geheugen is sowieso niet de meest betrouwbare bondgenoot van de mens. |
|
| Terug naar boven |
|
|
Klaas
Geregistreerd op: 20 Aug 2024
Berichten: 598
|
| Geplaatst: 3 Dec 2025 11:16:12 Onderwerp: |
|
|
Geweldig boeiend onderwerp, het geheugen, wat onthouden we, wat selecteren we, wat filteren we, en vooral: wat kleuren we in....
Het geheugen op latere leeftijd zal vooral beantwoorden aan 'de ideaal-ik' die in ons woont als hoofdarchivaris zal functioneren bij de selectie, ordening en zelfstandige aan- en invullingen.
Denk jij daar wel eens over, of ben je er misschien ook mee bezig je memoires voor jezelf of voor een groter publiek op te schrijven Virgo?
Op die manier kom je er natuurlijk snel achter in hoeverre bovenstaande problematiek zich laat gelden wanneer je alles eens op een 'niet bestaand' rijtje wil zetten.
Zelf zou ik daar nooit aan durven beginnen. Om redenen die zich uit mijn eerdere reactie al laten raden vermoed ik zo.
Ik zou vooral terug moeten kijken op een leven dat getekend wordt door een omgekeerd ideaal-ik, de persoon die zich ellendig voelt en ook niets dan ellende om zich heen ontwaart. (ja dat kan ook ingekleurd zijn...)
Daar pluk ik nu de vruchten van, en dat begon zo'n beetje op mijn 45-ste.
Inmiddels 71 kan ik met zeer grote tevredenheid de balans opmaken. De goede jaren wegen inmiddels ruimschoots tegen de slechte op. Maar terugblikken en zaken van vroeger overdenken, of, wie ik ben, wie ik wilde worden, wat daarvan terechtgekomen is. Dat zijn eigenlijk bezigheden die ik niet ken of niet om geef. Zou best ook te maken kunnen hebben met die uiterst negatieve eerste helft van mijn leven, plus het gegeven dat ik nooit wensdromen over wie of wat ik zou willen zijn of worden gekend heb. Eigenlijk is alles me overkomen, de goede en minder goede dingen.
"Wij zijn van eender maaksel / Als dromen zijn en ons geringe leven / Ligt middenin een slaap" - Shakespeare |
|
| Terug naar boven |
|
|
Virgo
Geregistreerd op: 20 Aug 2024
Berichten: 35
|
| Geplaatst: 5 Dec 2025 20:15:46 Onderwerp: |
|
|
| Klaas schreef: | Het geheugen op latere leeftijd zal vooral beantwoorden aan 'de ideaal-ik' die in ons woont als hoofdarchivaris zal functioneren bij de selectie, ordening en zelfstandige aan- en invullingen.
Denk jij daar wel eens over, of ben je er misschien ook mee bezig je memoires voor jezelf of voor een groter publiek op te schrijven Virgo?
|
Klaas, aan mijn memoires optekenen zal ik niet beginnen. Mijn zelfbeeld heeft zich een leven lang gevormd. Het is natuurlijk mettertijd door nieuwe ervaringen bijgesteld maar de kernpunten zullen niet wezenlijk veranderd zijn.
Delen ervan zou ik wel kunnen toevertrouwen aan sommige naasten, maar of zij hun beeld van mij daardoor zouden veranderen is nog maar de vraag. Ieder ander heeft zijn/haar eigen (al dan niet verschuivend) beeld van mij.
Iets benoemen is tegelijkertijd een aftreksel van wat je wil zeggen, terwijl ik weet dat ik ten diepste voor mezelf een een geheim ben, hoeveel te meer dan voor anderen.
Ik ben me ervan bewust dat memoires hier en daar de waarheid aardig benaderen, maar er ook flink naast kunnen zitten. Wat heeft het dan voor zin ze aan papier toe te vertrouwen als over honderd jaar niemand meer weet wie ik eigenlijk was? Ik ben niet een van de groten der aarde, dus ik neem mezelf mee in mijn graf. Precies zoals het met de miljarden is gegaan die reeds vergaderd zijn bij de vaderen. |
|
| Terug naar boven |
|
|
Klaas
Geregistreerd op: 20 Aug 2024
Berichten: 598
|
| Geplaatst: 7 Dec 2025 09:43:57 Onderwerp: |
|
|
Wat behelst dit onderwerp een onnoemelijke hoeveelheid filosofische thema's wanneer je er eens over nadenkt.
Bv wat bedoelen we eigenlijk met 'ik', met 'identiteit', hoe komt een 'zelfbeeld' tot stand en hoe reëel is zo'n beeld of voorstelling... Zijn de beelden die anderen van iemand hebben meer reëel of zullen dat gewoon maar weer even onbetrouwbare (cq subjectieve) projecties zijn.
En ook nog: welke kwaliteit kunnen we toekennen aan onszelf als subject vergeleken met bv in darwinistische zin exemplaar van een soort gevormd door de aardse omstandigheden of in hegeliaanse zin als tijdgeest-verschijnsel, als produkt van de tijd, de historische ontwikkelingsgang waarin iemand geworpen werd.
Toen ik enkele jaren filosofie studeerde heel lang geleden wist ik het allemaal precies. Maar terugziend komt dat metafysische gevors me meer als ijdele navelstaarderij voor.
We zijn een geheim voor onszelf, zover ben ik dus inmiddels ook Virgo.
Het menselijk zelfbewustzijn is misschien wel het grootste wonder van de evolutie. Maar wat hebben we eraan, wat doen we ermee, wat kunnen we ermee. Geeft het ons een voorsprong op andere dieren, of is het juist onze achilleshiel
Wat bij de term 'zelfbeeld' in mij opkwam waren de gevleugelde woorden van Harry Mulisch over 'iemands absolute leeftijd' , de leeftijd die je bij al je ervaringen blijft behouden, voor hem was dat zijn zeventiende.
Herken jij daar iets in Virgo, dat er in jezelf een mentale constante blijft door alle jaren heen?
Je had op het oude forum een keer een topic geplaatst over de ontwikkeling van de mens op latere leeftijd, dat die in zijn doen en laten (en denken-voelen-gewaarworden) meer tot zijn essentie komt. Heb ik dat goed onthouden? En denk je daar nog zo over dat de mens op latere leeftijd meer tot zijn kern teruggevoerd wordt ? |
|
| Terug naar boven |
|
|
|
|
Je mag geen nieuwe onderwerpen plaatsen in dit subforum
Je mag geen reacties plaatsen in dit subforum
Je mag je berichten niet bewerken in dit subforum
Je mag je berichten niet verwijderen in dit subforum
Je mag niet stemmen in polls in dit subforum
|
|
FAQ
Zoeken
Gebruikersgroepen
Registreren
Profiel
Log in om je privéberichten te bekijken
Inloggen
